Μετά τη συμπλήρωση των περιβόητων 100 πρώτων ημερών διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που θα άλλαζαν το πρόσωπο και την αξιοπιστία της Ελλάδας στο εξωτερικό, θα έβαζαν τις βάσεις για τον εκσυγχρονισμό του κράτους, των δομών της οικονομίας και την εμβάθυνση του εκδημοκρατισμού στην κοινωνία, ελπίδες που αποδείχθηκαν όλες μακρινές χίμαιρες, λες κι απελευθερώθηκαν από έναν σφιχτό, περιοριστικό ψυχολογικό πέπλο ευπρεπούς νομιμοφροσύνης (σαν τις στημένες, παλιές οικογενειακές φωτογραφίες) οι κυβερνώντες βάλθηκαν να μας αποδείξουν ότι γνωρίζουν καλά την τέχνη των πολλαπλών στροφών με ταχύτητες και τεχνικές μάλιστα που θυμίζουν το γνωστό από τα λούνα πάρκ «γύρο του θανάτου». Είναι τόσο απανωτές και τόσο ισχυρές οι περιστροφές και οι συνεχόμενες αλλαγές κατεύθυνσης που πέρα από τον ίλιγγο των κυβερνητικών στελεχών, οι δηλώσεις των οποίων τις τελευταίες ημέρες προσπαθούν να δικαιολογηθούν με αντιφατικά επιχειρήματα, φέρνουν και τον πολίτη σε κατάσταση μειδιάματος ή εκνευρισμού, και σταδιακά όλους μας σε μια φάση γενικευμένης ζάλης, που πιθανότατα όμως θα οδηγήσει πολύ πιο σύντομα του αναμενόμενου σε αποστροφή και ισχυρή αποδοκιμασία των πρακτικών της ηγετικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ.

Μετά την απελπισμένη διαγγελματικού χαρακτήρα κραυγή του κ.Παπανδρέου, με την απροκάλυπτη ανάκληση όλων σχεδόν των προεκλογικών υποσχέσεων που του χάρισαν την επικράτηση, και την υιοθέτηση μιας σκληρότερης ατζέντας από αυτή του Καραμανλή, προφασιζόμενος μάλιστα την δημοσιονομική κατάσταση, λες και δεν ήταν γνωστή μέχρι πριν λίγες ημέρες που επέμεναν μετ’ επιτάσεως στην αύξηση των μισθών στα όρια του πληθωρισμού, τη μη αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και των φόρων στα καύσιμα, ακολούθησε η αποκάλυψη ότι σχεδιάζεται η αφαίρεση των εθνικών συμβόλων από τις στολές των αστυνομικών, λες και δεν υπηρετούν ένα συγκεκριμένο έθνος αλλά κάποιο διεθνή οργανισμό, λες και είναι προσβλητική προς κάποιους (άραγε σε ποιους) η εμφάνιση της Ελληνικής σημαίας και του Σταυρού, και προφανώς χωρίς να ερωτηθούν, όχι οι πολίτες που συντηρούν με τους φόρους τους τα σώματα ασφαλείας αλλά ούτε καν οι ίδιοι οι ένστολοι για την άποψη τους, καταδεικνύοντας περίτρανα το απόλυτα "δημοκρατικό" σκεπτικό για τη διαχείριση της έννομης τάξης και των λειτουργών της! Θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμη συνεισφορά στην κοινωνική συνοχή αν αντί τέτοιων ανούσιων, εθνικά επιζήμιων κινήσεων η «προοδευτική» μας κυβέρνηση αναλωνόταν σε μια ουσιαστική προσπάθεια τόνωσης και ανάδειξης του ρόλου και της προσφοράς των αστυνομικών στην Ελληνική κοινωνία. Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμοι στον τόπο αν προσπαθούσαν έστω να διαλύσουν τα όποια εναπομείναντα σύννεφα παρελθόντων συνδρόμων παλαιοκομματικής, φοβικής αντιμετώπισης των ένστολων.

Το κορυφαίο βέβαια παράδειγμα ανώφελης και μάλλον τρομοκρατημένης πολιτικής περιστροφής, όπως φαίνεται μέσα από μια πιο ενδελεχή ανάγνωση των νέων προτάσεων Ραγκούση, είναι η κατάθεση, με προσθήκη κάποιων αποσπασματικών αλλαγών και βελτιώσεων, του νομοσχεδίου για τη χορήγηση ιθαγένειας στους μετανάστες. Η κυβέρνηση προφανώς πανικόβλητη από το γενικευμένο κλίμα αντίδρασης της Ελληνικής κοινωνίας στις αρχικά προτεινόμενες ρυθμίσεις και κάτω από την πίεση των ξεκάθαρων, κοινωνικά ευαίσθητων αλλά πρωτίστως εθνικά χρήσιμων προτάσεων της ΝΔ, προσπάθησε αφομοιώνοντας επιλεκτικά, μέρη του μεταναστευτικού μοντέλου που ανέλυσε ο Αντώνης Σαμαράς, να εισαγάγει προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο που ενώ μοιάζει μερικώς βελτιωμένο αφήνει πολλαπλά και κορυφαία θέματα αναπάντητα ή ευσχήμως νεφελώδη.

Πριν την εκτενέστερη αναφορά σε συγκεκριμένα σημεία των νέων προτάσεων Ραγκούση να ξεκαθαρίσουμε δυο καίρια σημεία για πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η συζήτηση αυτού του κορυφαίου ζητήματος. Οφείλουμε ως κοινωνία να αποφασίσουμε επιτέλους αν θα αποκτήσουμε κάποια στιγμή ολοκληρωμένη, ορθολογιστική, συνολική μεταναστευτική πολιτική. Θα πρέπει, πέρα από ιδεολογικούς δογματισμούς, ένθεν κι εκείθεν, να συνειδητοποιήσουμε ότι οι όποιες προτάσεις μας οφείλουν να γίνουν υπό την αίρεση των γεωπολιτικών μας ιδιαιτεροτήτων (χώρα αθρόας εισόδου λαθρομεταναστών, γειτνίαση με χώρες που μας συνδέουν ανοικτά Εθνικά θέματα κι από τις προέρχονται ή διέρχονται ο κύριος αριθμός των μεταναστών που φιλοξενούμε, δυνατότητα άμεσης διεθνής εκμετάλλευσης εις βάρος μας των όποιων προβοκατόρικων ή μη ζητημάτων προκύπτουν σε σχέση με δικαιώματα ή διεκδικήσεις των μεταναστών).

Αν δεν ολοκληρωθεί τόσο ένα Εθνικό σχέδιο διαχείρισης κι αντιμετώπισης αυτού του σύγχρονου φαινομένου και δεν συνοδευτεί, υποστηριχθεί από ξεκάθαρες κι άμεσα πραγματοποιήσιμες, κοινές Ευρωπαϊκές πολιτικές που θα προσφέρουν, ουσιαστική φύλαξη των συνόρων και αποδοχή από πλευράς Τουρκίας των ευθυνών της και συγκεκριμένων κανόνων συνεργασίας για την ομαλή επαναπροώθηση των λαθρομεταναστών, η όποια συζήτηση για αλλαγές στη διαδικασία χορήγησης ιθαγένειας στους νόμιμους μετανάστες, μοιάζει άκαιρη, υπερφίαλη, δημαγωγική και κυρίως πολύ μακριά από το σφυγμό του μέσου Έλληνα πολίτη. Άλλωστε το σημερινό καθεστώς για δυνατότητα αίτησης χορήγησης υπηκοότητας μετά την πάροδο δεκαετής παραμονής στη χώρα και με τη συμπλήρωση του 18 έτους στα παιδιά των μεταναστών δεν αποτελεί κάποιο ιδιαίτερα σκληρό πλαίσιο και δεν απέχει τόσο πολύ από την αντίστοιχη μέση Ευρωπαϊκή πολιτική. Θα ήταν προφανώς θεμιτή η όποια απλούστευση και κυρίως χρονική βελτίωση των διαδικασιών για την αποφυγή εκμετάλλευσης της ελπίδας από γνωστά κυκλώματα.

Από την άλλη, εφόσον ισχύουν αυτές οι απαραίτητες προϋποθέσεις που θα κάνουν τις όποιες μετέπειτα αποφάσεις πιο λειτουργικές κι αποτελεσματικές, θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε στην υιοθέτηση ενός συστήματος ανάλογου του Γερμανικού, όπως επανειλημμένα έχουμε αναλύσει από εδώ και τελικά υιοθέτησε και η ΝΔ, με τις αναγκαίες ρυθμίσεις και τροποποιήσεις και τις επιπλέον ασφαλιστικές δικλείδες που απαιτούν οι ιδιοτυπίες της Ελληνικής κοινωνίας. Η Ελλάδα δεν αντέχει να δίνει την εικόνα της πιο ξενοφοβικής Ευρωπαϊκής χώρας, που δεν διαθέτει κανένα σοβαρά μελετημένο πλάνο διαχείρισης ενός τόσο σημαντικού προβλήματος. Ο απόλυτος στρουθοκαμηλισμός κρυπτόμενος πίσω από συχνά ανερμάτιστες εθνικιστικές κορώνες, χωρίς αίσθηση των μακροπρόθεσμων κοινωνιών και διεθνών πολιτικών συνεπειών για τη χώρα, είναι ίσως παροδικά ευήκοος κι ευεργετικός για το πολλαπλώς πληγωμένο πατριωτικό μας συναίσθημα, μαθηματικά όμως οδηγεί στην περιθωριοποίηση και τον διεθνή στιγματισμό του τόπου μας. Η σοβαρή διαχείριση των δύσκολων και πολύπλοκων ζητημάτων επιζητεί πλήρη, όχι θολή εικόνα, των δεδομένων κι απόλυτη συναίσθηση των μακροπρόθεσμων συνεπειών κάθε επιλογής.

Όσον αφορά τις τροποποιήσεις Ραγκούση, οι ασάφειες και οι απλουστεύσεις παραμένουν αρκετές, τοποθετώντας την Ελλάδα στην κορυφή των χωρών με τις ελαστικότερες προϋποθέσεις χορήγησης ιθαγένειας.

Α) Διατηρεί στην πενταετία το απαιτούμενο χρονικό διάστημα για το οποίο κάποιος πρέπει να διαθέτει οριστική άδεια, πριν αιτηθεί τη χορήγηση υπηκοότητας, (άραγε τι είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που συνήθως το διάστημα κυμαίνεται από τα 8 έως τα 10 χρόνια); Γιατί θα πρέπει η ήδη βεβαρημένη από την άλογη λαθρομετανάστευση χώρα μας να είναι ο προτιμότερος προορισμός ιδιαίτερα για τους εξ' Ανατολών μετανάστες;

Β) Τα παιδιά των μεταναστών που πληρούν την παραπάνω προϋπόθεση, αποκτούν αυτόματα ιθαγένεια (δίκαιο εδάφους). Όσα γεννήθηκαν εκτός Ελλάδας απαιτείται παρακολούθηση μόνο του Δημοτικού. Προφανώς δεν συνειδητοποιούν ότι κανείς δεν δικαιούται να επιβάλλει σε κανέναν την εθνική του συνείδηση εκ γενετής, πόσο μάλιστα όταν οι γονείς του πιθανότατα θα τον / την αναθρέψουν με μια εντελώς διαφορετική πολιτισμική και θρησκευτική προσέγγιση. Η δυνατότητα επιλογής με την ενηλικίωση τους κι αφού ολοκληρώσουν τη φοίτηση σε Ελληνικό σχολείο, μιας εκ των δυο ιθαγενειών δεν περνά καν από το νου τους, ως πολιτική επιλογή;

Γ) Οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση ιθαγένειας σε όσους βρίσκονται νόμιμα επί 5 χρόνια είναι από ασαφείς έως κωμικοτραγικής φύσης. α) 3 συστατικές επιστολές από Έλληνες πολίτες !!! (εξαιρετικά δύσκολο και ουσιώδες!), μη καταδίκη για σοβαρά αδικήματα (αναμένουμε τον ορισμό του σοβαρού κι ελπίζω να μην εκπλαγούμε δυσάρεστα), β) Να διαθέτει πιστοποιητικό κοινωνικής δράσης (ελπίζω όχι αντίστοιχο αυτού που ζητείται στις αιτήσεις των γενικών γραμματέων, γιατί θα ξενυχτήσουν στις τοπικές οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ!!). Παραμένουν πάντως εντελώς άγνωστοι οι όροι κι οι απαιτήσεις, καθώς κι τρόπος χορήγησης του πιστοποιητικού (προβλέπω να αναδυθούν νέα κυκλώματα εκμετάλλευσης ανθρώπινης ελπίδας), γ) Θα περνούν από εξετάσεις γνώσης Ελληνικής γλώσσας, ιστορίας, πολιτικής αγωγής (πεδίο δόξης λαμπρό για νέο κύμα παραπαιδείας και διεύρυνση των εργασιών των φροντιστηρίων). Είναι πάντως απορίας άξιον πως κάποιος που δεν θα έχει φοιτήσει σε Ελληνικό σχολείο θα αποκτήσει τόσο σύντομα τέτοια ευρύτατη γνώση σε όλα αυτά τα θέματα. Κάποιοι στην κυβέρνηση κρίνουν προφανώς εξ’ ιδίων τα αλλότρια. Ουδεμία διευκρίνιση φυσικά για τη μεθοδολογία, τη διαδικασία, την επιτροπή επιλογής θεμάτων κι αξιολόγησης των γραπτών.

Οφείλω πάντως να παραδεχτώ ότι υπάρχει μια διευκρίνιση που με έκανε να αισθανθώ υπερήφανος ως Έλληνας για τη συνέχεια και συνέπεια της λειτουργίας του Ελληνικού κράτους!. Η Πολιτεία θα απαντά στον μετανάστη που αιτείται χορήγησης ιθαγένειας σε 2 χρόνια. Τουλάχιστον, η διαχρονική, σύμφυτη με την ύπαρξη του νεότερου Ελληνικού κράτους γραφειοκρατία δεν επηρεάζεται από καμιά κοινωνική ή πολιτική εξέλιξη!

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος