Παραφράζοντας τον τίτλο του εξαίσιου έργου του Μαρσέλ Προυστ, και με αφορμή την αντιπαραβολή Σαμαρά ανάμεσα στη δική του και στην πρωθυπουργική πολιτική στάση, αναζητούμε τα χαρακτηριστικά της υπευθυνότητας στην Ελληνική πολιτική σκηνή. Ο λαϊκισμός ως κυρίαρχο στοιχείο, έχει επί δεκαετίες διαποτίσει οριζόντια το πολιτικό μας σύστημα αλλά και τον κοινωνικό ιστό. Η πελατειακή σχέση αποτέλεσε το εφαλτήριο της κομματοκρατίας και το κύριο συστατικό της κρατικής παρεμβατικότητας σε όλα τα επίπεδα. Από όλα τα είδη λαϊκισμού (επικοινωνιακού, οικονομικού, κοινωνικού) ο χειρότερος όλων είναι ο λαϊκισμός της ανευθυνότητας ή με άλλα λόγια η λογική της καμένης γης. Αντιμετωπίζοντας το κράτος ως ασυνεχή θεσμό η μια κυβέρνηση δήλωνε ως βασικό άλλοθι της ταχύτατης απομάκρυνσης της από τις προεκλογικές εξαγγελίες το χειρότερο του αναμενόμενου της κατάστασης που παρέλαβε.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου όχι μόνο δεν αποτέλεσε την εξαίρεση αλλά χρησιμοποίησε αυτή την τακτική στο μέγιστο βαθμό, συντηρώντας προεκλογικά μια πλαστή εικόνα για την πραγματικότητα, ενώ γνώριζε την αλήθεια, και καταβάλλοντας φιλότιμη προσπάθεια μετεκλογικά για να δείξει την κατάσταση ακόμα δυσχερέστερη, προσπαθώντας να επωφεληθεί από το άλλοθι της ανευθυνότητας στο έπακρο. Κι η υπόλοιπη πορεία της όμως δεν αποδείχτηκε περισσότερο υπεύθυνη.

Πόσο υπεύθυνος χαρακτηρίζεται κάποιος που ενώ έχει τη δυνατότητα φθηνότερου δανεισμού, ύψους τουλάχιστον 30 δις ευρώ, τη στιγμή που οι συνθήκες προσφυγής στις αγορές σταδιακά χειροτέρευαν;

Αποτελεί τον ορισμό της υπευθυνότητας να περιγράφεις τη χώρα σου διεθνώς με τα μελανότερα επίθετα, απαξιώνοντας την ηθικά, πολιτικά και οικονομικά;

Πόσο υπεύθυνος είναι αυτός που ανοίγει τη συζήτηση για το μηχανισμό οικονομικής στήριξης της χώρας σε ένα περιβάλλον αντιφάσεων και αντικρουόμενων απόψεων στην Ε.Ε. που κατόρθωσε να εκτοξεύσει τα επιτόκια δανεισμού σε ελάχιστες ημέρες;

Θεωρείτε υπεύθυνη στάση για τον τόπο, να διαπραγματεύεσαι με τους πιστωτές σου χωρίς να καταδεικνύεις τις χρόνιες αγκυλώσεις της οικονομίας που όπως αποδείχθηκε δεν επέτρεψαν στο βασικό στόχο του αποπληθωρισμού να επιτευχθεί, βυθίζοντας τη χώρα στη μέγγενη του στασιμοπληθωρισμού; Όταν μάλιστα τα εκατοντάδες δις των Ελληνικών χρεογράφων που κατείχαν οι ξένες τράπεζες τις έκαναν ευάλωτες σε περίπτωση απαξίωση τους.

Είναι υπεύθυνη πολιτική στάση να μιλάς για συμμετοχική δημοκρατία και συλλογή βιογραφικών για τη στελέχωση κρατικών θέσεων και τελικά να επιλέγεις και πάλι κυρίως πολιτευτές και συγγενείς ή φίλους βουλευτών; Για να μην αναφερθούμε στο επιτελικό κράτος που αποδείχθηκε ένα ανομοιογενές, ασύνδετο σχήμα 48 ατόμων για το οποίο αναζητούνται τρόποι συντονισμού με τον πρωθυπουργό σε συμπληρωματικό ρόλο, επιβλέποντος από μακριά!!

Αντιμετωπίζεις υπεύθυνα την αναγκαία διοικητική μεταρρύθμιση όταν την προωθείς βιαστικά με ασαφή τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα μεταβίβασης των αρμοδιοτήτων και περιορισμένους πόρους (με βάση το μνημόνιο περιορίζονται κατά 3 δις);

Περιμένουν η νεολαία να αντιμετωπίσει ως υπεύθυνη κι αξιόπιστη πράξη την πρωθυπουργική πρόσκληση για δραστηριοποίηση, όταν το εργασιακό και ασφαλιστικό τους μέλλον μοιάζει αβέβαιο, με μόνιμες ρυθμίσεις;

Η λογική των «έντιμων» συμβιβασμών στα εθνικά θέματα και της ευκολίας προσφυγής σε διεθνούς οργανισμούς με προφανή συμβιβαστικό, πολιτικό ρόλο για τη λύση των ανοικτών ζητημάτων είναι άραγε η πιο υπεύθυνη πατριωτικά θέση;

Ο Αντώνης Σαμαράς έθεσε τα όρια ανάμεσα στις παραπάνω ανεύθυνες κυβερνητικές πρακτικές και τις δικές του προτεραιότητες. Τις απαραίτητες «γαλάζιες» γραμμές στα εθνικά θέματα. Την ουσιαστική εμπιστοσύνη στους νέους ανθρώπους τοποθετώντας τους σε θέσεις ευθύνης. Κρατώντας αποστάσεις από τη μεθοδολογία προώθησης της διοικητικής μεταρρύθμισης και του αρχηγικού μοντέλου εκλογικού συστήματος. Προβάλλοντας με συνέπεια την ανάγκη ευέλικτου, επιτελικού κρατικού μηχανισμού. Προτείνοντας ένα ολοκληρωμένο, κοστολογημένο εναλλακτικό σχέδιο ταχύτερης εξόδου της χώρας από το μνημόνιο με έμφαση στην αναπτυξιακή πολιτική και την κοινωνική αλληλεγγύη για τους ασθενέστερους. Γεγονός πρωτοφανές για αντιπολίτευση, ένα χρόνο μάλιστα από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, όταν η συνηθισμένη λαϊκίστικη πρακτική συνιστά την άγονη κριτική, στοχεύοντας στην προεκλογική άγρα ψήφων σε θολά νερά.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος