Η αγωνιώδης προσπάθεια της κυβέρνησης να πείσει ότι ήταν δικαιολογημένοι οι πανηγυρισμοί της για το αποτέλεσμα της Συνόδου κορυφής και η άμεση διάψευση τους από τις αρνητικές αντιδράσεις των αγορών (άνοδος των επιτοκιών δανεισμού, μειωμένο ενδιαφέρον για τις εκδόσεις μας) θύμισαν την απογοήτευση που αντιμετωπίζουν τα αθλητικά σωματεία που θεωρούν ότι κατήγαγαν περιφανή νίκη επειδή προηγούνται στη βαθμολογία του πρωταθλήματος στη μέση της περιόδου, αλλά τελικά δεν γεύονται τη χαρά της τελικής επικράτησης. Οι αγορές και οι δηλώσεις των αξιωματούχων του ΔΝΤ σκιαγράφησαν το περίγραμα των μελλοντικών κινήσεων μας. Θετικές εξελίξεις θα υπάρξουν εφόσον προχωρήσουν ταχύτατα και αποτελεσματικά οι απαιτούμενες διαρθρωτικές αλλαγές. Την ίδια στιγμή η Ελληνική οικογένεια προετομάζεται για την Ανάσταση με τις επιπτώσεις των κυβερνητικών μέτρων να αρχίζουν να γίνονται αισθητά στην καθημερινότητα της. Οι περικοπές στο δώρο του Πάσχα, το αυξημένο μεταφορικό κόστος και οι άνοδος των τιμών σε βασικά προϊόντα αφήνουν ανεξίτιλα τα σημάδια τους στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Ας δούμε λοιπόν αναλύτικότερα τους τομείς αναγκαίων μεταρρυθμίσεων αλλά τις έως τώρα κυβερνητικές επιλογές και τα μελλοντικά σχέδια.

Μισθοί - Θέσπιση κοινών κανόνων σε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους συμπεριλαμβανομένων των ΔΕΚΟ, ώστε να υπάρχει ενοιαία αμοιβή για άτομα με ίδια χρόνια προϋπηρεσίας και προσόντα. Ταυτόχρονα να ενισχυθεί η ευελιξία στις συλλογικές συμβάσεις, ώστε να υπάρχει δυνατότητα μη κεντρικών διαπραγματεύσεων (ανά υπηρεσία, εργασιακό κλάδο κλπ). Προφανώς η κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να έρθει σε ευθεία σύγκρουση με τα συνδικαλιστικά σωματεία που στην πλειοψηφία τους προέρχονται από το κόμμα της, και τέτοιες καινοτόμες αλλαγές (ιδιαίτερα η 2η), που μπορού να αλλάξουν άρδην τους εργασιακούς κανόνες στη χώρα, δεν πρόκειται να προωθηθούν.

Συντάξεις – Η εξίσωση ορίων ανδρών – γυναικών αν και καταγγέλονταν από το αντιπολιτευόμενο ΠΑΣΟΚ, γίνεται νόμος του κράτους κάτω από την πίεση των προστίμων της Ε.Ε. Εξαιρετικά καινοτόμα κίνηση θα ήταν η διαχρονική προσαρμογή της σύνταξης και των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης με βάση τη μεταβολή των δημογραφικών και οικονομικών στοιχείων. Αυτό σημαίνει αυτόματη προσαρμογή με βάση το προσδόκιμο ζωής και τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας. Η κυβέρνηση πιθανότατα θα περιοριστεί σε μεταχρονολογημένες αλλαγές που θα μεταφέρουν τα βάρη στις νεότερες γενιές με αντικίνητρα για την πρόωρη έξοδο από την εργασία, εγγύηση μικρής γενικής σύνταξης και είσοδο ενός ανταποδωτικού συστήματος εισφορών και προσπάθεια μείωσης των ταμείων σε 3 (και πάλι κόντρα στην αντιπολιτευτική τακτική του ΠΑΣΟΚ).που για να είναι αποτελεσματική απαιτεί ευρεία χρήση σύγχρονης τεχνολογίας, αλλαγή δομών και διοίκησης (διαχείριση αποθεματικών) που δύσκολα βλέπουμε στον τόπο μας. Ακόμα και η πλήρης αναδιάρθρωση της λίστας των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, πιθανώς να γίνει με πολλές εξαιρέσεις που θα μειώνουν σημαντικά τα όποια οφέλη για τα ταμεία.

Υγεία – περίθαλψη – Η διαχρονική ανάγκη για αποτελεσματική κεντρική και περιφερειακή διαχείριση, εύρυθμη διοικητική δομή, εκσυγχρονισμό των μέσων και χρήση εξελιγμένων τεχνολογικών μέσων για μείωση του χρόνου και του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ως ευχολόγια έχουν ειπωθεί επανειλημμένα και κατά καιρούς έχουν υιοθετηθεί διαφορετικές δομές που υπόσχονταν σύγχρονο μάνατζμεντ αλλά οι λάθος επιλογές προσώπων και η αδυναμία κάποιων να συγκρουστούν με νοοτροπίες και λειτουργίες του παρελθόντος έχουν απλά διαιωνίσει τα προβλήματα.

Δημόσια Διοίκηση – Θα χωρίζαμε τις αναγκαίες αλλαγές σε 3 επίπεδα. α) Διαφάνεια κι αποτελεσματικότητα στη διοίκηση με ξεκάθαρο σύστημα προσλήψεων με ιδιαίτερη βάση στην ακαδημαϊκή γνώση και την εργασιακή εμπειρία, ξεκάθαρους αντικειμενικούς όρους αξιολόγησης και ανάδειξης από ανεξάρτητο φορέα (ένα είδος επιτροπής εσωτερικών υποθέσεων), ώστε και με τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων. β) Οι δημόσιες συμβάσεις δεν μπορεί να παραχωρούνται με φωτογραφικές προκηρύξεις και εκτελούνται με συνεχείς αναβολές και αύξηση του κόστους. Μια επιτροπή ειδικών επιστημών θα μπορούσε να αποτελεί ένα ανεξάρτητο διακομματικό όργανο αξιολόγησης των προτάσεων και της διαδικασίας εκτέλεσης των έργων. γ) Η διοικητική μεταρρύθμιση με μείωση των τοπικών και περιφερειακών δομών είναι απαραίτητη αλλά με λειτουργικό τρόπο με βάση τις τοπικές ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες και συγκεκριμένους πόρους.

Μπορεί το ΠΑΣΟΚ που εν πολλοίς δημιούργησε, εξέθρεψε και ωφελήθηκε πολιτικά από τον ανορθολογισμό των συστημάτων σε όλα τα επίπεδα να συγκρουστεί με τα συμφέροντα και τις αντιδράσεις όσων επωφελούνται από αυτή την παλαιοκομματική λογική; Οι καλές προθέσεις δεν λείπουν αλλά συχνά οι βαθιές ρίζες του συστήματος δεν αφήνει πολλά περιθώρια για άμεσες επεμβάσεις. Όσο περισσότερο μάλιστα συνυπολογίζεται το όποιο εκλογικό κόστος, τόσο συρρικνώνονται οι πιθανότητες καινοτομιών. Η περίπτωση του «Καλλικράτη» με την προχειρότητα που προωθείται και ο συνδυασμός του με την εκμετάλλευση των μεταναστών για αλλοίωση του εκλογικού σώματος για αποφυγή αποτύπωσης γενικευμένης αντίδρασης στα αντιλαϊκά μέτρα, δίνουν ένα δείγμα γραφής της δημαγωγικής προσέγγισης.

Επιχειρηματικό περιβάλλον – Αγορές – Σε μια περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης και έλλειψης ανταγωνιστικότητας στις διεθνείς αγορές, καθυστερεί αδικαιολόγητα η κατάθεση του νέου αναπτυξιακού νόμου και των ρυθμίσεων για την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και λειτουργίας επιχειρήσεων. Εν τω μεταξύ όμως χάνονται πολύτιμες επενδυτικές δράσεις και η διάθεση για αύξηση της φορολόγησης προτρέπει πολλούς σε αναζήτηση πιο πρόσφορων αγορών σε γειτονικές μας χώρες όπως η Κύπρος κι η Βουλγαρία (φορολόγηση 10%, απλές διαδικασίες κλπ). Το πολυαναμενόμενο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων μοιάζει να οδηγείται σε ναυάγιο με μηδαμινά κέρδη για την ανάπτυξη της χώρας, αν εμμείνουν στην εξαίρεση όλων των κύριων τομέων όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, η υγεία, τα χρηματοοικονομικά, οι συμβολαιογράφοι κλπ.

Παραγωγικότητα – Απασχόληση - Από τη μια η αδυναμία απορρόφησης περισσότερων κοινοτικών πόρων και λόγω της μη κατάθεσης το νέου αναπτυξιακού νόμου που καθυστερεί την αξιολόγηση και προώθηση πολλών νέων επενδυτικών προτάσεων κι από την άλλη το υψηλό ασφαλιστικό κόστος (που οδηγεί αδήλωτη εργασία και εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή) και η έλλειψη οποιασδήποτε ελαστικότητας στις εργασιακές σχέσεις αυξάνουν το συνολικό κόστος παραγωγής και περιορίζουν την πρόθεση επενδυτικών κινήσεων στη χώρα. Οι προτάσεις βέβαια του ΟΑΣΑ για πιο εκτεταμένη χρήση της επινοικίασης υπαλλήλων, ιδιαίτερα για νεοεισερχόμενους εργαζόμενους, ελπίζουμε να μην αποτελούν μέρος του σχεδιαμού της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της ανεργίας!! Εξαιρετικά κρίσιμος τομέας για τη μελλοντική αναβάθμιση του εργασιακού δυναμικού είναι η εκπαίδευση που δεν μπορεί να συνεχίζει την αναπαραγωγή και συντήρηση ενός κοινωνικού & οικονομικού συστήματος της βιομηχανικής παραγωγής. Η μετεξέλιξη του εκπαιδευτικού προτύπου είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο το οποίο θα αναλύσουμε εκτενέστερα σε μια χωριστή ανάρτηση.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος