Ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών την πρόθεση του να προχωρήσει στην έκδοση ενός ειδικού ομολόγου που θα απευθύνεται στον απανταχού Ελληνισμό, επιδιώκοντας την εισροή κεφαλαίων από ομογενείς. Η απόφαση κρίνεται θετικά, αυτό όμως που δημιουργεί δυσεπίλυτα ερωτήματα είναι η μεγάλη καθυστέρηση στην προώθηση μιας τέτοιας κίνησης αλλά και η μη έγκαιρη καταφυγή σε ένας είδος εσωτερικού δανεισμού από τους Έλληνες καταθέτες και τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων.

Προτάσεις για την έκδοση ομολόγων που θα απευθύνονται σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες είχαν γίνει εδώ και μήνες, με χαρακτηριστική αυτή του εφοπλιστή κ. Ρέστη που είχε προτείνει τη δημιουργία ενός ομολόγου «εφοπλιστών» που θα απευθυνόταν στους εντός κι εκτός χώρας Έλληνες εφοπλιστές που θα αποδείκνυαν έτσι έμπρακτα τη διάθεση τους να στηρίξουν τη χώρα σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή.

Είχε επίσης ακουστεί από πολλές πλευρές (ανάμεσα τους κι ο Μ. Ανδρουλάκης) και πριν τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, η πρόταση για την έκδοση λαϊκού ομολόγου, ώστε να προσελκύσει ένα σημαντικό μέρος των ελληνικών καταθέσεων. Μάλιστα σε μια περίοδο περιορισμένων προσφορών από τις τράπεζες θα ήταν ιδιαίτερα ανταγωνιστικό το επιτόκιο που θα προσέφερε.

Μεγάλη συζήτηση έχει επίσης γίνει για τη δυνατότητα αξιοποίησης των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων. Ιδιαίτερα μετά τα χρηματιστηριακά «παιχνίδια» της εποχής Σημίτη και τις αμφιβόλου αποτελεσματικότητας τοποθετήσεις σε δομημένα ομόλογα τα επόμενα χρόνια, άνοιξε και πάλι το ζήτημα μαζικής τοποθέτησης σε κρατικά ομόλογα ως μια ασφαλής, σταθερής απόδοσης κίνηση.

Σε μια κρίσιμη περίοδο που η χώρα αναζητούσε εναγωνίως όσο το δυνατόν φθηνότερα κεφάλαια για να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της, η Ελληνική κυβέρνηση δεν θεώρησε σκόπιμο ούτε καν να διερευνήσει κάποια από αυτές τις προτάσεις. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ιαπωνίας, που παρά το γεγονός ότι έχει σωρεύσει ένα τεράστιο συνολικό χρέος (πολύ μεγαλύτερο του δικού μας) δεν θεωρείτε χώρα υπό πτώχευση ακριβώς επειδή ο δανεισμός της είναι κυρίως εσωτερικός.

Τι άραγε λειτούργησε ανασταλτικά σε μια τέτοια απόφαση; Τι απέτρεψε την κυβέρνηση μας από την εκμετάλλευση κάθε διαθέσιμου όπλου πριν καταφύγει στο σφιχτό «κουστούμι» της Τρόικας και του μνημονίου; Τι δικαιολογεί την ανάσυρση μιας τέτοιου είδους λύσης (έστω και σε πιο περιορισμένη μορφή) ένα χρόνο μετά; Τα ερωτήματα φυσικά και μοιάζουν αναπάντητα. Είναι εύλογο να αναρωτιέται ο πολίτης του οποίου μισθοί και συντάξεις περικόπτονται, τα ασφαλιστικά κι εργασιακά δικαιώματα περιορίζονται, ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι των συγκεκριμένων κυβερνητικών πολιτικών.

Η σκέψη δυστυχώς επανέρχεται στο σενάριο των προαποφασισμένων επιλογών. Σε μια χώρα με ισχυρό συνδικαλιστικό κίνημα κι έναν ευρύτατο και διακομματικό αριστερόστροφο συναισθηματισμό που δεν επέτρεπε την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (όπως αποδείχθηκε και στην περίοδο διακυβέρνησης Καραμανλή), η σοσιαλιστική επίφαση που προσέφερε η ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία μάλιστα του υιού του ιδρυτή του κινήματος, συνεπικουρούμενη κι από το άλλοθι των όποιων λαθών ή καθυστερήσεων της προηγούμενης κυβέρνησης, προσέφεραν τις αναγκαίες συνθήκες για τον πλήρη έλεγχο της χώρας από τα διεθνή κέντρα εξουσίας. Κέντρα τα οποία εκτός από τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό στη λειτουργία του κράτους και της αγοράς, βρήκαν την ευκαιρία να επιβάλλουν όρους και συνθήκες που ανατρέπουν την κοινωνική πραγματικότητα και είναι εξαιρετικά αμφίβολο κατά πόσο είναι χρήσιμες και αποτελεσματικές για την ανάπτυξη του τόπου.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος