Πριν την οποιαδήποτε εξειδίκευση των συγκεκριμένων προτάσεων, είναι βασικό για μια ακόμα φορά να τονίσουμε ότι, όσο κι αν κάποιοι μονεταριστές θεωρούν την οικονομία, ασκήσεις οικονομετρίας και μαθηματικών αναλύσεων, η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι οι πολίτες όπως και οι αγορές δεν είναι ορθολογιστικές μηχανές συνεχούς αναζήτησης του ιδανικού. Οι πολίτες ζουν μέσα σε ένα σύστημα αποχαυνωτικού, μιντιοκρατικού μάρκετινγκ που τους ωθεί στη συναισθηματική εξάρτηση από την προσπάθεια επίτευξης μιας πλασματικής εικόνας, και οι αγορές λειτουργούν ανάμεσα στις αυτοεκπληρούμενες προφητείες κερδοσκοπικών κύκλων και τις διπλωματικές στοχεύσεις των κυβερνήσεων. Όταν η πίστη και η εμπιστοσύνη, στις διαδικασίες και τους κανόνες της πολιτικής, της κοινωνίας και της αγοράς, κλονίζεται οι συνέπειες είναι πολλαπλασιαστικά αρνητικές. Η Συμπεριφορική οικονομική θεωρία έδωσε διέξοδο στην αφυδατωμένη νεοφιλελεύθερη θεωρητικολογία, όπως πολύ παραστατικά περιγράφει και το ακόλουθο παλαιό αλλά εξαιρετικά επίκαιρο άρθρο «Η οικονομία θέλει και τον ψυχολόγο της» http://archive.enet.gr/online/online_issues?pid=61&dt=12/02/2002&id=99666140

· Ο σχεδιασμός και η πραγματοποίηση πολλών έργων καθυστερεί ή κι αναβάλλεται, λόγω αδυναμίας καταβολής της εθνικής μας συμμετοχής. Μια συμφωνία για συνολική κάλυψη της χρηματοδότησης από κοινοτικά κεφαλαίων και σταδιακή καταβολή αυτών των ποσών με την ολοκλήρωση του ΕΣΠΑ, το 2013, θα έδινε τη δυνατότητα άμεσης ολοκλήρωσης σε μεγάλα αλλά κυρίως πιο περιορισμένης εμβέλειας περιφερειακά έργα, πολύ σημαντικά για τη βελτίωση των υποδομών και πρωτίστως της καθημερινότητας των πολιτών ανά την επικράτεια.

· Παρατηρείται κωλυσιεργία στη χρηματοδότηση κορυφαίων έργων υποδομής, στη δημοπράτηση των επεκτάσεων τους, όπως και στην πρόοδο ένταξης στο ΕΣΠΑ νέων μελετών. Η Ελλάδα με καθυστέρηση δεκαετιών προχωρεί στην υλοποίηση έργων εκσυγχρονισμού του οδικού της δικτύου και των μεταφορικών της μέσων (μετρό, τραμ) που αποφέρουν πολλαπλό κέρδος τόσο επειδή αναβαθμίζουν την εικόνα της χώρας διεθνώς και διευκολύνουν την προσέλκυση επενδυτών (μειωμένο μεταφορικό κόστος) όσο και λόγο της βελτίωσης στην ποιότητα ζωής και το γενικότερο εργασιακό περιβάλλον (μείωση των χαμένων στις μετακινήσεις εργατοωρών, καλύτερη διάθεση και κίνητρο για αποδοτικότητα). Δυστυχώς όμως, η γραφειοκρατική κρατική διαχείριση, η επιπολαιότητα στο σχεδιασμό των έργων και την κατάρτιση των συμβάσεων (κενά στις περιβαλλοντικές & οικονομικές προβλέψεις), η ευκολία καταφυγής ιδιωτών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οδηγούν έργα πνοής σε ατέρμονες αναβολές, επανασχεδιασμούς με φυσικό αποτέλεσμα τον εκνευρισμό των πολιτών και την απαξίωση των πολιτικών υποσχέσεων.

· Η υλοποίηση και ολοκλήρωση των μεγάλων αυτοχρηματοδοτούμενων ή συγχρηματοδοτούμενων έργων με τη μορφή της παραχώρησης χρήσης στον ιδιώτη επενδυτή, όπως οι αυτοκινητόδρομοι Ε65 Κεντρικής Ελλάδας, η Ιόνια Οδός Δυτικής Ελλάδας, η Βορειοδυτική Οδός Πελοποννήσου, που θα αλλάξουν ολοκληρωτικά τον οδικό χάρτη της χώρας, με μηδενική ή περιορισμένη άμεση επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού καθυστερούν για όλους τους προαναφερθέντες λόγους. Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι η επιλογή της τμηματοποίησης των έργων και η κατασκευή κάθε μέρους από διαφορετικό ανάδοχο, επιβαρύνει σημαντικά το συνολικό κόστος, αφού εξαλείφονται τα οφέλη των οικονομιών κλίμακος σε επίπεδο χρήσης προσωπικού, τεχνικών μέσων που προσφέρει η συνολική ανάληψη από μια εταιρία. Δικαίως επίσης, η ΝΔ τονίζει την ανάγκη άμεσης εξόφλησης των οφειλών προς τις κατασκευαστικές εταιρίες και γενικότερα τον ιδιωτικό τομέα (προμηθευτές κλπ), από το κράτος (έστω και μέσω ομολόγων του δημοσίου ως εγγυήσεις για νέα δανειοδότηση), δίνοντας τη δυνατότητα σε πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους υπαλλήλους τους (αποφυγή απολύσεων) να ανασάνουν επανερχόμενοι δυναμικά στη διεκδίκηση νέων έργων και συμβάσεων.

· Τα έργα Σύμπραξης Δημοσίου–Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) έχουν αποτελέσει σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα όπου η μεγάλη δημόσια ακίνητη περιουσία παραμένει σε σημαντικό βαθμό αναξιοποίητη, η χρήση της ως κρατικής συμμετοχής σε τέτοια έργα θα έδινε τη δυνατότητα άμεσης εκτέλεσης και έργων κοινωνικού περιεχομένου σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία, ο πολιτισμός, το περιβάλλον. Η κατασκευή πρότυπων μονάδων αποθεραπείας, χώρων άθλησης & σχολικών κτιρίων, συστημάτων επεξεργασίας και διαχείρισης απορριμμάτων είναι μόνο κάποια ενδεικτικά παραδείγματα.

· Η περαιτέρω χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μπορεί να προωθήσει έργα που στηρίζονται από τους σκοπούς της στους χώρους της οικονομίας της γνώσης, της περιβαλλοντικής και ενεργειακής αειφορίας, τομείς που παρ’ όλες τις εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, παραμένουν στάσιμοι, με αναβολή προγραμμάτων και παρεμβάσεις στρέβλωσης του ανταγωνισμού, αποτρεπτικές για την ενεργοποίηση μικρομεσαίων επενδυτών (όπως η δραστική μείωση στην τιμή ενέργειας από φωτοβολταϊκά).

· Οι συμβάσεις παραχώρησης περιφερειακών αεροδρομίων μπορούν να αναβαθμίσουν συνολικά τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται & να προφέρουν μόνιμη αύξηση της τοπικής απασχόλησης, με ανοικοδόμηση εμπορικών και συνεδριακών κέντρων, ξενοδοχείων κλπ. Το κράτος διατηρεί τον έλεγχο των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας κι αεροπορικής ασφάλειας, ενώ ο ιδιωτικός τομέας συμμετέχει στη διαχείριση των μη αεροπορικών υπηρεσιών με αντάλλαγμα τη συνεισφορά από την πλευρά του, των απαραιτήτων επενδυτικών πόρων για τα έργα υποδομής των αεροδρομίων.

· Η επαναπροκήρυξη της μελέτης για το ήδη εξαγγελθέν πρόγραμμα «Οπτική ίνα για το σπίτι», καθυστερεί αδικαιολόγητα ένα έργο εκσυγχρονισμού της Ελληνικής κοινωνίας, όμοιο με τον εξηλεκτρισμό την μεταπολεμική περίοδο. Η πρόσβαση σε όλη την επικράτεια σε υψηλότατες δαδικτυακές ταχύτητες και σε μια σειρά σύγχρονων εφαρμογών όπως της τηλεκπαίδευσης, της τηλεϊατρικής, της τηλεδιοίκησης, του ηλεκτρονικού εμπορίου, καταργεί ανισότητες και δημιουργεί πρωτόγνωρες ευκαιρίες ενίσχυσης της τοπικής οικονομικής τοπικής δραστηριότητας κι ευκολότερης πρόσβασης τους σε ευρύτερες αγορές αλλά επίσης αναβαθμίζει και απλουστεύει τη ζωή των πολιτών.

· Είναι επιτακτική η εντονότερη δραστηριοποίηση της «Invest in Greece A.E.» για προσέλκυση και ταχύτατη διεκπεραίωση σημαντικών επενδύσεων σε κρίσιμους τομείς όπως ενέργεια, τουρισμός και υψηλή τεχνολογία με άμεσο κέρδος τόσο δημοσιονομικά όσο και σε επίπεδο τεχνογνωσίας. Θυμίζουμε ότι στόχος της εταιρίας, που η κυβέρνηση δεν δείχνει προς το παρόν να την εκμεταλλεύεται στο έπακρο, ήταν η ανάληψη της διεκπεραίωσης της αδειοδότησης ενός επιχειρηματικού πλάνου σε 3 ημέρες, εφόσον το ποσό επένδυσης ανέρχεται άνω των 200 εκ. ευρώ ή άνω των 75 εκ ευρώ εφόσον δημιουργούνται 200 θέσεις εργασίας ή μόλις άνω του 1 εκ. εφόσον αφορούν υψηλή τεχνολογία και καινοτόμες ιδέες.

· Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεση προώθησης του σχεδιασμού της προηγούμενης κυβέρνησης, για τη δημιουργία Επιχειρηματικών Πάρκων, αλλά τα σημεία εγκατάστασης, η διαδικασία, η ακριβής χρήση, η χρηματοδότηση κι άλλα ζητήματα παραμένουν νεφελώδη. Η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε προσδιορισμένους χώρους με ειδικά κίνητρα, θα μειώσει τη μόλυνση του περιβάλλοντος στις μεγαλουπόλεις και η ενεργειακή αυτονομίας τους με χρήση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και σύγχρονης διαχείρισης αποβλήτων θα σημάνει σημαντική μείωση εξάρτησης από το πετρέλαιο και το λιγνίτη. Προφνώς βέβαια θα υπάρχουν κι επιχειρηματικά οφέλη από τη μείωση του κόστους (συνέργειες & οικονομίες κλίμακος).

· Οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού με προσχώματα στην δυνατότητα εισόδου σε συγκεκριμένα επαγγέλματα και τομείς της αγοράς (μεταφορές, ενέργεια), προσεγγίστηκαν από την κυβέρνηση αποσπασματικά με πρόταση νόμου που καλύπτει ελάχιστους εργασιακούς τομείς, εξαιρώντας συμβολαιογράφους, ιδιοκτήτες ταξί & βυτιοφόρων, φαρμακεία, περιορίζοντας ουσιαστικά τα θετικά οφέλη στο ΑΕΠ από το 1,5-2% σε κάτω της μιας μονάδας.

· Η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας παραμένει μια μόνιμη μάχη απέναντι σε χρόνιες δυσλειτουργίες, ανορθολογισμούς, πολυνομία, πολυδιάσπαση υπηρεσιών και αντικρουόμενες αρμοδιότητες. Η αναμενόμενη απλοποίηση στη διαδικασία αδιεοδότησης μιας επιχείρησης θα αποτελέσει δομική αλλαγή στη σχέση επιχειρήσεων – κράτους και ελπίζουμε οι κυβερνητικές εξαγγελίες να μην αποδειχτούν για μια ακόμα φορά θεαματικότερες του πραγματικού αποτελέσματος.

Η ταχύτερη δυνατή εφαρμογή αυτών των μέτρων θα έχει σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη στην καταπολέμηση της ανεργίας, την αύξηση των εσόδων από φορολόγηση κεφαλαίου, ΦΠΑ, κι εργοδοτικές εισφορές, τη σημαντική αύξηση του ΑΕΠ και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας για προσέλκυση επενδύσεων, με περιορισμένη κρατική επιβάρυνση και πολλαπλασιαστικά οφέλη για την καθημερινότητα των πολιτών και την αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης τους. Όλες αυτές όμως οι προτάσεις για να αποδώσουν το μέγιστο δυνατό, χρειάζονται έναν σταθερό αναπτυξιακό νόμο, σύγχρονο φορολογικό σύστημα που ενιχύει και δεν καταδιώκει την επιχειρηματικότητα αλλά πρωτίστως τη συνολικότερη αναδιάρθρωση της λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Δυστυχώς πέρα από τις διαχρονικές προθέσεις, δεν έχει αποδειχθεί ακόμα ότι τα κόμματα διαθέτουν το σθένος απαγκίστρωσης από το φαύλο κύκλο της συντήρησης ενός αναποτελεσματικού πελατειακού συστήματος που οι ίδιοι δημιούργησαν κι εμείς με τη συνενοχή μας στηρίξαμε.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος