Η συζήτηση για τα κλειστά επαγγέλματα ανάμεσα σε άλλα ζητήματα περιστράφηκε, για σύντομο χρονικό διάστημα αφού η κυβέρνηση έσπευσε να κλείσει το “μέτωπο”, και γύρω από τη δυνατότητα ιδιωτικών εταιρικών κεφαλαίων να δημιουργήσουν επιχειρήσεις εγκατάστασης και διαχείρισης «αλυσίδων» φαρμακείων, νομικών φιρμών κλπ. Σε μια χώρα όμως που η επιχειρηματικότητα αποτελεί διαχρονικό «δαίμονα» στα θεμέλια ενός υπερπροστατευτικού κρατικοδίαιτου μοντέλου ανάπτυξης, θα ήταν μια εξαιρετικά απρόσμενη ανατροπή, να προχωρήσει  μια τέτοια ρύθμιση.

Βέβαια οι αντιφάσεις ανάμεσα σε αυτή τη λογική και τις κατά καιρούς πολιτικές αποφάσεις είναι εξόφθαλμες. Η ιδιωτική εκπαίδευση θεωρείτε δεδομένη σε όλα τα επίπεδα (ιδιαίτερα στις βασικές βαθμίδες που διαμορφώνεται η προσωπικότητα του ατόμου), δεν είναι όμως επιτρεπτή σε πανεπιστημιακό επίπεδο! Παρά τις λαϊκίστικες δικαιολογίες, όλοι γνωρίζουμε ότι ο λόγος αυτής της εμμονής είναι η προστασία συνδικαλιστικών κεκτημένων στον πανεπιστημιακό τομέα και ένας στρεβλός τρόπος προστασίας μελλοντικών επαγγελματικών δικαιωμάτων (τη στιγμή που το ίδιο κράτος αυξάνει συνεχώς τον αριθμό των εισακτέων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και «σπέρνει» νέες σχολές συχνά χωρίς ξεκάθαρο αντικείμενο σε όλη την επικράτεια!).

Η ιδιωτική περίθαλψη είναι κοινωνικά αποδεκτή, αποτελεί όμως αδιανόητη υπέρβαση  η δημιουργία εταιρειών στο χώρο των φαρμακείων. Οι κατασκευές προφανώς και στηρίζονται στις οικονομίες κλίμακος (που αρνούμαστε σε άλλους τομείς), με εταιρείες να κινούνται πλέον εντός κι εκτός της χώρας. διεκδικώντας σημαντικό μερίδιο σε ιδιωτικά ή δημόσια έργα. Οι νομικές υπηρεσίες όμως αντιμετωπίζονται ως ένα πεδίο επαγγελματικής δραστηριότητας όπου θεωρούνται θεμιτοί οι χωροταξικοί περιορισμοί και ως απειλή η είσοδος εταιρικών σχημάτων.

Ο ρόλος του κράτους είναι ξεκάθαρος για όσους δεν φαντασιώνονται απόλυτες κρατικιστικές παρεμβάσεις. Θέτει κανόνες λειτουργίας που εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη πρόσβαση στην επιχειρηματική ενεργοποίηση, προστατεύοντας ταυτόχρονα τους πολίτες από μονοπωλιακές καταστάσεις και προσυνεννοημένες πρακτικές που νοθεύουν τον ανταγωνισμό και καθοδηγούν τις τιμές. Ταυτόχρονα οργανώνει καλά επανδρωμένους ελεγκτικούς μηχανισμούς που θα διασφαλίζουν τη συνεχή διερεύνηση για παρεκτροπές από τα θεσμοθετημένα επίπεδα ποιότητας.

Επειδή λοιπόν το φάρμακο αποτελεί κοινωνικό αγαθό υψίστης σημασίας, επιπρόσθετος σκοπός της κρατικής παρέμβασης θα έπρεπε απλά να είναι η καλύτερη δυνατή κατάρτιση και συνεχή επιμόρφωση των επαγγελματιών του χώρου, η διασφάλιση της μη κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος με την υπερσυνταγογράφηση και τα κάθε λογής κυκλώματα πέριξ αυτής, και η εξασφάλιση της πρόσβασης κάθε πολίτη στην αναγκαία θεραπεία, ανεξαρτήτως οικονομικής και κοινωνικής θέσης.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τους υπόλοιπους τομείς, όπου ο φόβος απέναντι στη συγκροτημένη επιχειρηματική ενασχόληση δεν έχει να κάνει με πρακτικούς λόγους ή θεμιτές ανησυχίες αλλά με τη διάθεση συντήρησης, συχνά εντελώς αναχρονιστικών, κεκτημένων. Στις σημερινές ανοιχτές αγορές ας ασχοληθούν καλύτερα οι κυβερνώντες με το πως θα δώσουν στον Έλληνα επιχειρηματία και ελεύθερο επαγγελματία όλα τα εφόδια για να ανταποκριθεί στον έντονο διεθνή ανταγωνισμό κι ας τους ενισχύσουν με κάθε δυνατό τρόπο, ώστε να αποφευχθεί η μετατόπιση από τα αυστηρώς κρατικά μονοπώλια σε εξωχώριων συμφερόντων, ιδιωτικά.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος