Ανταποκρινόμενος στα κοινωνικά κελεύσματα για ριζικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο άσκησης της εξουσίας ο Αντώνης Σαμαράς πήρε την πρωτοβουλία να επαναφέρει στην επικαιρότητα το ζήτημα του χαρακτηρισμού της επόμενης βουλής ως «Αναθεωρητικής», ώστε να προωθηθούν μερικές, απαραίτητες για τον εκσυγχρονισμό του πολιτικού συστήματος, συνταγματικές μετατροπές. Μετά τη σχετική συζήτηση στη Βουλή, τον περασμένο Μάιο, η κυβέρνηση αδιαφόρησε πλήρως για το ζήτημα, περιοριζόμενη σε γενικόλογες αναφορές για καταπολέμηση της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας, χωρίς όμως καμιά πρακτική κίνηση. Από τότε, είχαμε εγκαίρως καταθέσει κάποιες βασικές προτάσεις "Οι θεσμοί στη Νέα Μεταπολίτευση" και την επομένη των αυτοδιοικητικών εκλογών είχαμε επισημάνει την ανάγκη ανόδου του θέματος στην ιεράρχηση των πολιτικών προτεραιοτήτων (επιχειρώντας να ερμηνεύσουμε και τα αίτια της πρωτοφανούς αποχής) “Το ρυάκι που μπορεί να γίνει ορμητικό ποτάμι”.

Ο Σαμαράς ήταν πάντοτε προσανατολισμένος στην προώθηση της αναδόμησης των θεσμών. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, είχε καταθέσει ρηξικέλευθες προτάσεις, πολλές από τις οποίες επαναφέρει και σήμερα, όπως η μείωση του αριθμού των βουλευτών, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό κλπ. Η κυβέρνηση παρά την ρητορική του κ. Παπανδρέου, δυσκολεύεται να συγκρουστεί με τα κατεστημένα «συντεχνιακά» πολιτικά συμφέροντα κι αναμασά απλώς την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, με βάση το Γερμανικό πρότυπο, αν και ελάχιστη σχέση έχουν τόσο οι κοινωνικές όσο κι οι πολιτικές δομές αλλά και η γενικότερη νοοτροπία.

Όταν η κυβέρνηση αποζητάει τη συναίνεση, ως όχημα μείωσης των κοινωνικών αντιδράσεων στην πολιτική της, δεν μπορεί να παραβλέπει ότι πέρα από την αντιμετώπιση του μνημονίου ως «ευαγγέλιο» στο οποίο απλά καλεί τους άλλους να ομονοήσουν, δεν δείχνει ανάλογη πρόθεση για συνεννόηση σε κρίσιμες θεσμικές αλλαγές που μπορούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα μεγαλύτερης αξιοπιστίας, προσελκύοντας και πάλι το ενδιαφέρον των πολιτών. Η ΝΔ πολύ συνετά έχει επιλέξει να στηρίζει κριτικά, όσες μεταρρυθμίσεις αποτελούν έτσι κι αλλιώς πυρήνα της ιδεολογία της. Προφανώς όμως και δεν μπορεί να αποτελέσει το άλλοθι της συνενοχής για αδιέξοδες αντιαναπτυξιακές επιλογές που αντί να λύνουν το μεγάλο ζήτημα του δημοσίου χρέους, το διογκώνουν, ανακυκλώνοντας μέσω της ύφεσης και τα δημοσιονομικά ελλείμματα.

Αν η κυβέρνηση δεν μπορεί να αποδεχτεί αυτονόητες βελτιώσεις στο μίγμα της πολιτικής της αλλά και δεν διαθέτει το πολιτικό θάρρος να επικροτήσει τις Συνταγματικές προτάσεις της ΝΔ (να μην ξεχνάμε ότι είχε αποχωρήσει από την προηγούμενη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος), τότε σε ποιο επίπεδο αναζητείται η συναίνεση; Ακριβώς αυτή η προσχηματική συνεννόηση, ίδιον ενός «αυτιστικού» πολιτικού συστήματος που ανατροφοδοτεί τις αδυναμίες του, είναι που λειτουργεί αποτρεπτικά για την ανάκτηση της αξίας που αρμόζει στην άσκηση της πολιτικής.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος