Τα απογοητευτικά αποτελέσματα της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης, μας απέδειξαν για μια ακόμα φορά, το πόσο ετεροβαρής μπορεί να αποδειχθεί η παγκοσμιοποίηση όταν οι κανόνες που τη διέπουν ουσιαστικά επιβάλλονται από τους οικονομικά & πολιτικά ισχυρούς στους θεωρητικά και πρακτικά αδύναμους.

Εν μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης από το 1929, οι ΗΠΑ και η Κίνα, οι δυο ατμομηχανές της παγκόσμιας οικονομίας δεν δείχνουν διατεθειμένες να ασχοληθούν άμεσα με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του μοντέλου ανάπτυξης που έχουν επιλέξει, γνωρίζοντας καλά ότι σε καιρό ύφεσης και πριν δουν τα πρώτα απτά ουσιαστικά σημάδια ανάκαμψης, η όποια άμεση επέμβαση τους στους όρους και τις μεθόδους της παραγωγικής διαδικασίας θα μπορούσε να επιφέρει καίριο πλήγμα στις όποιες προοπτικές ταχείας επανόδου σε αναπτυξιακή «άνοιξη». Παρά το γεγονός ότι μακροπρόθεσμα το μεγαλύτερο όφελος από μια περιβαλλοντικά πιο ευαίσθητη προσέγγιση και αλλαγή προσανατολισμού στις χρησιμοποιούμενες ενεργειακές πηγές, θα έχουν οι πιο εύρωστες παραγωγικά χώρες, η προσπάθεια σταθεροποίησης των δημοσιονομικών τους μεγεθών, η επιχείρηση ανασύνταξης του βαριά πληγωμένου χρηματοοικονομικού συστήματος και η συντήρηση και σταδιακή αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης, φαντάζουν πολύ πιο άμεσοι και επείγοντες στόχοι από την εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη βελτίωση των παραγωγικών μέσων.

Κάποιοι θα επικεντρωθούν λογικά στην αδυναμία συνεννόησης ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών για την επίτευξη μια καινούριας συμφωνίας τύπου Κιότο. Καταρχάς, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας τις εντελώς διαφορετικές συνθήκες που ήδη αναφέρθηκαν και το δεδομένο, ότι η τότε συμφωνία επετεύχθη σε μια περίοδο αναπτυξιακής έξαρσης και ευοίωνων προοπτικών, που επέτρεπαν στους όποιους οξυδερκείς ηγέτες διαβλέποντας τα μελλοντικά, σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα, να αποφασίσουν να «θυσιάσουν» ή καλύτερα να επενδύσουν ένα μέρος αυτού του πλεονάσματος πλούτου για την περιβαλλοντική αναβάθμιση της αναπτυξιακής τους «μηχανής».

Στην Διάσκεψη της Κοπεγχάγης αποδείχθηκε ξανά η στρεβλή λογική με την οποία οι οικονομικοί «γίγαντες» του πλανήτη μας, αντιμετωπίζουν την Παγκοσμιοποίηση. Οι ισχυροί προσπαθώντας να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους, όχι μόνο αδυνατούν να αναλάβουν άμεσα, ρητές δεσμεύσεις για ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα περιορισμού των εκπομπών καυσαερίων, αλλά λειτουργώντας και με μια φεουδαρχική αντίληψη απέναντι στους αδύναμους του πλανήτη, επιχειρούν να τους επιβάλλουν έναν ανισομερή επιμερισμό ευθυνών, αγνοώντας «φαρισαϊκά» την κεφαλαιώδη δική τους συμβολή στο ζήτημα. Γνωρίζουν ότι οι ίδιοι επανερχόμενοι σταδιακά σε πιο φυσιολογικούς ρυθμούς ανάπτυξης διαθέτουν τις οικονομικές αντοχές και την τεχνολογική υποστήριξη, ώστε να ανταποκριθούν στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις του μέλλοντος, Αντίθετα οι αναπτυσσόμενες χώρες, πολλές από τις οποίες βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξης βασικών υποδομών και φερέγγυων διαδικασιών, θα καταδικαστούν σε οικονομικό μαρασμό, συρρίκνωση και πιθανά σχέσεις ακόμα μεγαλύτερης εξάρτησης από τα ισχυρά πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα.

Αποδεικνύεται λοιπόν και πάλι, η αναποφασιστικότητα και η ατολμία των «μεγάλων», όχι χωρίς υστεροβουλία, να αποδεχτούν την εύρυθμη λειτουργία της παγκοσμιοποιημένης αγοράς. Η επιμονή τους σε στρεβλώσεις όπως αυτές των μεγάλων δασμών στην εισαγωγή προϊόντων και πρώτων υλών, την υπερβολική εξάρτηση των οικονομιών από το δολάριο, την χειραγώγηση των αγορών και τη λαίμαργη κερδοσκοπία σε βάρος της ισορροπίας ολόκληρων χωρών, οδήγησαν σε μεγάλο βαθμό και στις επαναλαμβανόμενες κρίσεις στη δεκαετία του ’90, με αποκορύφωμα την ουσιαστική κατάρρευση του συστήματος λίγα χρόνια αργότερα. Με την ίδια λογική αντιμετωπίζουν και το θέμα του περιβάλλοντος, αφού για πολλούς από αυτούς δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από ένα ακόμα λαμπρό πεδίο κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος