Οι διερευνητικές διαρροές σχετικά με την προοπτική αύξησης του ΦΠΑ σε μια σειρά βασικών προϊόντων και υπηρεσιών, αρκούσαν για να ξεσηκώσουν αντιδράσεις από σύσσωμο τον εμπορικό κόσμο αλλά και να δημιουργήσουν ένα γενικευμένο κλίμα «μουδιάσματος» στους πολίτες που έβλεπαν από τη μια την αγορά να οδεύει όχι απλά σε βαθιά ύφεση αλλά στα όρια της σιγής κι από την άλλη το οικογενειακό εισόδημα να συμπιέζεται ανεπανόρθωτα. Μπροστά σε αυτές τις καταστροφικές συνέπειες και στην προσπάθεια αναζήτησης εναλλακτικών πηγών αντίστοιχων κρατικών εσόδων, προβάλλεται έντονα το ενδεχόμενο εξίσωσης του φόρου κατανάλωσης ανάμεσα στο πετρέλαιο θέρμανσης και το πετρέλαιο κίνησης. Αυτή μάλιστα η επιλογή περιβάλλεται κι από ένα πέπλο κοινωνικής δικαιοσύνης με πρόσχημα το γεγονός της κοινής έκπτωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως οικονομικών ή άλλων δεδομένων.

Όσο κι αν μπορεί σε κάποιους να ακούγεται λογική μια τέτοια πρόταση ο ισοπεδωτικός τρόπος εκτέλεσης της από το ΠΑΣΟΚ μετατρέπει την ανάγκη επιλογής ανάμεσα σε υψηλό ΦΠΑ ή ακριβό πετρέλαιο σε καταφανέστατη επιλογή ανάμεσα στο χλευασμό της ήδη συμπιεσμένης καταναλωτικής δύναμης ή την ειρωνεία του υποτιθέμενου κράτους δικαίου. Ήδη σήμερα ακούστηκε ως πιθανό εισοδηματικό όριο για την χορήγηση έκπτωσης για την αγορά πετρελαίου, ένα ποσό γύρω στις 30000 ευρώ, θυμίζοντας μας την αντίστοιχης λογικής φορολογική μεταρρύθμιση που ουσιαστικά επιβάρυνε όσους δηλώνουν μηνιαίο εισόδημα άνω των 2000 ευρώ.

Έχει λοιπόν δημιουργηθεί μια εμπεδωμένη αίσθηση στην κυβέρνηση ότι το όριο του έχοντος στην Ελλάδα είναι περίπου σε αυτά τα εισοδήματα, λησμονώντας τις μειώσεις που έχουν υποστεί αυτά στην αγοραστική τους αξία τα τελευταία χρόνια, τόσο με τις ευθείες περικοπές όσο και με την μη κάλυψη του τρέχοντος πληθωρισμού. Όταν μάλιστα από σοβαρές έρευνες προκύπτει ως ελάχιστο αναγκαίο εισόδημα κάλυψης μόνο των βασικών αναγκών για μια τετραμελή οικογένεια ένα ποσό άνω των 2200 ευρώ.

Το επιπρόσθετο επιχείρημα της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου στα καύσιμα που διαχρονικά αναμασάτε από κυβερνητικούς παράγοντες ως πρόσχημα για την επιβολή νέων φόρων ή περίπλοκων διαδικασιών (θυμηθείτε ανάλογες ανακοινώσεις επί ΝΔ), είναι γνωστό ότι ελάχιστη σχέση έχει με την πραγματικότητα, αφού το κύκλωμα λαθραίας εκμετάλλευσης της αγοράς καυσίμων, έχει πολλές παραμέτρους και αφορά μια σειρά διαδικασιών (διύλιση, μεταφορά, εμπορία) που δεν μπορούν να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά με απλά εισπρακτικά μέτρα.

Αν η κυβέρνηση επιθυμούσε ειλικρινά να αναθεωρήσει επί το δικαιότερο το μοντέλο χορήγησης της έκπτωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης θα μπορούσε να προχωρήσει στη σύσταση μιας εξειδικευμένης επιτροπής που συλλέγοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία (γεωγραφικά, οικονομικά, περιουσίας κλπ) θα προχωρήσει στην εξεύρεση μιας φόρμουλας που θα υπολογίζει με βάση τα προσωπικά στοιχεία και τις ανάγκες του κάθε πολίτη το ποσό επιδότησης τους. Ένα ποσό ξεκάθαρο και γνωστό προκαταβολικά στον καθένα. Με ένα σύστημα αντίστοιχο του προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών θα μπορούσε να εξευρεθεί ένας μαθηματικός τύπος υπολογισμού με κλιμακωτούς συντελεστές για όλα τα δεδομένα που παίζουν ρόλο στον προσδιορισμό των αναγκών.

Κάποιοι από αυτούς θα μπορούσαν να είναι: α) Η αντικειμενική αξία του κάθε ακινήτου και η συνολική περιουσία του κάθε φορολογούμενου (ο συντελεστής να μικραίνει σταδιακά ως και τον τελικό μηδενισμό του, από ένα όριο και πάνω πχ από τις 400000 ευρώ), β) Η γεωγραφική περιοχή στην οποία βρίσκεται και οι κλιματολογικές συνθήκες (μέση θερμοκρασία), ώστε ο αντίστοιχος συντελεστής να διαφοροποιείται για ορεινές, ημιορεινές και πεδινές περιοχές, για αστικές και μη, αλλά και για περιοχές με υψηλότερη θερμοκρασία (Κρήτη, Ρόδος) και περιοχές με δριμύ ψύχος (Β.Ελλάδα), γ) Το εισόδημα του κάθε πολίτη με πρόβλεψη για επιπρόσθετη της υπάρχουσας έκπτωσης για όσους κινούνται κάτω του αφορολόγητου ποσού, διατήρηση της σημερινής επιδότησης για όσους κινούνται έως τις 40000 ευρώ και σταδιακή μείωση του συντελεστή για τα επιπλέον ποσά., δ) Η οικογενειακή κατάσταση και η πιθανή ύπαρξη Αμεα να αποτελεί έναν επιπρόσθετο παράγοντα διαμόρφωσης του τελικού ποσού έκπτωσης.

Πιθανότατα να υπάρχουν κι άλλες μεταβλητές που θα μπορούσαν να προστεθούν στη λίστα προσδιορισμού της επιδότησης που θα το έκαναν ακόμα πιο δίκαιο, η βασική όμως κατεύθυνση οφείλει να βρίσκεται σε αυτή τη λογική. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι πέρα από έλλειψη φαντασίας και πολιτικού θάρρους της εξουσίας, αυτή η πρόταση προσκρούει σε χρόνιες κοινωνικές και πολιτικές παθογένειες. Το κτηματολόγιο σχεδόν 15 χρόνια από την έναρξη του δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, η τεράστια φοροδιαφυγή δεν επιτρέπει την ειλικρινή αποτύπωση της οικονομικής κατάστασης και υπάρχουν χιλιάδες «μαϊμού» συντάξεις αναπηρίας αλλά και συντάξεις γήρατος που εισπράττονται παρά το θάνατο του δικαιούχου.

Μπροστά λοιπόν στη δυσκολία του εκσυγχρονισμού του Ελληνικού κράτους και των κοινωνικών δομών μας, η λύση που προτιμάται είναι πάντοτε η πιο εύκολη. Της ευθείας επιδρομής στα οικογενειακά εισοδήματα με απλουστευμένες λογικές που όχι μόνο δεν προσφέρουν κοινωνική δικαιοσύνη αλλά βαθαίνουν το ρήγμα στη σύμπνοια ανάμεσα στο πολιτικό σύστημα και τους ταγούς από τη μια και τον απλό πολίτη από την άλλη. Αυτό το δρόμο φαίνεται να διαλέγει και η σημερινή κυβέρνηση. Προσπαθώντας να αποφύγει το χλευασμό μιας καταρρέουσας αγοράς με την αύξηση του ΦΠΑ, επιλέγει την ειρωνεία ενός υποτιθέμενου κράτους δικαίου.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος