Παρακολουθώντας την χθεσινοβραδυνή συνέντευξη του κ. Παπακωνσταντίνου, δυο στοιχεία ήταν πρόδηλα. Το κοινωνικό και οικονομικό αδιέξοδο της ακολουθούμενης πολιτικής και η αδυναμία να δοθούν πειστικές εξηγήσεις για την αναγκαιότητα και την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών αποφάσεων κατά το πρώτο 7μηνο από την ανάληψη της εξουσίας. Ιδιαίτερα όσον αφορά το δεύτερο και μετά την στρατηγική επιλογή της ΝΔ να συνδυάζει την προβολή της εναλλακτικής της πρότασης με την πρόσκληση προς την κυβέρνηση σε απολογία για τα πεπραγμένα του κρίσιμου αυτού χρονικού διαστήματος, οι αιτιάσεις του Υπ. Οικονομικών είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον αν και δεν έδωσαν ξεκάθαρες απαντήσεις στο γιατί αποτελούσαν μονόδρομο οι επιλογές τους.

Το βασικό και χιλιοειπωμένο επιχείρημα της ελλιπούς γνώσης των οικονομικών δεδομένων, έχει εξαντλήσει τη δυναμική του. Οι πάντες είχαν επίγνωση μετά την ενημέρωση του κ. Προβόπουλου για έλλειμμα σε διψήφια νούμερα το 2009, και καιρός είναι η κυβέρνηση όταν αναφέρατε στο περσινό έλλειμμα να αναλαμβάνει και τις ευθύνες για την τρίμηνη διακυβέρνηση της. Αν το έχουν ξεχάσει η ΝΔ δεν παρέδωσε την εξουσία τον Ιανουάριο!!

Ο τρόπος με τον οποίο χειρίστηκαν το θέμα των εσόδων (πρωτοφανή πτώση σε αυτό το τρίμηνο), η σπουδή να προχωρήσουν σε παροχές κοινωνικών επιδομάτων, να αναβάλουν τη ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους (που επανήλθε σχεδόν πανομοιότυπη λίγους μήνες μετά, η άμεση εγγραφή χρεών των νοσοκομείων στον προϋπολογισμό, η καθυστέρηση στην είσπραξη του ΕΤΑΚ, η προεξόφληση ομολόγων είναι επιλογές της σημερινής κυβέρνησης που επιβάρυναν με 3-4% το σημερινό έλλειμμα. Αν θεωρούν ότι όλα αυτά δεν έγιναν ποτέ ή ότι δεν είχαν επιπτώσεις στην τελική αποτύπωση του ελλείμματος, ας μας το πουν. Γιατί απάντηση χθες δεν πήραμε από τον κ. Παπακωνσταντίνου. Όπως απάντηση δεν πήραμε και για τις δικές του ανεδαφικές προβλέψεις για την ανάπτυξη τόσο στον προϋπολογισμό του 2010, όσο και στο πρόγραμμα σταθερότητας, που βασιζόταν στα νέα δυσμενέστερα δεδομένα.

Το άλλο γνωστό επιχείρημα αφορά τον τρόπο που η ΝΔ αντιμετώπισε την κρίση. Αναφέρθηκε ακόμα κι η δήλωση Σημίτη το Δεκέμβρη του 2008, ότι οδεύουμε προς το ΔΝΤ αν δεν παρθούν άμεσα μέττρα. Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση Καραμανλή προσπάθησε να αντισταθεί στη λαίλαπα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ενισχύοντας το τραπεζικό σύστημα το οποίο όμως, όπως πράττει και σήμερα, από τις διαβεβαιώσεις για στήριξη της αγοράς εύκολα περνά στο κλείσιμο της «κάνουλας» των παροχών, και να προχωρήσει σε απευθείας ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω το ΤΕΜΠΜΕ. Να υπενθυμίσουμε ότι το ΠΑΣΟΚ αντέδρασε στην χορήγηση των 28 δις προς τις τράπεζες, για να διαπραγματεύεται σήμερα μια σχεδόν ισόποση νέα δόση. Όσον αφορά την επιτυχημένη κίνηση του ΤΕΜΠΜΕ, η κυβέρνηση την έβαλε στο «ψυγείο» για πολλούς μήνες για να έρθει σήμερα να αναζητήσει νέο όνομα και δομή στο εγχείρημα!!

Στο κρίσιμο όμως σκέλος των διαρθρωτικών αλλαγών τα αποτελέσματα όντως δεν ήταν εξίσου εντυπωσιακά. Υπήρξε βέβαια ολοκλήρωση της αποκρατικοποίησης της Ολυμπιακής (με μεσοπρόθεσμο κέρδος αλλά κι άμεσο δημοσιονομικό κόστος λόγω των «γιγάντιων» προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου για τους υπαλλήλους. Ας μην μας διαφεύγει ότι τότε το ΠΑΣΟΚ επαγγέλονταν την επανακρατικοπόιηση μέρους της εταιρείας!! Οι επενδύσεις της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά ήταν μια στρατηγική επιτυχία, που με καθυστέρηση αναγνωρίζουν τα κυβερνητικά στελέχη που τότε ξιφουλκούσαν για το ξεπούλημα του εθνικού πλούτου. Εξίσου στρατηγική κίνηση ήταν κι η προσπάθεια ενεργειακού απεγκλωβισμού της χώρας με τις συμφωνίες για τους αγωγούς φυσικού αερίου. Όμως όλα αυτά είχαν πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα απόδοσης.

Χρειάζονταν όμως κι άμεσες περικοπές στην κρατική σπατάλη, αναδιάρθρωση του κρατικού μηχανισμού, ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό, εξορθολογισμό στις νοσοκομειακές και φαρμακευτικές δαπάνες, την εκπαίδευση, την τοπική αυτοδιοίκηση. Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι όντως δεν προχώρησαν ταχύτατα οι αλλαγές σε όλους αυτούς τους τομείς, πότε θα αποδεχτεί το ΠΑΣΟΚ τις ευθύνες του για την ακραία λαϊκίστικη συμπεριφορά του, που απέτρεπε μέσω των γενικευμένων κοινωνικών αντιδράσεων κάθε μεταρρύθμιση; Ο ανεύθυνος του 2009 είναι ντροπή και πρόκληση να θέλει να μετατραπεί στην υπεύθυνη δύναμη του 2010!!

Ξεχωριστή ήταν η απάντηση του κ. Παπακωνσταντίνου και στην απορία του μη δανεισμού των παραπάνω από τα ζητούμενα δις, που μας προσφέρθηκαν με χαμηλό επιτόκιο από τις αγορές. Αντέτεινε ότι αν παίρναμε αυτά τα ποσά, την επόμενη μέρα τα spreads θα έφταναν στις 1000 μονάδες βάσης! Υπάρχει μια συνειδητή παραπλάνηση στη σκέψη του. Προφανώς αν πας στις αγορές υπό φυσιολογικές συνθήκες και χωρίς προειδοποίηση προσπαθήσεις να απορροφήσεις όλα τα προσφερόμενα κεφάλαια, η αντίδραση της αγοράς θα είναι αρνητική θεωρώντας, ότι κάτι άγνωστο και περίεργο υποκρύπτει αυτή η απόφαση. Η οικονομική κατάσταση όμως της Ελλάδας ήταν ήδη γνωστή, δεν αναμενόταν να σκάσει κάποια πρωτοφανής αρνητική είδηση. Θα μπορούσε λοιπόν η κυβέρνηση πέρα από την αναχρηματοδότηση των υπαρχόντων εκδόσεων ομολόγων, να προχωρήσει έντιμα και ξεκάθαρα σε νέες εκδόσεις.

Η κοινωνία μετά το αρχικό μούδιασμα στα νέα δεδομένα αρχίζει να αναζητεί πειστικές εξηγήσεις για το δήθεν αναπότρεπτο των εξελίξεων. Το ΠΑΣΟΚ συνειδητοποιεί ότι η ρητορική εναντίον της κυβέρνησης της ΝΔ έχει «κοντά πόδια»,αφού δεν μπορεί να απαλλάσσει τους ίδιους από την ευθύνη των αποφάσεων τους. Όσο μάλιστα δεν αναδεικύουν νέα πειστικά επιχειρήματα, τόσο οι πολίτες με πιο ψύχραιμη πλέον θεώρηση, θα αντιλαμβάνονται τις προθέσεις της κυβέρνησης Παπανδρέου και την ανευθυνότητα με την οποία χειρίστηκε την κρισιμότερη οικονομικά και κοινωνικά περίοδο για τη χώρα τα τελευταία 35 χρόνια, επιλέγοντας συνειδητά την προσφυγή στο ΔΝΤ.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος