Η κυβέρνηση Παπανδρέου έχει ήδη αποδειχθεί ιδανική αυτόχειρας, με την προσφυγή στο ΔΝΤ, παρά τις αλλεπάλληλες διαβεβαιώσεις ότι μια τέτοια καταστροφική για τη χώρα εξέλιξη δεν επρόκειτο ποτέ να πραγματοποιηθεί. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις για το νέο Ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, που επί της ουσίας οδηγεί με συνοπτικές διαδικασίες, τις αδύναμες οικονομίες σε αναδιάρθρωση του χρέους τους, προμηνύουν μια δεύτερη αυτοκτονική διαδρομή για την Ελληνική κυβέρνηση. Αυτό που μετά βδελυγμίας ξορκίζουμε για τις κατακλυσμιαίες συνέπειες του στην αγορά, το τραπεζικό σύστημα και πρωτίστως τους πολίτες, η προοπτική δηλαδή μιας ελεγχόμενης χρεοκοπίας, μοιάζει να έρχεται πιο κοντά από ποτέ, ειδικά όσο η κυβέρνηση ακολουθεί τόσο αργούς ρυθμούς στη προώθηση της ανάπτυξης.

Ιδιαίτερα η Γερμανία που εξαρχής θεωρούσε ως επιβάρυνση των πολιτών της, την κάθε απόφαση για οικονομική στήριξη των ασθενέστερων Ευρωπαϊκών χωρών, κατόρθωσε να περάσει, σε μεγάλο βαθμό, αυτή την ευθύνη στις αγορές. Όπως πολύ σωστά επισήμανε κι ο κ.Τρισέ, το τραπεζικό σύστημα που θα έχει λόγο να τοποθετήσει τα κεφάλαια του σε χώρες με αυξημένες πιθανότητες μελλοντικής αστάθειας, εκτοξεύοντας ουσιαστικά περαιτέρω τα ήδη υψηλά επιτόκια δανεισμού τους. Η κατάληξη είναι η δημιουργία μιας ανακυκλούμενης, αυτοεκπληρούμενης «προφητείας».

Η ανάμειξη ιδιωτών στο μηχανισμό στήριξης θα σημάνει λόγω του φόβου μειωμένων κερδών κι άρα επένδυσης σε πιο ασφαλείς επιλογές ομολόγων, το σπρώξιμο ακόμη πιο έντονα εκτός αγορών των αδύναμων κρίκων της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Το αποτέλεσμα θα είναι η προσφυγή τους σε κάποιου είδους αναδιάρθρωσης του χρέους. Ο κατ’ όνομα μηχανισμός στήριξης αποτελεί κυριολεκτικά ένα στυγνό μηχανισμό τιμωρίας που δεν λαμβάνει υπόψη του, χρονικές συγκυρίες, παραγωγικές ιδιαιτερότητες, κοινωνικούς παράγοντες ή άλλες υπαρκτές συνθήκες που οδηγούν σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Η Ε.Ε. απέτυχε να αναμορφώσει το συνολικό πλαίσιο λειτουργίας της, αντιλαμβανόμενη τα κελεύσματα της εποχής για αποδοτικότερη κεντρική διαχείριση και αλλαγή πλεύσης στην πολιτική της. Δυστυχώς οι Γερμανικές μονεταριστικές εμμονές υπερίσχυσαν και πάλι των όποιων διαφορετικών προσεγγίσεων για μεγαλύτερη συμμετοχή και κοινωνικών όρων (ανάπτυξη, ανεργία) στην αξιολόγηση των οικονομιών. Επί της ουσίας διαμορφώνεται πλέον είναι ένα πρότυπο εξαγωγικής ανάπτυξης με Γερμανικούς όρους, που ελάχιστα συνάδει με τις παραγωγικές δυνατότητες πολλών χωρών που δεν διαθέτουν ούτε το παραγωγικό μοντέλο, ούτε τις υποδομές, ούτε τη τεχνογνωσία για να το επιχειρήσουν . Αυτό οδηγεί σταδιακά στον εξοβελισμό τους, σε μια δεύτερη ταχύτητα που σε βάθους χρόνου και με την προοπτική ένταξης της Τουρκίας και των χωρών των Δ.Βαλκανίων στην Ε.Ε., στη δημιουργία μιας άτυπης «Μεσογειακής Ένωσης» στο πλαίσιο αυτών που είχε διατυπώσει παλαιότερα ο Ν.Σαρκοζί.

Σε αυτό το σκηνικό η κυβέρνηση μας και τα ΜΜΕ πανηγύριζαν για την πιθανή αποτροπή της αφαίρεσης ψήφου, των υπό στήριξη χωρών, από όλες τις Ευρωπαϊκές διαδικασίες. Για να μην επιβαρυνθεί το εξαιρετικά αρνητικό για την κυβέρνηση εκλογικό κλίμα, ελάχιστη συζήτηση γίνεται για το ότι οι νωχελικές έως ανύπαρκτες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες σε συνδυασμό με τη συνεχή υπερφορολόγηση νοικοκυριών κι επιχειρήσεων, αυξάνουν τις πιθανότητες αδυναμίας εξόδου στις αγορές το 2013. Με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία είναι υπαρκτό το σενάριο υπαγωγή μας σε διαδικασία ελεγχόμενης χρεοκοπίας μετά το πέρας του μνημονίου, εφόσον οι αναπτυξιακές μας επιδόσεις δεν θα αρκούν για να εξυπηρετήσουν το διογκούμενο χρέος.

Αυτή η προοπτική ίσως εξηγεί τα εκβιαστικά διλήμματα και τις τάσεις φυγής του κ.Παπανδρέου που γνωρίζει ότι δεν θα μπορεί να διεκδικήσει την ψήφο του Ελληνικού λαού με το φάσμα της χρεοκοπίας επί θύρας. Θα του είναι μάλιστα ιδιαιτέρως δύσκολο να αναζητήσει πλέον ευθύνες σε άλλους παράγοντες, όταν ο ίδιος έχει κωφεύσει στις εγχώριες (προτάσεις Σαμαρά) αλλά και τις διεθνείς παραινέσεις για άλλο μίγμα πολιτικής που θα μπορούσε να αναθερμάνει την αγορά, φέρνοντας ταχύτερη αποκλιμάκωση και του δημόσιου χρέους.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος