Η θεσμοθέτηση του Πανεπιστημιακού Ασύλου ήταν μια απόφαση που σκοπό της είχε την προάσπιση της ελευθερίας της έκφρασης των συμμετεχόντων στην Ακαδημαϊκή ζωή, έτσι ώστε αυτοί απρόσκοπτα και έχοντας αποκλειστεί κάθε δυνατότητα δίωξης της σκέψης και των λόγων τους, να αφοσιωθούν στην παραγωγή και ανάπτυξη κάθε είδους θεωριών που θα μπορούσαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και αναβάθμιση του τόπου αλλά και στη βελτίωση των συνθηκών του δημοκρατικού διαλόγου μέσα από την αποτύπωση του ευρύτερου δυνατού φάσματος ιδεολογικών προσεγγίσεων.

Και θα μπορούσε να πει κανείς ότι σε συγκεκριμένες δύσκολες περιόδους, όσον αφορά τη «δαιμονοποίηση» απόψεων συγκεκριμένων πολιτικών αποχρώσεων, αυτός ο θεσμός λειτούργησε ευεργετικά, προστατεύοντας σε ένα σημαντικό βαθμό, τις απρόσκοπτες Ακαδημαϊκές διαδικασίες, δίνοντας χώρο και χρόνο σε όλες τις εκφάνσεις των πολιτικών ιδεών να εκφραστούν ελεύθερα και να αναπτύξουν τα επιχειρήματα τους για την οπτική από την οποία βλέπουν και αναλύουν τον κόσμο και τα τεκταινόμενα.

Στην Ελλάδα, υπήρξαν τέτοιες ταραγμένες ιστορικοί περίοδοι που ο ερχομός της μεταπολίτευσης, η στέρεη εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας κι η εθνική συμφιλίωση όπως αυτές επετεύχθησαν με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων και των ιστορικών ηγετών τους (Καραμανλή, Παπανδρέου, Φλωράκη), σταδιακά εξάλειψαν ακόμα και την πιο ελάχιστη επίφαση, για προσπάθεια φίμωσης και δίωξης της διαφορετικής άποψης, ακόμα και αυτής που μπορεί να στοχεύει στην πλήρη ανατροπή του συγκεκριμένου συστήματος αστικής δημοκρατίας. Ένα σύστημα που για κάποιους φαντάζει αδιέξοδο ως προς τους στόχους και τα αποτελέσματα του, προβάλλοντας έτσι εναλλακτικά μοντέλα διαχείρισης, πολύ συχνά στηριγμένα σε θεωρίες αυτοδιάθεσης που εισήγαγαν οι θεωρητικοί του αναρχισμού, όπως οι Μπακούνιν και Κροπότκιν.

Το ζήτημα όμως των ημερών που προκύπτει ξανά και ξανά στην επικαιρότητα κάθε φορά που καινούρια επεισόδια, βανδαλισμοί και καταστροφές συμβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας, είναι κατά πόσο στο ημερινό πλαίσιο λειτουργίας της Δημοκρατίας μας, μπορεί ο θεσμός του άσυλου να διατηρήσει την ίδια διαχρονική αξία του ή η προσπάθεια συντήρησης του σε ένα απολύτως διαφορετικό περιβάλλον οδηγεί στον ευτελισμό του. Ποιο είναι το μήνυμα που δίνουμε ως σύγχρονη κοινωνία, ακόμα και στα παιδιά που δημιουργούν τα έκτροπα, που εντείνουν την προσπάθεια τους όταν βλέπουν ένα σύστημα να τους παρακολουθεί αμέτοχο, επιτρέποντας τους να στρεβλώνουν την αξία του ασύλου; Ότι προτιμούμε να λειτουργούμε πολιτικά και συναισθηματικά περιχαρακωμένοι σε φοβικά σύνδρομα του παρελθόντος, που δεν εκφράζουν τίποτα παραπάνω από το θυμικό μιας μερίδας ανθρώπων που μπορεί οι αναφορές τους στο παρελθόν να είναι δίκαιες, μηδαμινή όμως σχέση έχουν με το παρόν.

Ίσως ήρθε επιτέλους ο καιρός να ξεκαθαρίσουμε κάποια προφανή δεδομένα.

Α) Κανείς δεν αρνήθηκε την δυνατότητα έκφρασης, ακόμα και της πιο ακραίας. Δεν νομίζω να ζήτησαν ποτέ, διαχρονικά, βήμα λόγου οι αποκαλούμενοι "αντιεξουσιαστές" ακόμα και στα Πανεπιστήμια και κάποιος να τους το αρνήθηκε;

Β) Ειλικρινά αμφιβάλλω κατά πόσο η πλειοψηφία αυτών των παιδιών ιδιαίτερα των νεότερων, σε σημαντικό βαθμό καθημερινά παιδιά Ελλήνων εργαζομένων & οικονομικών μεταναστών, που βιώνουν την οικονομική δυσπραγία, την ανεργία, την ανέχεια, την έλλειψη οράματος και στόχων για το μέλλον τους, είναι συνειδητοποιημένοι «αναρχικοί» και δεν βλέπουν τη συμμετοχή τους στις βιαιότητες απλά ως ένα από τα λίγα μέσα εκτόνωσης της οργής του (όπως πχ και στα γήπεδα), χωρίς όμως προφανώς ιδιαίτερα επιτυχή για τους ίδιους αποτελέσματα, όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης και την προοπτική τους. Ένα τμήμα νεώτερων παιδιών δίνει την εντύπωση ότι έχει αντικαταστήσει με τον πετροπόλεμο και τους βανδαλισμούς, το τσιγάρο, το ποτό και τη μηχανή που χρησιμοποιούνταν τις περασμένες δεκαετίες ως μέσα ένδειξης ανδρισμού των εφήβων.

Γ) Η δική μας, εννοώ ως κράτος, μίζερη & φοβική στάση επί της ουσίας ευτελίζει την έννοια του ασύλου και δίνει σε όσους επιβουλεύονται τη Δημοκρατία, την εντύπωση της ατιμωρησίας, και της πλήρους αδυναμίας προάσπισης των αυτονόητων δικαιωμάτων μας για ασφάλεια, ευνομία και κοινωνική ηρεμία.

Δ) Είναι τουλάχιστον υποκριτικό και κατά βάση δημαγωγικό, με καταστρεπτικές τελικά συνέπειες, να συντηρούμε το άσυλο με τη σημερινή μορφή, κρυπτόμενοι πίσω από συμπλέγματα του παρελθόντος, και υπονοώντας, οι ίδιοι άνθρωποι που συνδημιούργησαν & συντήρησαν το σημερινό πολιτικό σύστημα και τις δομές συμπεριλαμβανομένου της αστυνομίας, ότι μπορεί οι δυνάμεις ασφαλείας του τρόπου να λειτουργούν με τρόπο μη δημοκρατικό και με βλέψεις πέραν του ουσιαστικού τους ρόλου, παραπέμποντας σε απολυταρχικές πρακτικές.

Ελπίζουμε μετά τον ξυλοδαρμό του Πρύτανη, να μην χρειαστεί να θρηνήσουμε και κάποιο νεκρό, ώστε να κατανοήσουμε τον παραλογισμό, την υποκρισία και τις καταστρεπτικές διαστάσεις της στάσης του πολιτικού μας συστήματος στο θέμα της χρήσης του Πανεπιστημιακού Ασύλου τις μέρες μας.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος