Προκάλεσε τεράστια εντύπωση η στάση του Γ.Καρατζαφέρη να στηρίξει τόσο απροκάλυπτα και εμφατικά, το νέο πακέτο επώδυνων, αντιλαϊκών μέτρων Παπανδρέου και άνοιξε έναν κύκλο συζητήσεων για τα προφανή η μη κίνητρα αυτής της πολιτικής επιλογής. Λίγες ημέρες μετά, έδωσε την πρώτη της τηλεοπτική συνέντευξη η Ντόρα Μπακογιάννη. Δυο φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους γεγονότα, που αξίζουν όμως πιο ενδελεχή και ευρύτερης οπτικής προσέγγιση.

Ο Καρατζαφέρης μετά από μια πορεία στο χώρο του μάρκετινγκ (επαίρεται συχνά για επιτυχημένες διαφημιστικές καμπάνιες, .όπως αυτή για τα εσώρουχα ΗΛΙΟΣ, «απ’ έξω εμφάνιση κι από μέσα άνεση», και τη μαχητική δημοσιογραφία (οι βιντεοκασέτες της TV PRESS αποτελούσαν ένα είδος ιδιότυπο είδος εναλλακτικής ενημέρωσης απέναντι στην Πασοκική προπαγάνδα της κρατικής τηλεόρασης), εκλήθη από τον Κ.Μητσοτάκη το 1993 και εξελέγη με ιδιαίτερη ευκολία βουλευτής. Κανείς δεν τον θυμάται εκείνη την περίοδο να έχει εκφράσει κάποιες ιδιαίτερα πατριωτικές θέσεις για το Σκοπιανό ούτε να διαφώνησε με το μέντορα του για την ιστορική φράση «σε 10 χρόνια θα έχει ξεχαστεί το θέμα το ονόματος». Ήταν άλλωστε άλλες οι προτεραιότητες του νεότευκτου τότε βουλευτή που δεν παρέλειπε να επιδεικνύει την αρχομανία του, παρά το γεγονός ότι η πολιτική του πορεία και το ύφος δεν καταδείκνυαν αυτή την προοπτική τουλάχιστον εντός της ΝΔ. Δυναμικός αλλά επιπόλαια λαϊκιστής δεν μπορούσε να αξιοποιηθεί από τον Καραμανλή που έχτιζε σταδιακά ένα πιο μετριοπαθές προφίλ κι έτσι προκάλεσε τη διαγραφή του με τις ανοίκειες, αήθεις προσωπικές επιθέσεις στον Πρόεδρο και τον εκπρόσωπο του κόμματος Α.Σπηλιωτόπουλο.

Η ευρύτατη απήχηση των ακροδεξιών κομμάτων στη Δ.Ευρώπη και η έλλειψη ενός τέτοιου πόλου στην Ελλάδα τον έστρεψε στη δημιουργία ενός κόμματος που ξεκίνησε προσπαθώντας να ενώσει υπό μια σκέπη όλες τις ακροδεξιές δυνάμεις του τόπου (Πλεύρης, Μιχαλόπουλος, Βορίδης, Χρυσή Αυγή) χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία λόγω κυρίως της αρχομανίας αλλά και των διαφορετικών προσεγγίσεων. Είναι χαρακτηριστικές άλλωστε οι οξείες επιθέσεις του «Εθνικού Μετώπου» του κ.Βορίδη στις εκλογές του 2004. Η συνειδητοποίηση Καρατζαφέρη ότι αυτές οι δυνάμεις δεν αρκούν για να του δώσουν τη δυνατότητα κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης κι όντας η ΝΔ στην κυβέρνηση, τον ανάγκασαν να επαναπροσδιορίσει την τακτική του, αρχίζοντας έκτοτε τις πολλαπλές και συχνές μεταλλάξεις προσαρμοζόμενος στις κατά καιρούς συγκυρίες και απαιτήσεις.

Εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο την ασθενή μνήμη μερίδας πολιτών για προηγούμενες τοποθετήσεις του (χορήγηση ιθαγένειας με τη γέννηση στα παιδιά μεταναστών, αφωνία για το Σκοπιανό την περίοδο Μητσοτάκη, δηλώσεις κατά της οικογενειοκρατίας αλλά ουσιαστική στήριξη Μπακογιάννη στην εσωκομματική μάχη κλπ), και με μια σειρά άκρως λαϊκίστικων και προφανέστατα ανεδαφικών κι αναποτελεσματικών απόψεων για την οικονομία και την κοινωνία, επιχείρησε με σχετική επιτυχία για τα μέτρα της απήχησης του, να εκφράσει την ανάγκη αντίδρασης της κοινωνίας απέναντι στη διαφθορά του πολιτικού συστήματος που επιτάθηκε με την ατιμωρησία των υπαιτίων για ζητήματα όπως το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου, το θέμα της Μονής Βατοπεδίου κλπ.

Η επιλογή όμως στήριξης των σκληρών οικονομικών μέτρων της κυβέρνησης, φαντάζει παράλογη, ιδιαίτερα για κάποιον που απευθύνεται πρωτίστως στο θυμικό και λιγότερο στη λογική των πολιτών, όταν μάλιστα η κοινωνία, ακόμα και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αντιτίθενται σθεναρά σε αυτή τη πολιτική. Σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης και πίεσης του επιχειρηματικού κόσμου και των νοικοκυριών, μοιάζει στρατηγικό λάθος η χορήγηση άπλετης συναίνεσης, τη στιγμή μάλιστα που ο ίδιος πριν από ελάχιστο διάστημα κατήγγειλε τις προθέσεις περιοριστικής πολικής του ΠΑΣΟΚ. Κάποιοι θεωρούν ότι με την προβολή που απολαμβάνει από τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ που στηρίζουν την κυβέρνηση, θα απενοχοποιηθεί στα μάτια της πλειοψηφίας των πολιτών και θα επιχειρήσει μια ακόμα μετάλλαξη προσπαθώντας να διεμβολίσει το πολιτικό κατεστημένο ως μια νέα υπεύθυνη φωνή με πατριωτική χροιά. Ήδη δημοσκόπηση δείχνει το ΛΑΟΣ σε άνοδο όταν καταρρέουν τα δυο μεγάλα κόμματα (προφανώς οι πολίτες καταλογίζουν διαχειριστικές .ευθύνες στο δικομματισμό, αλλά επικροτούν το ΛΑΟΣ που στηρίζει τα μέτρα με τα οποία οι ίδιοι συντριπτικά διαφωνούν!!).

Είναι όμως πιθανό ο Καρατζαφέρης να προσχώρησε στη στρατηγική του «λάθους». Με τη γνωστή δημαγωγική προσέγγιση του, θα προβάλλει τη συναίνεση του ως πατριωτική κίνηση, από τη στιγμή που ο κύριος όγκος των μέτρων αφορά τους υπεράριθμους, μόνιμους δημοσίους υπαλλήλους που διόρισε ο δικομματισμός σε μεγάλο βαθμό μέσα από πελατειακές σχέσεις και που θα είναι λάθος να μην συνεισφέρουν εξίσου με το σπαρασσόμενο ιδιωτικό τομέα. Αυτά τα επιχειρήματα φαντάζουν ελκυστικά στους πολίτες, λησμονώντας όμως ότι το δημοσιονομικό κέρδος δεν είναι τόσο σημαντικό (περίπου 1 δις), τη στιγμή που διαρθρωτικές αλλαγές (κλειστά επαγγέλματα, ασφαλιστικό, νοσοκομεία) που οδηγούν σταδιακά και στον ουσιαστικό περιορισμό του δημοσίου τομέα έχουν σημαντικά μεγαλύτερα οφέλη αλλά και ότι κάθε στέρηση ρευστότητας από την αγορά τροφοδοτεί μεγαλύτερη ύφεση και ανεργία στον ιδιωτικό τομέα. Όσον αφορά κάποιους άδικους έμμεσους φόρους δεν θα δυσκολευτεί να απορρίψει κάποιους από αυτούς, όσο εντείνεται η λαϊκή κατακραυγή ή να προτείνει μια ανεδαφική επιλογή φορολόγησης του κεφαλαίου ή παρόμοιας με αυτή της άρσης του πόθεν έσχες που είχε κάνει παλαιότερα.

Αυτό που αφήνει υπονοούμενα για πιθανότητα περαιτέρω εξελίξεων είναι ότι της συναίνεσης Καρατζαφέρη είχε προηγηθεί η ξεκάθαρη στήριξη Μητσοτάκη στα μέτρα και επακολούθησε η πρώτη τηλεοπτική συνέντευξη της κ.Μπακογιάννη στην οποία ενώ επί της ουσίας αναφέρει περίπου τα ίδια πράγματα με αυτά της έντυπης συνέντευξης της στο Βήμα της Κυριακής, περί δύσκολης σχέσης με το Σαμαρά και κάποιων που την θέλουν εκτός κόμματος, σύμπλευσης των στελεχών πέριξ του Καραμανλή με το Σαμαρά, για τα ΜΜΕ που την πολέμησαν, απλής κοινωνικής σχέσης με το Χριστοφοράκο κλπ. Αυτό που τη διαφοροποιεί είναι οι δηλώσεις της για την απαίτηση υπαρκτής κοινωνικής ανάγκης για τη σύσταση κομμάτων την ίδια στιγμή που τόνιζε ότι η οικονομική κρίση είναι και πολιτική περιγράφοντας ουσιαστικά την αδυναμία των σημερινών μεγάλων κομμάτων να διαχειριστούν τα ζητήματα που τα ίδια δημιούργησαν. Επίσης είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι απόδωσε την ήττα της μόνο στην πολιτική συγκυρία και σε λάθη τακτικής.

Μερικοί βιάζονται να αποδώσουν στην κ.Μπακογιάννη πρόθεση ηρωικής εξόδου από τη ΝΔ και δημιουργίας νέου κόμματος, εντάσσοντας σε αυτή την προσπάθεια τόσο τις απρόσμενες κινήσεις Καρατζαφέρη όσο και την αναταραχή σε μέρος του ΠΑΣΟΚ από την πολιτική της κυβέρνησης που καμιά σχέση δεν έχουν με την ιστορία και τη φιλοσοφία του κινήματος. Όπως έχουμε αναφέρει σε προς ενός μηνός ανάρτησης μας θα ήταν τραγικό λάθος της κ.Μπακογιάννη να επενδύσει στη λογική της παρένθεσης Σαμαρά που θα παρασυρθεί μέσα στην γενικότερη απαξίωση της πολιτικής δίνοντας της σχετικά γρήγορα μια νέα ευκαιρία για την ηγεσία της παράταξης.

Η αίσθηση που αφήνουν οι κινήσεις της είναι ότι δεν θα επιχειρήσει να εμπλακεί στην περιπέτεια μιας νέας προσπάθειας αλλά θα περιμένει την εκλογική αποτυχία στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές και κυρίως στις επόμενες εθνικές. Τότε ίσως θα μπορεί να επιχειρήσει, όχι απλά την κατάληψη της αρχηγίας καταγγέλλοντας ως αποτυχημένη τη λογική και την ιδεολογία της Νέας Μεταπολίτευσης και ως ανίκανο το πλαίσιο του υπάρχοντος δικομματισμού, αλλά την μετεξέλιξη της ΝΔ με αλλαγή ονόματος και συμβόλων με τη σύμπραξη Καρατζαφέρη, που έως τότε θα έχει απολέσει πλήρως την ταυτότητα του ακραίου, και πιθανότατα κάποιων στελεχών του ΠΑΣΟΚ αλλά και άλλων ανένταχτων.

Είχαμε εγκαίρως αναφέρει ότι αν επιλεγεί αυτή η διαδρομή είναι πιο πιθανή η περιθωριοποίηση της κ.Μπακογιάννη, εφόσον όμως οι αναμενόμενες αλλαγές στη διάρθρωση του κόμματος, η ανανέωση σε ικανά, αξιόπιστα στελέχη, η ιδεολογική ανάταση πραγματοποιηθούν άμεσα, και συνολικότερα η ελπίδα που έσπειρε στους πολίτες ο Αντώνης Σαμαράς μετατραπεί το συντομότερο σε πίστη μιας άλλης προοπτικής, ενός φρέσκου οράματος για τον τόπο.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος