Πληθαίνουν οι φωνές που προτρέπουν τους ηγέτες της Ε.Ε. να συμφωνήσουν στην έκδοση ενός κοινού Ευρωπαϊκού ομολόγου με επιτόκιο κάτω από 3%, ώστε να περιοριστούν οι κερδοσκοπικές κινήσεις των αγορών και να αποκλιμακωθεί σταδιακά το τεράστιο και δυσβάσταχτο δημόσιο χρέος, όλο και περισσότερων χωρών που σε συνδυασμό με τη βαθιά ύφεση οδηγεί σε συνολικό αδιέξοδο τη λειτουργία της κοινότητας. Είναι όμως αυτή, υπό τις παρούσες συνθήκες, μια εφικτή λύση και σε ποιο βαθμό μπορεί να λύσει τα διαρθρωτικά, πολιτικά ζητήματα που ταλανίζουν την Ε.Ε.

Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες κινήσεις Τρισέ (αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ) και κρίνοντας από τον τρόπο εσωτερικής διαχείρισης των Ευρωπαϊκών ζητημάτων από τη Γερμανική ηγεσία, η προοπτική έκδοσης ενός ευρωομολόγου δεν μπορεί παρά να παραπέμπεται στο μέλλον. Οι βασικές αντιρρήσεις έχουν να κάνουν με το ότι οι ισχυρότερες οικονομίες μοιάζουν να τιμωρούνται πληρώνοντας ένα τίμημα όσον αφορά το επιτόκιο δανεισμού τους, προς όφελος των αδύναμων και με το ότι το συγκεκριμένο ομόλογο μοιάζει υποχρεωμένο να έχει εντονότερα ως στόχο προσέλκυσης επενδυτών από τις αναδυόμενες αγορές (κυρίως την Κίνα).

Από τη μια λοιπόν εγείρονται αιτιάσεις για την εξεύρεση ενός εξισορροπητικού μηχανισμού για την προστασία των ισχυρών, κι από την άλλη εκφράζονται αμφιβολίες για το κατά πόσο η Κίνα (ειδικά λόγω των ήδη μεγάλων τοποθετήσεων της σε Αμερικανικά ομόλογα) κι άλλες αγορές θα θελήσουν να εμπλακούν στο Ευρωπαϊκό ζήτημα, όταν μάλιστα οι ίδιες οι χώρες – μέλη δεν μπορούν να διαμορφώσουν ένα μακρόπνοο, λειτουργικό όραμα. Όχι ότι και οι Ευρωπαίοι βλέπουν με καλό μάτι την ισχυροποίηση της Ανατολικής δύναμης στην αγορά μας.

Δυστυχώς η Ε.Ε. μοιάζει εγκλωβισμένη σε μια ξεπερασμένη μονεταριστική λογική περασμένων δεκαετιών και κατά πάσα πιθανότητα θα επιχειρήσει να ξεπεράσει τον κυκεώνα που αντιμετωπίζει με την αύξηση των κονδυλίων του μηχανισμού στήριξης (όσο κι αν η λειτουργία του με τα υπέρογκα επιτόκια, τα πιεστικά χρονοδιαγράμματα και τους ετεροβαρείς όρους δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα) και τη συνέχιση της αγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (λειτουργώντας άτυπα ως ένα είδος ευρωομολόγου).

Επανειλλημένα αναφερόμαστε στην ανάγκη μιας ουσιαστικής Ευρωπαϊκής ενοποίησης με στιβαρή νομισματική διαχείριση, κοινό επιτόκιο, ανάδειξη των κοινωνικών δεικτών (ανάπτυξη, ανεργία). Αυτό όμως απαιτεί ισχυρή πολιτική βούληση με διορατικότητα κι όχι κοντόφθαλμη αντίληψη των δεδομένων, όπως η Γερμανία που δεν παραδέχεται ότι το Ευρωπαϊκό μοντέλο που περιγράφει στην πορεία θα κλυδωνίσει και τη δική της σταθερότητα.

Απαιτεί και την ολοκλήρωση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων από όλες τις χώρες κι επαναπροσδιορισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της καθεμιάς με βάση τις εσωτερικές ανάγκες και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της. Αυτή η ίδια κοντόφθλαμη λογική της Κομισιόν, που πίστευε ότι όλοι θα επέλεγαν αυτοβούλως να προχωρήσουν σε αυτονόητες διαρθρωτικές αλλαγές με μακροπρόθεσμο όφελος, και ο λαϊκισμός των εθνικών κυβερνήσεων (αποκορύφωμα για την Ελλάδα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’80) έφεραν τα σημερινά αδιέξοδα. Θα συνεχίσουμε στο ίδιο μονοπάτι, με τις αγκυλώσεις της Μέρκελ και τις παλινωδίες κυβερνήσεων όπως αυτή του κ.Παπανδρέου;


Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος