.png "English"){kind=small}
Υπάρχει μια βασική διαφορά ανάμεσα στο χαρακτηρισμό του χρέους ως επαχθούς (αβάσταχτο) ή ως απεχθούς (μη νόμιμο) κι αυτή είναι η νομική διαδρομή και οι συνέπειες (χρεοκοπία) που υπονοεί ο δεύτερος (τις περιγράφαμε πέρσι στην ανάρτηση «Η Ελληνική χρεοκοπία και τα γεράκια των CDS». Πρακτικά το χρέος μας είναι δεδομένα πλέον επαχθές με την έννοια της αδυναμίας απρόσκοπτης εξυπηρέτησης του στο ύψος που βρίσκεται και με την προοπτική σταθερής υψηλής ανάπτυξης (άνω του 3%) που θα επέτρεπε τη δημιουργία σημαντικών πλεονασμάτων να φαντάζει ονειρική. Τι πιο επαχθές άλλωστε από το να δανείζεις μια χώρα, όπως έκανε η Τρόικα με εμάς, με επιτόκια και πιεστικό χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής που επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο αντί να ελαφρύνουν το δανειολήπτη; Οι επικίνδυνες διαδρομές αρχίζουν όταν μια πολτική και οικονομική διαπίστωση προσπαθεί να μετατραπεί σε άλλου επιπέδου νομικό επιχείρημα.Το σκεπτικό της νομικής απόδειξης «παρανομίας» στον τρόπο δημιουργίας του χρέους με τη χρήση μάλιστα παραδειγμάτων κυρίως χωρών της Λατινικής Αμερικής με εντελώς διαφορετικής τάξης πρόβλημα αλλά και οικονομικών δομών υποκρύπτει, την από άλλο δρόμο, πτώχευση της χώρας. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι ούτε η θεμιτή συναισθηματικά διάθεση ενδελεχούς καταγραφής της πλήρης διαδρομής της αύξησης του Ελληνικού χρέους, ούτε τόσο η πίστη χωρίς ξεκάθαρα νομικά επιχειρήματα ότι θα αποδεικνυόταν η παράνομη (προσέξτε όχι η κακοδιαχείριση, μα η συνειδητά έκνομη) δημιουργία του, όταν δεν μπορούμε να στοιχειοθετήσουμε κατηγορίες για πολύ πιο προφανή αδικήματα πολιτικών προσώπων, αλλά η μη διευκρίνιση του τι θα ακολουθούσε αυτή την αποτύπωση.
Η μονομερής κήρυξη μέρους του χρέους ως επαχθές θα οδηγούσε προφανώς σε στάση πληρωμών και χρεοκοπία με τις γνωστές συνέπειες της απομείωσης καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων, την καταβαράθρωση τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων, την αδυναμία εισαγωγών (πρώτες ύλες, πετρέλαιο) λόγω έλλειψης ισχυρών αποθεματικών σε δολάριο που θα σήμαινε τη διάλυση της αγοράς κλπ. Αν πάλι ελπίζουμε ότι οι πιστωτές θα πεισθούν για συναινετική διαγραφή μέρους του χρέους, τι μας κάνει τόσο αισιόδοξους για τις καλές τους προθέσεις και ποια θα ήταν τα ανταλλάγματα που και πάλι θα μας ζητούσαν σε σχέση με το δημόσιο πλούτο μας; Μήπως άραγε οι αντίστοιχες περιπτώσεις του Ισημερινού, της Αργεντινής, του Ιράκ ή η Ελληνική εμπειρία του μεσοπολέμου;
Καταρχάς να διευκρινίσουμε ότι η διαδικασία της κήρυξης χρέους ως επαχθές ξεκίνησε με την προσπάθεια της Ρωσικής επανάστασης να διαγράψει μέρος των τσαρικών υποχρεώσεων. Έκτοτε, όπου υπήρξε συναινετική με τη διεθνή κοινότητα διαγραφή χρέους, αυτή αφορούσε την απροθυμία νέων διοικήσεων να αποδεχτούν τα χρέη αποικιοκρατικών δυνάμεων (Κούβα) ή απολυταρχικών καθεστώτων (δικτατορίες ή ελεγχόμενες ψευτοδημοκρατίες).
Εδώ εμπίπτουν οι περιπτώσεις του Ιράκ (όπου οι Αμερικανοί ανέλαβαν τα χρέη τους, μετά τις εχθροπραξίες) αλλά και του Ισημερινού με το τότε ψευδεπίγραφα δημοκρατικό καθεστώς της, που προχώρησε σε διαγραφή μόλις 3.2 δις δολαρίων, διαθέτοντας όμως σημαντικά συναλλαγματικά αποθεματικά και φυσικά τη δύναμη της πετρελαιοπαραγωγού χώρας (φυσικά η μετέπειτα εκτίναξη του πληθωρισμού και των τιμών σε δυσθεώρητα ύψη δεν αναφέρεται πουθενά!)
Οι περιπτώσεις της Ελλάδας του 1936 (σε ένα εντελώς διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον) και της Αργεντινής κινούνται στη σφαίρα της μονομερούς στάσης πληρωμών με όλες τις συνέπειες της. Η τότε Ελλάδα δεν διέθετε σημαντικό εξωτερικό δανεισμό οπότε μπορούσε να επιβιώσει χωρίς άμεση προσφυγή στις αγορές, μέσω εσωτερικής δανειοδότησης. Αντίστοιχα και η Αργεντινή αντέχει ακόμα την έξοδο της από τις αγορές (τα επιτόκια της βρίσκονται ακόμα στο 9%!) λόγω ισχυρού εσωτερικού δανεισμού και υψηλών αποθεματικών σε δολάρια.
Αν λοιπόν δεν επιθυμούμε την μονομερή στάση πληρωμών κι άρα την επίσημη πτώχευση θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποια επιχειρήματα θα μπορούσαν να πείσουν τους δανειστές μας ώστε να αποδεχτούν τη διαγραφή μέρους του χρέους και κυρίως με ποιο αντίτιμο! Τη στιγμή που με επιμηκύνσεις κι ανταλλαγές ομολόγων προσπαθούν να επιτύχουν τη λογιστική τακτοποίηση και τη μη καταγραφή ζημιών, δεν μοιάζει πολύ πιθανό να αποδεχόντουσαν μια τέτοια πρόταση, τουλάχιστον όχι χωρίς αντισταθμιστικά οφέλη (άρα ακόμα μεγαλύτερη εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων)!
Οι αγορές μας δάνειζαν διαχρονικά (αφήνουμε εκτός το θέμα της Τρόικας), ως κυρίαρχο και δημοκρατικό κράτος (όχι σε συγκεκριμένα πρόσωπα ή κυβερνήσεις!), μέσω παγκοσμίως αποδεκτών διαδικασιών και όρων. Δεν θυμάμαι πολλούς που να τις αμφισβήτησαν τόσες δεκαετίες, για να μην πούμε ότι αρκετοί από τους όψιμους «χρεοκοπολόγους» συναινούσαν, για λόγους δήθεν κοινωνικής ισορροπίας, στην αστικοποίηση μέρους του ανθρώπινου δυναμικού μας, μέσω της διόγκωσης ενός αντιπαραγωγικού δημόσιου τομέα που αδυνατούσε να συντηρήσει τον εαυτό του και ταυτόχρονα δημιουργούσε προσχώματα και στην υγιή επιχειρηματική δραστηριότητα.
Δεν θυμάμαι καν αντιδράσεις αυτών των κύκλων για την έλλειψη αναπτυξιακής αξιοποίησης των πόρων που εισέρεαν στον τόπο (επιδοτήσεις και δανεισμός) και που τελικά δημιούργησαν ένα αντιπαραγωγικό οικονομικό μοντέλο πρόσκαιρης καταναλωτικής ευδαιμονίας που κατέρρευσε ως χάρτινος πύργος, αναγκάζοντας μας να δανειζόμαστε περαιτέρω για να αποπληρώνουμε τόκους παλαιότερων δανείων.
Αναζητώντας την χαμένη αθωότητα σε ένα πλέγμα ασαφών και υπόπτων διαδρομών χρησιμοποιώντας εργαλεία και δομές του παρελθόντος, το μόνο που κατορθώνουμε είναι να χάνουμε το δάσος των εξελίξεων. Αν κάποιοι επιθυμούν τη στάση πληρωμών δεν χρειάζεται να περιπλέκουν το σκεπτικό τους με αντικαπιταλιστικές θεωρίες και αδιέξοδες νομικά αιτιάσεις. Άλλωστε τα αποτελέσματα θα είναι τα ίδια ανεξαρτήτως περιτυλίγματος της τελικής απόφασης.
Όσο κι αν θα ήταν χρήσιμη η αναλυτική αποτύπωση της εξέλιξης του χρέους με βάση τις ανά υπουργείο απαιτήσεις, τις ανά εποχή αποφάσεις του κάθε υπουργού (τα δεδομένα υπάρχουν) και να εντυπωθούν ακόμα περισσότερο στη λαϊκή συνείδηση οι δεδομένες πολιτικές ευθύνες για την υπερχρέωση και το σαθρό παραγωγικό μοντέλο που ανέπτυξαν, το να αναμένουμε συναινετική διαγραφή χρέους είναι μια απόλυτη φενάκη κι ευθύς αποπροσανατολισμός από τις πραγματικές απαιτήσεις των καιρών.
Ο τόπος έχει ανάγκη από άμεση προώθηση των παρακάτω επτά πρωτοβουλιών μέσω μιας στιβαρής και αξιόπιστης διαχείρισης που η σημερινή κυβέρνηση δείχνει ανίκανη να καταφέρει:
· Αναδιαπραγμάτευση των όρων του μνημονίου (δημοσιονομικά, φορολογικά, χρονοδιάγραμμα, όροι δανεισμού – επιτόκιο, χρόνο αποπληρωμής), προοπτική ευρωομολόγου, αναπτυξιακού ομολόγου, παρέμβαση στην υπερκερδοσκοπία (σορτάρισμα, “γυμνά” cds).
· Σταδιακή αναδιάταξη του χρέους με ανταλλαγή όσων χρεογράφων λήγουν με νέα σημαντικά μεγαλύτερης διάρκειας και πιθανότατα χαμηλότερου επιτοκίου ξεκινώντας από την εσωτερική αγορά (τράπεζες, ταμεία). Αγορά ομολόγων από την πρωτογενή και δευτερογενή αγορά από την ΕΚΤ. Λεπτομέρειες στην ανάρτηση «Η «αλήθεια» για την αναδιάρθρωση χρέους»
· Δημιουργία σύγχρονου επενδυτικού περιβάλλοντος (φορολογικές, νομοθετικές παρεμβάσεις)
· Τόνωση της αγοράς μέσω ΕΣΠΑ, βελτίωσης του αναπτυξιακού νόμου, δημοσίων επενδύσεων σε υποδομές, χρήση πόρων από την Ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων με επιτόκιο 1%, αξιοποίηση των φυσικών πόρων μέσω ανακήρυξης της ΑΟΖ.
· Αναδιάρθρωση των δομών και των μεθόδων λειτουργίας του υπέρογκου, γραφειοκρατικού κράτους. Ουσιαστικό περιορισμό σπατάλης με ενδελεχή έλεγχο από μηδενική βάση κάθε κωδικού του προϋπολογισμού, δομικές αποκρατικοποιήσεις με διατήρηση των δικτύων.
· Θεσμικές αλλαγές υπέρβασης των παρωχημένων κοινοβουλευτικών και εσωκομματικών διαδικασιών.
· Ισχυρές ασφαλιστικές δικλείδες καταπολέμησης της διαφθοράς με αξιόπιστους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος
Κυριε Μανίκα, θα παρακαλουσα να αναλύσετε την έννοια του Χρήματος. Όχι του Χρέους και του Κέρδους. Θα επιθυμούσα δηλαδή να αναλύσετε πως δημιουργείται το Χρήμα, τι εξυπηρετεί , πως αυξάνεται, πόσο συνολικα Χρήμα υπάρχει στον Πλανήτη, αν αποτελεί Υλικό Αγαθό για να το διαπραγματεύονται οι Αγορές κλπ.
Και μετά θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για την έννοια του Χρέους και την Έννοια του Κέρδους. Γιατί δηλαδή, τα δύο αυτά τα συνδέει μια ισότητα. Κατ εμέ,όλο το Χρέος είναι επαχθές, διότι όλο το κέρδος είναι επαχθές. Διότι το Χρήμα δεν αποτελεί Κοινωνικό Αγαθό, αλλά ανταλλακτικό μέσο.
Περιμένω την ανάλυση σας στο θέμα "Χρήμα".
Ευχαριστω.
Αγαπητέ ανώνυμε φίλε,
Θα μου επιτρέψετε, τουλάχιστον προς το παρόν, να μην σπαταλήσω πολύτιμο χρόνο για να αποδείξω τις αστοχίες της λογικής zeitgeist. Το έχω κάνει σε ιδιωτικές συζητήσεις αλλά δεν νομίζω ότι έχει απκτήσει τόση φήμη που να αξίζει ακόμα της προσοχής μου. Σεβαστές οι απόψεις και για το απεχθές χρέος και για το ρόλο του χρήματος ως απλού ανταλλακτικού μέσου αλλά δεν έχψ ακόμα ασπαστεί την κατάργηση των άυλων τίτλων των χρηματιστήριων, των αγορών και των Κεντρικών τραπεζών, ώστε να δανείζουμε αφειδώς, με μηδενικό επιτόκιο και χωρίς αξιολόγηση για το δανειολήπτη και καμιά επίπτωση για τον κακοπληρωτή! Άλλο η ρύθμιση της υπερκεδοσκοπίας του σορτασρίσματος και ο εξορθολογισμός της λειτουργίας των αγορών και των τραπεζών κι άλλο η μετάβαση σε ένα ουτοπικό σύστημα της κοινωνίας των αναγκών που λέει κι ο Τσίπρας. Το επόμενο βήμα θα είναι να αναλύσω Μπακούνιν, όπως έλεγα προχθές μεταξύ σοβαρού κι αστείου σε ένα φίλο! Δεν το αποκλείω αλλά δυστυχώς δεν το βλέπω για άμεσα!
Σας ευχαριστώ πάντως πολύ και για την παρακολούθηση των κειμένων μου και για τα σχόλια σας!