Η ανακοίνωση του Αντώνη Σαμαρά για τη σύσταση ειδικής επιτροπής αξιολόγησης των στελεχών που θα επιθυμούν να καταθέσουν την πρόθεση τους για κάθοδο στις βουλευτικές εκλογές, αποτέλεσε μια εξαιρετικά ευχάριστη έκπληξη, όχι επειδή δεν αναμενόταν προτάσεις για την εκκαθάριση και ταυτόχρονη ανανέωση του κομματικού πολιτικού προσωπικού (η στάση του Προέδρου της ΝΔ ήταν διαυγής εδώ και καιρό), αλλά γιατί ξεκαθαρίστηκε ότι σε αυτούς τους κανόνες αξιολόγησης θα υπάγονται κι οι εν ενεργεία βουλευτές που η κοινοβουλευτική μας παράδοση θεωρούσε έως τώρα δεδομένη την κάθοδο τους στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Η ώρα λοιπόν των άξιων και των αξιών μοιάζει να είναι πιο κοντά από ποτέ για την παράταξη. Φυσικά αναμένονται οι αποσαφηνίσεις όσον αφορά τη σύσταση της επιτροπής και τους όρους αξιολόγησης των υποψηφίων, όμως η ιδέα παραμένει ρηξικέλευθη και η ορθή εκτέλεση της μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπή δομών και πρακτικών του παρελθόντος θέτοντας τις βάσεις για τη αδιάκοπη, δημιουργική διασύνδεση κοινωνίας και πολιτικών εκπροσώπων.

Οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών έχουν δρομολογήσει στη συνείδηση των πολιτών το πέρασμα στη Νέα Μεταπολίτευση, αφήνοντας στην ιστορική λήθη τη νοοτροπία, τις αρχές και τις συμπεριφορές που διέπουν το πολιτικό σύστημα επί δεκαετίες δημιουργώντας τις λαϊκίστικες, πελατειακές πρακτικές που συσσώρευσαν τα αδιέξοδα που βιώνουμε. Διανύουμε μια περίοδο σχεδόν πλήρους απαξίωσης του πολιτικού λόγου κι η ανακύκλωση χιλιοειπωμένων, κοινώς αποδεκτών θεωρητικών προσεγγίσεων δεν πείθουν, ούτε κινητοποιούν πλέον εύκολα κανέναν. Για να λειτουργήσει λοιπόν η επιτροπή αξιολόγησης αποδοτικά και σε αγαστή σχέση με τις νέες κοινωνικές επιταγές οφείλει τόσο στην επιλογή των μελών της όσο και στους όρους αποτίμησης των υποψηφίων να αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στα χαρακτηριστικά που απαιτούν οι μελλοντικές πολιτικές συνθήκες.

Η επιτροπή προφανώς οφείλει να αποτελείται από προσωπικότητες με εμπειρία, γνώσεις, εγνωσμένη αξιοπιστία και κύρος άλλα αν θέλουμε οι επιλογές της να είναι προσανατολισμένες στις κοινωνικές απαιτήσεις και την ψηφιακή δημοκρατία του μέλλοντος μας, οφείλει να περιέχει και μέλη που να αντιπροσωπεύουν τη νεολαία, τη σύγχρονη πολιτική επικοινωνία και τη βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο συνδυασμός των διαφορετικών προσεγγίσεων, που μπορούν να προσφέρουν τα μέλη μια τέτοιας επιτροπής, είναι ικανός να δώσει πιο ολοκληρωμένες και με μεγαλύτερη κοινωνική εμβέλεια επιλογές υποψηφίων βουλευτών. Επιλογές που θα αντικατοπτρίζουν τη σύγχρονη πραγματικότητα και τις μελλοντικές κοινωνικές ανάγκες τόσο σε ύφος όσο και σε λόγο.

Ερχόμαστε λοιπόν στο κρισιμότερο μέρος που είναι τα κριτήρια επιλογής και η βαρύτητα που θα πρέπει καθένα από αυτά να έχει στη διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφίων. Προφανώς οι ικανότητες και τα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου υποψηφίου οφείλουν να καλύπτουν μια ευρύτερη γκάμα στοιχείων τόσο πολιτικών όσο και προσωπικών.

Α) Η πολιτική διαδρομή του καθενός, οι διαχρονικές επιλογές του και η συνολικότερη προσφορά του καταδεικνύουν την πίστη και την εμμονή σε αρχές και αξίες. Όσοι υπηρετούν με σταθερότητα και συνέπεια τις αξίες των φιλελεύθερων οικονομικών ιδεών, της κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, της πατριωτικής προσφοράς, καταγράφουν παρακαταθήκες αξιόπιστης ιδεολογικής προσέγγισης που εγγυάται σε σημαντικό βαθμό την αποτελεσματική προώθηση και εκτέλεση των παραταξιακών θέσεων. Όσο όμως κι αν η καταγραφή του επιπέδου που κάποιος έχει εντριφύσει και αγωνιστεί για τις πολιτικές του θέσεις είτε σε στενά κομματικό ή ευρύτερα κοινωνικό επίπεδο (εργασιακό, εκπαιδευτικό, καθημερινότητας) είναι μια ουσιαστική βάση ιδεολογικού αυτοπροσδιορισμού, η απλή καταγραφή κομματικών «ενσήμων» δεν μπορεί να αποτελεί στις μέρες μας μοναδικό εχέγγυο επιτυχίας σε έναν τόσο απαιτητκό ρόλο όπως αυτός του υποψηφίου βουλευτή, με ευρύτερες ευθύνες.

Σε μια εποχή αποστροφής προς την τοπική ή άλλη κομματική δραστηριότητα, πολλοί την ταυτίζουν με πελατειακές, γραφειοκρατικές διαδικασίες και θεωρούν αυτή την ενασχόληση ως εξόχως μη άδολη με προφανή στόχο την προσωπική εξυπηρέτηση. Είναι γνωστά και διακομματικά τα φαινόμενα «αιωνίων» συνδικαλιστών φοιτητών που προσδοκούν την κομματική τακτοποίηση αμελώντας την προσωπική τους καριέρα, επαγγελματιών συνδικαλιστών που εκμεταλλεύονται το λαϊκό αίσθημα επιδιώκοντας την υπουργοποίηση που φέρνει και τη διεκδικητική λήθη, τοπικών «κομματαρχών» που αναλώνονται στην εξυπηρέτηση μικροσυμφερόντων για ίδιον πολιτικό ή προσωπικό όφελος, συντηρώντας μια αναχρονιστική εικόνα για τους μηχανισμούς κομματικής δραστηριοποίησης.

Ιδιαίτερα στη ΝΔ η κινηματική εκλογή του Αντώνη Σαμαρά έδωσε το στίγμα των μελλοντικών εξελίξεων και των κοινωνικών απαιτήσεων. Η οικογενειοκρατία και οι κλειστοί μηχανισμοί ανακύκλωσης ενός απαρχαιωμένου σκηνικού που με επικοινωνιακά φτιασιδώματα και τρικ, επιχειρεί τη συνεχή αναδόμηση του, έχουν περάσει στην ιστορική μνήμη ως δείγματα καταδυνάστευσης της γνήσιας λαϊκής πολιτικής έκφρασης. Ο μεγάλος στόχος της παράταξης είναι και στην επιλογή στελεχών να εκφραστεί γνήσια το αίσθημα και η κινηματική δυναμική όχι μόνο των 800.000 μελών αλλά και των 3.000.000 εν δυνάμει ψηφοφόρων της.

Β) Η κοινωνική δραστηριοποίηση αποτελεί ένα ισχυρό ενισχυτικό στοιχείο στην καταγραφή της ενεργοποίησης και συμμετοχής του κάθε υποψηφίου στο πλαίσιο των καθημερινών διαδικασιών που τον αφορούν. Ο χώρος της εργασίας με τις ιδιαιτερότητες κάθε κλάδου, τα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας (καθαριότητα, εγκληματικότητα, ποιότητα ζωής), η ευαισθητοποίηση στους στόχους ευρύτερων κοινωνικών κινημάτων (περιβαλλοντικά, καταναλωτικά, εθελοντικά), η διεθνής εμπειρία και η επαφή με τις παγκόσμιες τάσεις και τα σύγχρονα ζητήματα, το διαδίκτυο και η κοινωνική δικτύωση με τις απεριόριστες δυνατότητες έκφρασης κι έκθεσης επιχειρημάτων που προσφέρει μέσω ιστοσελίδων, μπλογκς, facebook, twitter κλπ, αποκτούν καίριο ρόλο στην πολιτική επικοινωνία, αποτελούν κάποια από τα πεδία ενεργής, παραγωγικής παρουσίας και καταξίωσης που αποδεικνύουν έμπρακτα την επαφή με τις κοινωνικές διεργασίες και τις σύγχρονες μαζικές μορφές αποτύπωσης τους.

Γ) Η αξιολόγηση της γνωσιολογικής εξειδίκευσης αλλά και της ευρυμάθειας κάθε υποψηφίου αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτίμηση των ορίων των δυνατοτήτων προσφοράς του. Η ποιότητα της ακαδημαϊκής πορείας, το εύρος των καλυπτόμενων γνωστικών αντικειμένων, η διάθεση δια βίου μάθησης αποτελούν δείγματα της συνεπούς διάθεσης βελτίωσης και διανοητικής ανάπτυξης.

Δ) Στη σημερινή εποχή της πολυσχιδούς και ταχύτατης επικοινωνίας, οι ανάλογες ρητορικές και επικοινωνιακές ικανότητες είναι απαραίτητο συστατικό της επιτυχούς πορείας ενός στελέχους. Η συνολική εικόνα που αποπνέει ένα άτομο με το ύφος και το λόγο του, μπορεί να εκτοξεύσει την επιρροή που ασκεί το μήνυμα που εκπέμπει ή να το απαξιώσει ολοκληρωτικά. Όσο κι αν υπάρχουν τεχνικές εκμάθησης βασικών κανόνων επικοινωνίας, συχνά η χρήση τους αποδεικνύεται καταστροφική αφού εκπέμπεται μια θεατρινίστικη αίσθηση που λειτουργεί αποκρουστικά για τους πολίτες.

Ε) Το ψυχολογικό προφίλ των υποψηφίων αποτελεί μια σημαντική παράμετρο για την αξιολόγηση των δυνατοτήτων αντίδρασης υπό πίεση, της προσαρμοστικότητας στις αιφνιδιαστικές αλλαγές δεδομένων, το επίπεδο αυτοκυριαρχίας και τη γενικότερη συναισθηματική νοημοσύνη απαραίτητη και για την αγαστή συνεργασία και τη δημιουργική διαχείριση των αντιθέσεων και των διαφωνιών. Εκ των ων ουκ άνευ είναι προφανώς η διαυγής ηθική υπόσταση μακριά από ροπές προς οποιεσδήποτε πρακτικές εκτροπών.

Ευρύτατο κοινωνικό απαιτούμενο μοιάζει πλέον να αποτελεί η προσφυγή σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, απ’ ότι έως τώρα, στις νεότερες γενιές και κυρίως την επονομαζόμενη Generation X (των 30+ - 40+ ετών). Στη γενιά που καλείται να υποστεί τις συνέπειες των αδιέξοδων πολιτικών και κοινωνικών επιλογών της μεταπολιτευτικής γενιάς που πέρα από τις φωτεινές εξαιρέσεις όπως αυτή του Προέδρου της ΝΔ, προσπαθεί εκ των υστέρων να μας πείσει για την αξιοπιστία των εξαγγελιών της για ικανή διαχείριση και της μετά κρίσης εποχής. Στη γενιά που δικαιούται να συμβάλλει καίρια το σχεδιασμό και την πραγμάτωση του μέλλοντος της, να αξιοποιήσει τη διαφορετική οπτική και τις εμπειρίες της για να δώσει στο σκηνικό σήψης και αποσάθρωσης τη φρέσκια, δημιουργική πνοή και τη σύγχρονη, ψηφιακή διάσταση που μπορεί να επαναπροσδιορίσει τις πολιτικές δομές, το όραμα για τον τόπο και τις σχέσεις πολίτη – πολιτικής.

Οι αρχές και οι αξίες της Νέας Μεταπολίτευσης απαιτούν νέα πολιτική εικόνα, ξεκάθαρο πολιτικό λόγο, ανεπιτήδευτο ύφος, ειλικρινή διάθεση για προσφορά και σκληρή δουλειά κι ένα πολιτικό προσωπικό που να διαθέτει τα προσόντα και τα εχέγγυα για την εκπλήρωση αυτών των προαπαιτούμενων. Αυτό τον ρόλο καλείται να εκπληρώσει η επιτροπή αξιολόγησης και το έργο της φυσικά και δεν θα είναι εύκολο, μπορεί όμως να αποτελέσει μια «επανάσταση» για τις Ελληνικές πολιτικές διαδικασίες.