Αφού αναφερθήκαμε στην απογοήτευση από τη μη δημιουργία επιτελικού κυβερνητικού σχήματος για μια ακόμα φορά, σήμερα θα περάσουμε στο άλλο κορυφαίο ζήτημα που με ξέχωρο στόμφο προβαλλόταν τις ημέρες πριν τις τελικές ανακοινώσεις για το νέο σχήμα. Αυτό είναι οι αναμενόμενες δομικές αλλαγές και η αλλαγή στον τρόπο συντονισμού της κυβέρνησης. Οι πρώτες μέρες λειτουργίας του νέου, υποτίθεται, μοντέλου πέρα από τη γνωστή κριτική για τη δυσλειτουργία ενός πολυπληθούς μηχανισμού έχει δημιουργήσει αλγεινές εντυπώσεις και για δυο επιπλέον λόγους. Τόσο για την πλήρη αδυναμία συνεννόησης των κυβερνητικών στελεχών όσον αφορά τις ακριβείς τομείς που καλύπτει το κάθε υπουργείο και τις συγκεκριμένες αρμοδιότητες των αναπληρωτών υπουργών και των υφυπουργών, όσο και για την ανάδειξη ενός νέου συντονιστικού οργάνου που επί της ουσίας δεν θα ασχολείται με την παραγωγή απτού έργου αλλά με την καλύτερη επικοινωνιακή διαχείριση των πολιτικών επιλογών (χρονική στιγμή προώθησης νομοσχεδίων, επιχειρηματολογία στην ασκούμενη κριτική).

Οι νέοι υπουργοί, αλλά κυρίως αυτοί που μετακινήθηκαν και πιθανότατα αισθάνθηκαν αυτή την αλλαγή ως υποβάθμιση, διαγκωνίζονται με τους συναδέρφους τους για την μεταφορά γραμματειών και αρμοδιοτήτων, ώστε να μην τρωθεί το προφίλ τους. Ολόκληροι τομείς δράσεις τεμαχίζονται και διαμοιράζονται ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε υπουργού. Η ναυτιλία, η ενέργεια, ο αθλητισμός, οι επενδύσεις είναι μόνο κάποιες ενδεικτικές δραστηριότητες που υπόκεινται σε αυτό τον ιδιότυπο σφαγιασμό. Από την άλλη μια πλειάδα υφυπουργών (και αναπληρωτών υπουργών) αναζητεί ως συνήθως αντικείμενο, με πιθανότερο τελικά να μην αποκτήσουν ποτέ συγκεκριμένος χώρο εποπτείας. Άλλωστε συχνά πολλοί γενικοί γραμματείς υπουργείων έχουν πιο ξεκάθαρο και ουσιώδες ρόλο.

Το νέο συντονιστικό όργανο που υποτίθεται θα προσέφερε καλύτερη και ταχύτερη παραγωγή έργου, αυτοπροσδιορίστηκε, με δηλώσεις των μελών της, ως μια ομάδα διαχείρισης κρίσεων και επικοινωνιακών ατοπημάτων, ώστε οι πολιτικές επιλογές να προωθούνται με τέτοιο τρόπο σε επίπεδο χρόνου και ανάπτυξης υποστηρικτών επιχειρημάτων που να δημιουργεί στην κυβέρνηση τη μικρότερη δυνατή φθορά. Γι’ αυτό άλλωστε και η σύσταση της περιορίζεται σε άτομα του κλειστού προσωπικού περιβάλλοντος του πρωθυπουργού.

Το βασικότερο όλων ερώτημα όμως φυσικά παραμένει. Τι είναι αυτό που απαγόρευε σε έναν νεότευκτο πρωθυπουργό να ακολουθήσει εξαρχής το διοικητικό μοντέλο που ήθελε (αυτό του μικρού επιτελικού σχήματος) και ποιοι οι λόγοι για την επ’ αόριστον αναβολή ή και ματαίωση του; Άραγε η εμπειρία ενός έτους στην πρωθυπουργία τον έπεισαν για την ανάγκη ενός πολύπλοκου, πολυπληθούς μηχανισμού; Ή η διάθεση ευρύτατης γεωγραφικής και εσωκομματικής αντιπροσώπευσης του επέβαλαν μια τέτοια επιλογή, αποδεικνύοντας ότι η μικροπολιτική και η συμβιβαστική λογική δεν μπορούν να ξεπεραστούν;

Δυστυχώς τον τόπο μας παραμένει ουτοπική αναζήτηση η δημιουργία ενός σύγχρονου επιτελικού κράτους με αντίστοιχη μικρή αλλά εξαιρετικά λειτουργική κυβέρνηση. Ένα υπουργικό συμβούλιο που δεν θα ξεπερνά μαζί με τους απαραίτητους υφυπουργούς τα 25 άτομα, αφού πολλοί τομείς λειτουργούν με την ουσιαστική συνδρομή των γενικών γραμματέων και την τυπική επίβλεψη των ανωτέρων τους. Σε αδρές γραμμές αναφέρουμε ένα πρόπλασμα επιτελικής κυβερνητικής δομής:

· Εσωτερικών (υφυπουργό Αυτοδιοίκησης)

· Εξωτερικών (υφυπουργό Ε.Ε.)

· Οικονομικών (υφυπουργό εσόδων)

· Άμυνας

· Παιδείας – Πολιτισμού – Αθλητισμού (αναπληρωτή Πολιτισμού, υφυπουργό Αθλητισμού)

· Υποδομών (υφυπουργό Μεταφορών)

· Περιβάλλοντος (αναπληρωτή Ενέργειας)

· Ανάπτυξης (αναπληρωτές Ναυτιλίας, Τουρισμού, Γεωργίας)

· Δικαιοσύνης – Δημοσίας Τάξεως (αναπληρωτή Δημοσίας Τάξεως)

· Εργασίας (υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης)

· Υγείας

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος