Οι εξεγέρσεις σε Αίγυπτο και Τυνησία έφεραν στην επιφάνεια τις εγγενείς αδυναμίες καθεστώτων που με τη στήριξη της Δύσης διαχειρίζονταν με έπαρση και καταπιεστική λογική τα δημόσια πράγματα των χωρών τους, επί δεκαετίες, ενισχύοντας παραπληρωματικά τις ακραίες εθνικιστικές, ισλαμικές φωνές. Πολλοί έσπευσαν άκριτα να αναζητήσουν παραλληλισμούς στις εκεί έκρυθμες καταστάσεις με τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας και τον τρόπο αντίδρασης στους περιορισμούς και τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες του μνημονίου. Υπάρχει όμως όντως υπαρκτό έδαφος συνδυασμού των δυο περιπτώσεων και ποια διδάγματα μας δίνουν τα συμβαίνοντα στη Β.Αφρική;

Άλλωστε η εξέγερση σε μεγάλο βαθμό ξεκίνησε από τη μεσαία τάξη και την μορφωμένη νεολαία (το διαδίκτυο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ενεργοποίηση πλατιών μαζών) κι όχι από ισλαμικές κινήσεις που δράττονται της ευκαιρίας, όντας πιο οργανωμένοι πολιτικά από τις προαναφερθείσες ομάδες, ώστε να επιχειρήσουν την κατάλυση του αστικού καθεστώτος.

Στην Ελλάδα το ζήτημα δεν είναι καθεστωτικό. Δεν αμφισβητείται η δομή της δημοκρατίας μας. Το διακύβευμα της εποχής μας είναι η υπέρβαση μιας λαϊκίστικης, πελατειακής διαχείρισης, ενός τρόπου άσκησης της εξουσίας που συμβιβάστηκε με τη διαφθορά και τη γραφειοκρατία και δεν εκμεταλλεύτηκε τις «χρυσές» ευκαιρίες (είσοδο στη ΕΟΚ, Ολυμπιακοί αγώνες & ΟΝΕ) για τον αναπτυξιακό και κοινωνικό μετασχηματισμό της χώρας.

Είναι η ανάγκη περιορισμού της επαγγελματικής νοοτροπίας στην πολιτική, που συντηρεί κυκλώματα εξουσίας που «ροκανίζουν» το αίσθημα ισονομίας και αξιοκρατίας. Είναι η απαίτηση για θεσμικές αλλαγές που θα δυσκολέψουν την επανάληψη νοσηρών φαινομένων και θα ενισχύουν τις διαδικασίες ελέγχου και τιμωρίας.

Όσο μάλιστα το υπάρχον πολιτικό προσωπικό (άλλοι με βαρύτατες κυβερνητικές ευθύνες, άλλοι με υπόνοιες σαθρής διαχείρισης ακόμα και για ίδιον όφελος) προσπαθεί να αναδειχθεί σε φορέα αναδιαμόρφωσης του τόπου (με πρωτεργάτη τον πρωθυπουργό), μην πείθοντας τους πολίτες για τις αγαστές προθέσεις του (εμφανής η αδυναμία πλήρους ξεκαθαρίσματος με το νοσηρό παρελθόν), τόσο η αίσθηση αδικίας από μια κοινωνία που «ματώνει» θα γιγαντώνεται.

Ταυτόχρονα, η αδιαπραγμάτευτη αποδοχή ενός μνημονίου που ήταν προφανώς δημοσιονομικά και αναπτυξιακά αδιέξοδο (σε στόχους και χρονοδιάγραμμα), με εμπροσθοβαρείς και οριζόντιες λογικές ή αποπληθωριστικά τεχνάσματα που δεν ανταποκρίνονταν στις δομικές αδυναμίες της οικονομίας μας, οδηγεί τη χώρα στην πλήρη υποθήκευση της με υπέρογκες εγγυήσεις για τη χορήγηση νέων δανείων, προσδένοντας την σε μια κοντόφθαλμη Γερμανική λογική χωρίς συνολικό όραμα για το μέλλον της Ευρώπης, στην οποία είναι σαφές ότι δεν θα μπορούμε να ανταποκριθούμε.

Απέναντι σε αυτή την πολιτική δημιουργείται ένα κίνημα αντίστασης, χωρίς όμως συγκροτημένη στόχευση. Κάποιοι επιθυμούν την αποχώρηση από το ευρώ (χωρίς πλήρη αίσθηση της πραγματικότητας που θα διαμορφωθεί) ή την χρεοκοπία (αδιαφορώντας για τις οικτρές συνέπειες). Αυτή η αδυναμία ολοκληρωμένης εφικτής πρότασης περιορίζει τη δυναμική τους, στα επίπεδα της συναισθηματικής χειραγώγησης της απολύτως δικαιολογημένης λαϊκής οργής.

Η αποστολή του Αντώνη Σαμαρά είναι να εκφράσει με σύνεση και δυναμισμό, τη Νέα Μεταπολίτευση που αναζητεί η κοινωνία. Να εκφράσει τις αγωνίες και τα όνειρα των νέων γενιών που θα υποστούν τις συνέπειες των σφαλμάτων του μεταπολιτευτικού σκηνικού. Να δώσει κίνητρο και πνοή στις δημιουργικές δυνάμεις της χώρας, προωθώντας ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις παντού (στην οικονομία, το κράτος, τους θεσμούς, την παιδεία). Να εμπνεύσει ελπίδα στα πλατιά λαϊκά στρώματα θέτοντας ξεκάθαρα πλαίσια κοινωνικής συνοχής.

Δεν πρόκειται για ένα εύκολο έργο, αλλά οι κομβικές ιστορικές στιγμές αποζητούν ηγέτες με αξίες, όραμα, πυγμή και θέληση. Ο χρόνος και η επιμονή του Α.Σαμαρά σε μια πολιτική που συνδυάζει την ανανέωση, το μεταρρυθμιστικό πρόσωπο και τις θεσμικές παρεμβάσεις με την πατριωτική προσέγγιση, χωρίς περιττούς λαϊκισμούς, θα αποδείξουν τη δυνατότητα να υπάρξει άμεσα εκτόνωση της κοινωνικής έντασης μέσα από μια δημιουργική διαδρομή. Γιατί όπως μας διδάσκει και η εμπειρία από τα πρόσφατα γεγονότα όταν οι ηγεσίες αρχίζουν να αποκτούν απόσταση από την κοινωνική πραγματικότητα, το μέλλον για τη χώρα τους, αλλά και τους ίδιους δεν διαγράφεται ιδιαίτερα ευοίωνο.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος