Με ύψος και βλέμμα θλιμμένο, σχεδόν περίλυπο, με φωνή παθητική, τονικά λίγο χαμηλότερη, χωρίς εξάρσεις και εντάσεις, ώμους γυρτούς πέραν του συνηθισμένου, σχεδόν ενοχικός και με παντελή έλλειψη δυναμισμού, οραματισμού για το καλύτερο αύριο μετά την πάροδο της κρίσης, ο Γ.Παπανδρέου εμφανίσθηκε χθες βράδυ, ενώπιον του Ελληνικού λαού με ένα διάγγελμα, κραυγή απελπισίας για την κατάσταση της οικονομίας και το μέλλον της χώρας. Αφού μας εξέθεσε τα γνωστά πλέον δεδομένα και το πλαίσιο μέσα στο οποίο οφείλουμε να κινηθούμε, με περισσή παρρησία και πλήρη λήθη για την προεκλογική καταγγελία των προθέσεων Καραμανλή και τις δικές του παραπλανητικές, δημαγωγικές εξαγγελίες, ως και να αναλάμβανε σήμερα τα καθήκοντα του πρωθυπουργού, μας ενημέρωσε για τα επιπρόσθετα μέτρα τα οποία κρίνονται αναγκαία για την άμεση βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών, χωρίς όμως την ελάχιστη αναφορά στους τρόπους άμεσης στήριξης της βυθιζόμενης αγοράς και την έκρηξης της ανεργίας που νομοτελειακά έρχεται.

Έτσι λοιπόν, η αύξηση μισθών με κάλυψη του πληθωρισμού, υπόσχεση η οποία, σε αντιπαραβολή με τη μη έγκαιρη και ολοκληρωμένη επεξήγηση από πλευράς ΝΔ του παγώματος μισθών άνω των 1500 ευρώ με σημαντικά όμως επιδόματα 300 έως 500 ευρώ για τους χαμηλόμισθους, έπαιξε σημαντικό επικοινωνιακό και ψυχολογικό λόγο στην τελική επιλογή των πολιτών, ευσχήμως παραγκωνίστηκε και την θέση της πήρε το πλήρες πάγωμα των μισθών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οπότε η ακόμα μικρότερη αγοραστική δυνατότητα των υπαλλήλων θα επιτείνει την καχεξία της αγοράς και θα επιτείνει την ύφεση (το –0,3% ως στόχος ρυθμού ανάπτυξης το 2010, φαντάζει ήδη υπερφίαλος).

Η άμεση αύξηση της φορολόγησης των καυσίμων, στην οποία κάποιοι προσβλέπουν για συλλογή σίγουρων εσόδων, παραβλέποντας προφανώς στους υπολογισμούς τους την ραγδαία μείωση της κατανάλωσης καυσίμων, έχει ξεπεράσει το 40%, θα έχει και άμεση επίπτωση στον πληθωρισμό και το κόστος διαβίωσης, λόγω της αύξησης του μεταφορικού κόστους και της συνεπακόλουθης αύξησης των τιμών βασικών προϊόντων.

Τέλος μας ανακοίνωσε και την αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, ενθυμούμενος και την αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής (παρόμοια δήλωση είχε γίνει πρόσφατα κι από τον Κ.Μητσοτάκη!!). Υποθέτω ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα οργανωμένα στελέχη αλλά και οι απλοί φίλοι του ΠΑΣΟΚ, θα χυθούν στους δρόμους σε μαζικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, μια που επί χρόνια το κόμμα τους ξιφουλκούσε εναντίον της ΝΔ (που ειρήσθω εν παρόδω, είχε εμείνει στα «3 όχι» όσον αφορά αλλαγές στα όρια ηλικίας, το ύψος των συντάξεων και τις ασφαλιστικές εισφορές), με επιχειρήματα επιστημονικών συμβούλων της ΓΣΕΕ για το ανώφελο μιας τέτοιας απόφασης, αφού τα προβλήματα του ασφαλιστικού μας συστήματος είναι διαρθρωτικά, και αυτή η επιλογή δεν θα συνέφερε παρά ελάχιστα, σχεδόν μηδαμινά στην περαιτέρω βιωσιμότητα του. Αν δεν υπάρξουν άμεσες κινητοποιήσεις ή θα πρέπει να υποθέσουμε ότι τα στοιχεία που μας παρέθεταν προς επίρρωση των απόψεων τους ήταν ελλιπή ή και ψευδή, ή από την άλλη η συνδικαλιστική νομενκλατούρα του ΠΑΣΟΚ είναι προετοιμασμένοι για έντονες «επαναστατικές» ασκήσεις μόνο όταν κυβερνούν οι πολιτικοί τους αντίπαλοι, βολεμένοι κατά τα λοιπά στη σιωπηρή συνδιαχείριση ενός φαύλου συστήματος για ίδιον όφελος.

Οι σημερινές δηλώσεις του πρωθυπουργού σε συνδυασμό με τη χθεσινή συζήτηση στη Βουλή για τη διαφθορά που ζήτησε ο Αντώνης Σαμαράς, απέδειξαν για μια ακόμα φορά, την εντελώς διαφορετική αντίληψη των δυο πολιτικών τόσο για την ορθή αποτύπωση της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, όσο όμως κυρίως για το σχέδιο, τους στόχους και τις πρακτικές αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Σε αυτή την εξαιρετικά κρίσιμη για την πορεία του τόπου καμπή, μας δίνεται η μεγάλη ευκαιρία να προσπαθήσουμε ειλικρινά να θεραπεύσουμε χρόνια νοσήματα της νοοτροπίας, της ψυχολογίας με την οποία προσεγγίζουμε το ρόλο και τη διαχείριση του κράτους, το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας και τα κίνητρα για την ανόρθωση της, την εμβάθυνση των δημοκρατικών διαδικασιών και τη σύνθλιψη της γραφειοκρατίας, την εκ βάθρων αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, των ιδανικών και του πεδίου αξιοσύνης και ανάδειξης των ικανών που θα πρέπει να ορίζει, επανασχεδίασης των στόχων και των διπλωματικών πρακτικών μια πιο υπερήφανης εξωτερικής μας πολιτικής.

Απέναντι σε αυτή την κομβική, ίσως τελευταία μας ευκαιρία ως λαού, να κάνουμε το μεγάλο βήμα στο μέλλον, αποδεχόμενοι τις διαχρονικές μας ιδεολογικές, κοινωνικές και συναισθηματικές μας αγκυλώσεις, ο Γ.Παπανδρέου, αρκέστηκε να αναμασήσει γνωστά, ξεφτισμένα πλέον επιχειρήματα όπως για τα 100 δις που χάθηκαν (είναι πλέον γνωστό ότι η συντριπτική πλειοψηφία του επιπλέον χρέους επί ΝΔ, αφορά τους τόκους παλιότερων δανείων και τα εξοπλιστικά προγράμματα που για λόγους λογιστικών αλχημειών εγγράφονται ετεροχρονισμένα στον προϋπολογισμό), στην αποποίηση κάθε ευθύνης για την εκτίναξη των επιτοκίων δανεισμού της χώρας (οι «κακοί» κερδοσκόποι και η ΝΔ φέρουν όλο το βάρος του προβλήματος, λες και οι πρώτοι δεν αφορούν γνωστό, δομικό συστατικό των αγορών για το οποίο οφείλουμε να γνωρίζουμε τους τρόπους αντιμετώπισης του, και η δεύτερη δεν βρίσκεται εδώ και τέσσερις μήνες στην αντιπολίτευση και δεν είναι οι παλινωδίες, η αναποφασιστικότητα, οι εσωκομματικές αντεγκλήσεις, η έλλειψη αξιόπιστου, λειτουργικού σχεδίου που ενίσχυσαν καίρια την ανασφάλεια των αγορών το τελευταίο διάστημα.

Ακριβώς αυτά τα δεδομένα και η αμφιβολία για τις δυνατότητες ελέγχου των δημοσιονομικών μας, δίνουν τη δυνατότητα σε κερδοσκόπους να ποντάρουν σε μια πιθανή χρεοκοπία της χώρας. Όπως αναφέρθηκε σε παλαιότερη ανάρτηση, ούτε ο κ.Παπανδρέου κατάφερε να ξεφύγει από το σύνδρομο της αθωότητας, του συνεχώς κατατρεγμένου Έλληνα που οι πάντες επιβουλεύονται, αλλά και του άκρατου λαϊκισμού και της ευθυνοφοβίας που αποποιείται των ευθυνών ρίχνοντας το ανάθεμα αποκλειστικά στους προηγούμενους διαχειριστές της εξουσίας.

Από την άλλη ο Αντώνης Σαμαράς δεν έμεινε στην απλή αποτύπωση των δεδομένων. Αναδεικνύοντας άμεσα τις καθυστερήσεις και την αδυναμία λήψης αποφάσεων της κυβέρνησης, προσέφερε τη στήριξη του σε αναγκαία διαρθρωτικά μέτρα που και ο ίδιος έχει προτείνει (ζητώντας ταυτόχρονα ως ένδειξη καλής θέλησης την απόσυρση και τη συναινετική συζήτηση επί των επίμαχων νομοσχεδίων (μεταναστευτικό, Καλλικράτης, εκλογικό νόμο), κατέθεσε όμως ταυτόχρονα κι ένα ολοκληρωμένο οραματικό πλαίσιο υπέρβασης του παρόντος ξεπερασμένου, αντιαναπτυξιακού, επιχειρηματικά και κοινωνικά φοβικού, δυσλειτουργικού, αναξιοκρατικού συστήματος εξουσίας.

Στο πνεύμα της «Νέας Μεταπολίτευσης» που έχει προτείνει, προσδιόρισε τις αδυναμίες της πυραμίδας του διοικητικού - πολιτικού μας μοντέλου, που λόγω ανισορροπίας και αντιφάσεων ανάμεσα στις εξουσίες, τις αρμοδιότητες και τους πόρους κάθε επιπέδου, οδηγεί την αναποτελεσματικότητα, την ανευθυνότητα και τη διόγκωση της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς και αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα μέτρα διεξόδου από αυτό το φαύλο κύκλο, μέσω ενός επιτελικού αποκεντρωμένου κράτους με λειτουργική διάχυση εξουσιών κι συστηματικότερο, αυστηρότερο έλεγχο της αποτελεσματικότητας, αλλά και εκσυγχρονισμού του μοντέλου ανάπτυξης με έμφαση στους τομείς της οικονομίας που διαθέτουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με σταθεροποίηση του οικονομικού περιβάλλοντος (φορολογικό, επενδυτικό, κοινωνικό), ώστε να πάψει η αναπαραγωγή ενός άκρατου αντιπαραγωγικού δανεισμού.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος