Πολύ μελάνι χύθηκε στην ανάλυση των πρόσφατων δημοσκοπήσεων. Όπως συνήθως η υπερβολή στην αντίδραση, από όλες τις πλευρές, ήταν χαρακτηριστική. Κάποιοι βιάστηκαν να τις ερμηνεύσουν ως ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ και πιθανότητα προκήρυξης πρόωρων εκλογών (ρωτήθηκε άραγε η Τρόικα;). Άλλοι πάλι διέκριναν επιδείνωση στην δυνατότητα προσέλκυσης ψηφοφόρων από πλευράς ΝΔ, αναζητώντας επικοινωνιακά και πολιτικά προβλήματα προς επίλυση. Ποια είναι όμως η πραγματικά αποτύπωση των αριθμών και τι τελικά συνέβαλε στη διαμόρφωση τους;

Επίσης το κύριο στοιχείο των ερευνών είναι για μια ακόμα φορά η μεγάλη απογοήτευση των πολιτών (απολύτως φυσικό υπό τις παρούσες κοινωνικές συνθήκες) που καταγράφεται με τεράστια ποσοστά λευκού / άκυρου και αναποφάσιστων. Μέσα σε αυτό το κλίμα προσωπικών και επαγγελματικών δυσκολιών και καθημερινών ανατροπών, θα ήταν περίεργο οι πολίτες να μην εκφράζουν μια συνολική δυσπιστία για το μεταπολιτευτικό σύστημα.

Άλλωστε ακόμα και τα νέα κόμματα ΔΗ.ΣΥ και ΔΗ.ΑΡ. αντιμετωπίζονται ως αναπόσπαστο μέρος του συστήματος με αποδοχή 2-2,5%. Ειδικά για το ΔΗ.ΣΥ που η αρχηγός του προέρχεται από ένα κόμμα εξουσίας και η δεξαμενή ψηφοφόρων στην οποία απευθύνεται είναι εμφανώς μεγαλύτερη από αυτή του κ.Κουβέλη, αυτή η αποτύπωση αποτελεί  κόλαφο.

Το ΠΑΣΟΚ αναγνωρίζεται ως ο χώρος που με αλληλουχία ψευδών υποσχέσεων και υπερδανεισμού εγκλώβισε τους πολίτες σε μια αδιέξοδη καταναλωτική λογική και μια λαϊκίστικη, πελατειακή προσέγγιση στη διαχείριση του κράτους. Από την άλλη, ανεξαρτήτως προσωπικών απόψεων, η κοινωνία χρεώνει πλέον στη ΝΔ τη συντήρηση αυτής της νοοτροπίας, αδυναμία απόδοσης έργου με βάση τις υψηλές προσδοκίες (επανίδρυση κράτους, νέο αναπτυξιακό μοντέλο) και ηθική απαξίωση για συγκεκριμένες συμπεριφορές που όσο κι αν προσδιορίζονται ατομικά, η συναισθηματική αντίδραση των πολιτών τη διασπείρει σε όλο το σύστημα, επί δικαίων και αδίκων.

Η κυβερνητική πολιτική αποδοκιμάζεται με το κυβερνών κόμμα να έχει απολέσει σε ένα χρόνο πάνω από το 1/6 της δύναμης του! Άρα η κοινωνία αντιδρά υγιώς τόσο στην αδιέξοδη μνημονιακή πολιτική, όσο και στην ιδεολογική μεταμόρφωση του ΠΑΣΟΚ σε υποστηρικτή μεταρρυθμίσεων που καταπολέμησε λυσσωδώς.

Αν υπάρχει μια σχετική συγκράτηση της πτώσης αυτή μπορεί να οφείλεται στα λεκτικά «ανδραγαθήματα» επί Τουρκικού εδάφους και στην επικοινωνιακή ανακίνηση του λαθρομεταναστευτικού με την πρόθεση δημιουργίας φράχτη στον Έβρο, που κρίθηκαν θετικά από μερίδα παραδοσιακών ψηφοφόρων του. Μόνο που όλα τα «θαύματα» κρατούν λίγο και οι ανέξοδες υποσχέσεις δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα διαψευσθούν, από πλευράς αποτελεσμάτων, σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Αυτό που οι περισσότεροι αναρωτιούνται είναι το γιατί η ΝΔ συνεχίζει να κινείται σε ποσοστά παραπλήσια με αυτά των βουλευτικών εκλογών του 2009. Δεν θα έπρεπε λογικά να έχει επωφεληθεί από την κατακόρυφη πτώση του ΠΑΣΟΚ; Αναφέραμε ήδη τους λόγους που η ΝΔ «καταδικάζεται» ως μέρος του μεταπολιτευτικού συστήματος. Η νέα ηγεσία του Αντώνη Σαμαρά έχει κατορθώσει μέσα από εσωκομματικές συμπληγάδες να διατηρήσει τη συνοχή, απαραίτητη προϋπόθεση για ένα κόμμα εξουσίας και να προσδώσει ξεκάθαρο, διακριτό στίγμα στην παράταξη.

Ας ανακαλέσουμε από τη μνήμη μας την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν το ΠΑΟΣΚ ένα χρόνο μετά την ανάληψη της ηγεσίας του από τον Γ.Παπανδρέου (με τη διαφορά από τη ΝΔ να διευρύνεται κι όχι να συρρικνώνεται όπως σήμερα. Η κοινωνία όμως συνεχίζει να έχει αναπάντητα ερωτήματα που από την άμεση και στοχευμένη απάντηση τους θα κριθεί και η ταχύτητα πλήρους ανατροπής του σκηνικού.

α) Γιατί η ΝΔ δεν προτάσσει αίτημα για πρόωρες εκλογές; Ακόμα κι αν η νηφάλια προσέγγιση λεει ότι φαντάζει αυτιστικό να αποζητάς συνεχώς κάτι, που δεν μπορείς να επιτυχείς μόνος σου, οι παρούσες  συνθήκες και η υφαρπαγή της λαϊκής ψήφου από το ΠΑΣΟΚ με άλλη πολιτική «ατζέντα» από τη σημερινή, δημιουργούν στους πολίτες εύλογες απορίες όσον αφορά τη στάση της ΝΔ γύρω από το θέμα.

β) Η ανάγκη ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού, για μεγάλο μέρος της κοινωνίας, ιδιαίτερα όσους καταψήφισαν τη ΝΔ στις τελευταίες εκλογές, δεν συμβιβάζεται με την αναδόμηση προσώπων που δεν έλαμψαν με την επιτυχή παρουσία τους στα πρόσφατα κυβερνητικά σχήματα. Όσο κι αν είναι έξοχη η προσπάθεια του Α.Σαμαρά να δώσει ευκαιρίες σε όλους, ώστε να μην υπάρχουν αυταπάτες και μελλοντικές διεκδικήσεις αξιωμάτων από όσους αποδειχτούν οριστικά ανεπαρκείς, οι πολίτες λειτουργώντας σε άλλες ταχύτητες αναζητούν ρηξικέλευθες αλλαγές και άμεση κοινωνική αναζωογόνηση του κόμματος, θεωρώντας κινήσεις ισορροπιών κάθε άλλη επιλογή.

γ) Η αντιμνημονιακή στάση της ΝΔ είχε αποτέλεσμα όπως φάνηκε και στις αυτοδιοικητικές εκλογές, δεν είναι όμως εύκολο για όλους να αντιληφθούν οι διαφορές τόσο σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων όσο και αναπτυξιακών προτάσεων ανάμεσα σε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, μετά την κυβερνητική μετάλλαξη του δεύτερου. Η λογική του ιδεολογικού «χαμαιλέοντα» που εκπροσωπεί το ΠΑΣΟΚ πρέπει να τονίζεται σε όλα τα επίπεδα, αλλά ταυτόχρονα ανά οικονομικό τομέα να προβάλλονται συνεχώς οι συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις της ΝΔ, που θα δομούν το σύγχρονο αναπτυξιακό μοντέλο που έχει ανάγκη ο τόπος.

δ) Η καθημερινότητα (ασφάλεια, παιδεία, υγεία κλπ) η κοινωνική ευαισθησία και τα εθνικά θέματα δεν αποτελούν πολιτικό συμπλήρωμα στη συνείδηση των πολιτών. Η παρουσία της παράταξης στην πηγή βίωσης των προβλημάτων είναι επιτακτική καθώς και η συνεχής πίεση προς την κυβέρνηση για λύσεις μεθοδικές, ολοκληρωμένες με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η παθητική αντίδραση σε κυβερνητικές πρακτικές δεν αρκεί και συχνά, σε αυτό το έκρυθμο κλίμα,  εκλαμβάνεται ως έμμεση συναίνεση.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος