Οι παραινέσεις Γιούνκερ για τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων αποτελεί την οριστική «ταφόπλακα» στο μείγμα πολιτικής και τους ρυθμούς αποτελεσματικότητας της διαχείρισης Παπανδρέου. Οι συνεχείς αναθεωρήσεις του ελλείμματος του 2009 και η, για πρώτη φορά, προσθήκη σε αυτό και των κρατικών υποχρεώσεων προς ΔΕΚΟ και νοσοκομεία, εκτινάσσουν και το φετινό έλλειμμα κοντά στο 10%. Αποδεικνύεται πλέον περίτρανα, όπως καταδεικνύουν οι δηλώσεις για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου από την Τρόικα και η πρόθεση για επαναδιαπραγμάτευση όρων του μνημονίου, ότι πέρα από τα αλλεπάλληλα λάθη που μας οδήγησαν στο ΔΝΤ, η κυβέρνηση απέτυχε παταγωδώς στην συνεννόηση για τις απαιτήσεις και το χρονοδιάγραμμα των υποχρεώσεων μας. Δεν λάβαμε υπόψη μας ούτε τη διεθνή εμπειρία πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, ούτε τις ιδιαιτερότητες του Ελληνικού παραγωγικού μοντέλου και της διάρθρωσης του κρατικού μηχανισμού μας.

Δομικό σφάλμα αυτής της πολιτικής αποτελεί η τόσο εμπροσθοβαρής δημοσιονομική προσαρμογή και ο μειωμένος χρονικός ορίζοντας για μια τόσο μεγάλη μείωση του ελλείμματος (άνω του 10%). Σε ανάλογες περιπτώσεις, χώρες χρειάστηκαν το διπλάσιο χρόνο για να επιτύχουν μια τέτοιου ύψους αποκλιμάκωση. Αναζητείται ακόμα το σκεπτικό με το οποίο αποδεχτήκαμε αυτή την ανεδαφική προϋπόθεση στήριξης. Ο δανεισμός μας με επιτόκιο 5% αποτελεί μια επιπρόσθετη παρανοϊκή κίνηση, όταν χώρες με ασταθέστερο πολιτικοοιοκονομικό σύστημα δανείζονται με παρόμοιες υποχρεώσεις με μόλις 1,5%!!.

Η Ε.Ε. που έχει άμεσο συμφέρον από τη σταθεροποίηση των πιο αδύναμων οικονομιών (προστασία του ευρώ), να επιζητεί και μέσω λιγότερο επώδυνων όρων δανεισμού την ταχύτερη επάνοδο αυτών των χωρών σε συνθήκες ομαλότητας. Γι’ αυτό και θα έπρεπε, έστω και με καθυστέρηση, να προτάξει την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, ώστε να αποφευχθούν κινήσεις που όχι μόνο έχουν έντονες κοινωνικές συνέπειες (ανεργία, λουκέτα) αλλά τελικά οδηγούν σε έλλειψη προοπτικής την οικονομία, αφού οι συσσωρευμένοι υπέρογκοι τόκοι μας φέρνουν πιο κοντά στην αδυναμία αποπληρωμής τους.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η κυβέρνηση επέλεξε να προωθήσει μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική που «στέγνωσε» την αγορά, χωρίς καν να επιτύχει τον στόχο του αποπληθωρισμού, αφού οι γνωστές παθογένειες της παραγωγικής διαδικασίας και τη λειτουργίας της αγοράς, κυριολεκτικά κατάπιαν αυτή τη θεωρητική προοπτική εκτινάσσοντας τον πληθωρισμό κοντά στο 6%! Δεν προσπάθησε σε αυτόν τον χρόνο να προχωρήσει ούτε καν στην πλήρη αναδιοργάνωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού (πχ επί μήνες οι ΔΟΥ έμειναν ακέφαλες!) Αποτέλεσμα ήταν η προσφυγή στις παλιές συνταγές της περαίωσης και των διακανονισμών ληξιπρόθεσμων χρεών και ασφαλιστικών εισφορών για την πλασματική προσέγγιση των δημοσιονομικών στόχων.

Ταυτόχρονα η αναπτυξιακή πλευρά της πολιτικής της, θεωρήθηκε δευτερευούσης σημασίας γι’ αυτό και δεν ψήφισε νέο αναπτυξιακό νόμο, παρόλο που κατήργησε απροκάλυπτα τον παλαιό! Πάγωσε για μήνες τη λειτουργία του ΤΕΜΠΜΕ και σωρείας προγραμμάτων στήριξης της επιχειρηματικότητας, χωρίς να λάβει κανένα μέτρο ενίσχυσης των πυλώνων της οικονομίας μας (τουρισμό, ναυτιλία, κατασκευές). Τουναντίον υπερφορολόγησε αυτές τις δραστηριότητες απομακρύνοντας επιχειρήσεις από τη χώρα και πιθανές νέες ξένες επενδύσεις. Όσον αφορά την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, πέρα από ευχολόγια και υποσχέσεις δεν έχει υπάρξει ακόμα συγκροτημένο σχέδιο, ούτε καν διοικητική ενοποίηση των οργανισμών διαχείρισης της.

Το αποτέλεσμα της περιορισμένης κυβερνητικής αντίληψης όσον αφορά τις δομές της οικονομίας και των δυνατοτήτων ανταπόκρισης της, τόσο σύντομα σε τόσο αντιφατικές προτεραιότητες, έφεραν ανατροφοδότηση της ύφεσης κι οδηγούν σε αδυναμία δανειακής αποπληρωμής Λίγους μήνες μετά την υπογραφή του μνημονίου οι ίδιοι οι υποστηρικτές τους κατανοούν ότι έχει σωρεύει ανυπέρβλητες κοινωνικές συνέπειες, χωρίς να λύνει το δημοσιονομικό αλλά κυρίως το αναπτυξιακό μας ζήτημα. Επιχειρούν λοιπόν, κατόπιν εορτής, αλλαγές και βελτιώσεις σε ένα πρόγραμμα που είναι συνολικά αναποτελεσματικό και τα πιθανά μερεμέτια δεν μπορούν να προσφέρουν δυναμική διαφοροποίηση της πορείας.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος