Η διευκόλυνση με την κατάργηση της συλλογής και αναλυτικής καταγραφής ενός μεγάλου όγκου αποδείξεων αλλά και η θεωρητική βελτίωση στα φορολογικά έσοδα (αμφίβολη πρακτικά), αποτελούν τα κυβερνητικά επιχειρήματα για αυτή την επιλογή. Κι αυτά ιδεατά είναι θετικές εξελίξεις. Το ζήτημα είναι ότι υποκρύπτουν μια πολύ συγκεκριμένη λογική για τη σχέση κράτους – πολίτη. Μια θεώρηση ιδιαίτερα επικίνδυνη αν αφεθεί να εξελιχθεί σε όλη της την έκταση. Η άμεση διασύνδεση εξουσίας – κοινωνίας με λεπτομερειακή πρόσβαση στις καθημερινές συνήθειες μας, δεν μπορεί να αποτελεί το απόλυτο όνειρο κανενός.

Αν θεωρήσουμε ότι εφόσον δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε, κάτι παράνομο δηλαδή, δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να αντιδρούμε στην προοπτική της «φοροκάρτας» ανοίγουμε μια πρώτη, μικρή αλλά σημαντική κερκόπορτα για τη σταδιακή παραβίαση του προσωπικού ασύλου και την εγκαθίδρυση ενός προτύπου κρατικής παρεμβατικότητας που θα θυμίζει σε πολλά «Μεγάλο Αδερφό». Γιατί τέτοιου είδους «κοσμογονικές» αλλαγές δεν προκύπτουν από το πουθενά και δεν προωθούνται χωρίς τον ανάλογο μακρόπνοο σχεδιασμό και την συναισθηματική προετοιμασία των πολιτών.

Λίγα χρόνια πριν με αφορμή την τραγωδία της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου επιχειρήθηκε μέσω της έντονης τρομολαγνείας να δημιουργηθεί ένα κλίμα ανασφάλειας, φόβου και διάχυτης καχυποψίας που έδωσε το δικαίωμα να προωθηθούν κάποιες πρώτες ρυθμίσεις περιορισμού των ατομικών ελευθεριών στο όνομα της καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας. Ενώ τα αποτελέσματα μπορεί να μην ήταν όσο εντυπωσιακά μας είχαν υποσχεθεί, κατάφεραν να μας προσαρμόσουν στη λογική της περιστολής συγκεκριμένων αδιαπραγμάτευτων, μέχρι χθες, δικαιωμάτων.

Αυτός είναι κι ο ενδόμυχος φόβος της κυβερνητικής απόφασης για τη «φοροκάρτα». Με αφορμή τώρα την οικονομική κρίση, περνούμε σε πιο ενδελεχή έλεγχο και της οικονομικής και κοινωνικής μας συμπεριφοράς. Οι δικαιολογίες όταν χρειαστεί μπορεί να είναι πολλές, αρκούντως πειστικές και να στηριχτούν επικοινωνιακά με τρόπο που να καθιστούν κάποιες, αδιανόητες για σήμερα, εξελίξεις σχεδόν απαραίτητες. Ο «εθισμός» μέσω του ψυχολογικού καταναγκασμού είναι ο πιο ασφαλής τρόπος για να επιτύχεις έναν δύσκολο στόχο. Ας ελπίσουμε ότι οι φόβοι μας για την πιθανότητα αυτές οι πρακτικές να υποκρύπτουν και μεταγενέστερη χρήση τους σε ακόμα ευρύτερα ζητήματα, θα αποδειχτούν αβάσιμοι και υπερβολικοί. Όπως όμως λεει και η σοφή λαϊκή ρήση «φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά....»

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος