.png "English"){kind=small}
Το ίδιο θαλασσινό τοπίο κι ένας πρωταγωνιστής που με παρόμοια αίολη φρασεολογία προσπαθεί να εμφυσήσει την αισιοδοξία στους πολίτες. Από την αποφυγή της χρεοκοπίας το 2010 (το αδιέξοδο των όρων κι οι συνέπειες της αδιαπραγμάτευτης μνημονιακής υπογραφής, δεν απασχολούσαν τότε τον πρωθυπουργό!), περάσαμε στην, αστήριχτη από τις εξελίξεις, βεβαιότητα για θετική πορεία της χώρας κι αποτελεσματικότητα των θυσιών. Με βάση τους στόχους του μνημονίου και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για να επιτευχθούν, τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία για την ορθότητα των επιλογών και τις προοπτικές για τον τόπο;Υποτίθεται ότι στόχος του μνημονίου ήταν ο περιορισμός του ελλείμματος κι η συγκράτηση του χρέους σε διαχειρίσιμα επίπεδα, ώστε αρχίζοντας η αποκλιμάκωση του, με τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας, να προκύψει σημαντική μείωση των επιτοκίων δανεισμού, που θα επέτρεπε την επιστροφή μας στις αγορές. Αντ’ αυτού το έλλειμμα παρέμεινε σε διψήφιο νούμερο, παρά την ιδιότυπη στάση πληρωμών του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις (επιστροφή ΦΠΑ, προμηθευτές) και την υπερβολική περαιτέρω μείωση των δημοσίων επενδύσεων, που επέτρεψε τη σχετική προσέγγιση των στόχων για τις δαπάνες. Με αυτό τον τρόπο δεν φάνηκε αρκετά η αδυναμία ελέγχου της κρατικής σπατάλης που επικεντρώθηκε στην οριζόντια περικοπή εισοδημάτων.
Η απόκλιση των εσόδων ήταν τόσο μεγάλη, ώστε πλέον να απαιτούνται επιπρόσθετα μέτρα ύψους 3 δις για την πιστή εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού. Ταυτόχρονα το χρέος εκτινάχθηκε στο 143% του ΑΕΠ, η ανεργία ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη, όπως φυσικά και η ύφεση στην αγορά η οποία σε συνδυασμό με την υπερφορολόγηση οδήγησαν σε συρρίκνωση της κατανάλωσης. Δεν παραβλέπονται βέβαια και οι χρόνιες αδυναμίες του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για την επίτευξη των αρχικών στόχων ήταν ο αποπληθωρισμός, η αύξηση των φόρων (άμεσων και έμμεσων) και οι δημοσιονομικές περικοπές. Η αποτυχία στο τελευταίο μέτωπο είναι προφανής από την προσφυγή σε λογιστικές αλχημείες τακτοποίησης των δημοσίων εξόδων αλλά και τις ασυντόνιστες επεμβάσεις σε τομείς κοινωνικών παροχών (υγεία, παιδεία, ασφάλεια) με μείωση νοσοκομείων, σχολείων και αστυνομικών τμημάτων.
Η επίδραση της αύξησης ΦΠΑ, ειδικών φόρων κατανάλωσης αλλά και της φορολογίας εισοδήματος και επιχειρήσεων, στη λειτουργία της οικονομίας είναι πρόδηλη σε όλους μας. Με τον θεωρητικό στόχο της περιστολής του μισθολογικού κόστους ώστε να βελτιωθούν τα δημοσιονομικά μεγέθη, επί τη ουσίας αναπτύχθηκε ένα απολύτως φοβικό κλίμα στην αγορά που μείωσε την κατανάλωση άρα και τα κρατικά έσοδα πολύ περισσότερο του αναμενόμενου. Η φοροεπιδρομή βέβαια σε συνδυασμό με την έλλειψη βελτίωσης σε δομικούς όρους ανταγωνιστικότητας, επέτεινε το αίσθημα αναξιοπιστίας της χώρας ως προσοδοφόρας επενδυτικής επιλογής..
Η βασική όμως αποτυχία του μνημονίου είναι ο στόχος του αποπληθωρισμού. Μια τακτική που επιχειρεί να επιφέρει έμμεσα τα αποτελέσματα μιας κλασικής νομισματικής υποτίμησης. Μόνο που η ταύτιση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων μπορεί να υπάρξει σε περιπτώσεις ώριμων αγορών που έχουν λύσει σε σημαντικό βαθμό χρόνιες αγκυλώσεις και παθογένειες (καρτέλ, προμηθευτές, διαφθορά, ελεγκτικοί μηχανισμοί κλπ). Όταν η τρόικα προέβλεπε 1,7% πληθωρισμό γνώριζε την φοροεπιδρομή που θα ακολουθούσε και τις επιπτώσεις της, άρα δεν αρκεί αυτή η δικαιολογία για να εξηγήσει την κατάληξη του σε 4,5%, όταν μάλιστα τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά 10-15%
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος
0 σχόλια