Ο υπουργός Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου προέτρεψε με δηλώσεις του τους επενδυτές να τοποθετηθούν στα Ελληνικά ομόλογα τα οποία χαρακτήρισε ως μεγάλη ευκαιρία. Είναι γεγονός ότι οι τιμές των ομολόγων μας βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα από τη στιγμή που όλοι οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης τα υποβάθμισαν σε επίπεδο «σκουπιδιών» και τα επιτόκια τους έχουν εκτιναχθεί σε σταθερά υψηλά όρια κοντά στο 11-12% (για τις δεκαετείς εκδόσεις). Θεωρητικά λοιπόν και με την εικόνα που προωθείται σχετικά με τη σταδιακή μείωση του ελλείμματος, τα κρατικά μας ομόλογα θα μπορούσαν να είναι μια ελκυστική επιλογή. Η πραγματικότητα όμως απέχει πολύ από το να είναι τόσο ειδυλλιακή, τόσο όσον αφορά το παρόν της Ελληνικής οικονομίας αλλά κυρίως τις προοπτικές μετά το πέρας του μνημονίου.

Η αδιέξοδη και απελπιστικά μονοδιάστατη περιοριστική δημοσιονομική πολιτική έχει εξαντλήσει τα όποια όρια αποτελεσματικότητας, δημιουργώντας όμως ταυτόχρονα ανυπέρβλητα εμπόδια στην αναθέρμανση της αγοράς που είναι αμφίβολο σε ποιο βαθμό μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα θετικά στις όποιες καθυστερημένες κυβερνητικές παρεμβάσεις στο επίπεδο της ανάπτυξης, τόσο λόγω των υπαρχόντων συνεπειών όσο και του εμπεδωμένου αρνητικού κλίματος. Γι’ αυτό άλλωστε και οι διεθνείς αγορές δεν πείθονται εύκολα από παροδικές, τεχνηέντως παρουσιαζόμενες επιτυχίες στη δημοσιονομική προσαρμογή.

Κατανοούν ότι η χώρα μας έχει ακόμα να καλύψει σημαντικό έδαφος σε όλους τους τομείς. Από την κρατική σπατάλη, το διαφορετικό διοικητικό μοντέλο (το πολυμελές νέο σχήμα δεν βοηθά), τον εξορθολογισμό του χρηματοπιστωτικού συστήματος έως τις μεταρρυθμίσεις σε κράτος και αγορά, τον νέο αναπτυξιακό προσανατολισμό. Αυτό όμως που κυρίως διαβλέπουν είναι το δανειακό αδιέξοδο και μετά την ολοκλήρωση του τριετούς μνημονίου. Παραμένουν λοιπόν διστακτικοί στις τοποθετήσεις τους, γιατί παντελώς παραμένει άγνωστο το πως θα αντιμετωπιστεί η εκτίναξη του χρέους στο 150% του ΑΕΠ από την κυβέρνηση των επόμενων εθνικών εκλογών.

Η κυβέρνηση αναφέρεται με σιγουριά στην απρόσκοπτη επάνοδο της χώρας στις αγορές από την επόμενη χρονιά, δήλωση που μάλλον εκφράζει την επιθυμία της παρά αποτυπώνει την πραγματικότητα. Είναι επίσης κοινό μυστικό ότι ακόμα κι αν συμβεί αυτό, με κάποια καθυστέρηση ή όχι, οι ρυθμοί ανάπτυξης, που θα μας επιτρέψουν να επαναφέρουμε το χρέος κοντά στο 100% προς το τέλος της δεκαετίας, θα πρέπει να αγγίξουν το 5%.

Φαντάζει λοιπόν εξαιρετικά πιθανό να πρέπει να καταφύγουμε σε μια νέα δανειακή συμφωνία μετά το 2014 που θα μας καλύπτει για τα επόμενα 3-4 χρόνια, ώστε επαναφέροντας το χρέος σε πιο υποφερτά επίπεδα, σταθεροποιώντας χαμηλά το επίπεδο του ελλείμματος και αναπτύσσοντας την οικονομίας μας με αρκετά θετικούς ρυθμούς να αποδείξουμε ότι αξίζουμε την εμπιστοσύνη των αγορών. Το κομβικό ζητούμενο βέβαια είναι ποιες μπορεί να είναι οι επόμενες απαιτήσεις των πιστωτών μας. Ποιες περαιτέρω περικοπές θα απαιτήσουν, ποιες μεταρρυθμίσεις και με ποιο χρονοδιάγραμμα θα προτείνουν και γενικά ποιες θα είναι οι επόμενες θυσίες που θα κληθεί να υποστεί ο Ελληνικός λαός;

Η αισιοδοξία είναι χρήσιμη στη ζωή ως παράγοντας θετικής ενεργοποίησης, στην οικονομία όμως το καλό κλίμα ενισχύεται και εδραιώνεται με απτά αποτελέσματα και μακρόπνοο σχεδιασμό. Η σημερινή κυβέρνηση μοιάζει έτοιμη να ολοκληρώσει έναν κύκλο σκληρών, αντιλαϊκών επιλογών φορτώνοντας πιθανότατα τις συνέπειες των αδιέξοδων επιλογών της στην επόμενη που θα κληθεί να διαχειριστεί την άμεση ενίσχυση της ανάπτυξης και τον περιορισμό ενός πρωτοφανούς χρέους.

Η ΝΔ κατέθεσε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, ώστε με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου μνημονίου όλα τα δημοσιονομικά μεγέθη να βρίσκονται σε πολύ καλύτερο του προβλεπόμενου επίπεδο και η ανάπτυξη να οδηγείται σταδιακά σε υψηλό θετικό έδαφος. Η καθυστέρηση όμως στην αποδοχή και υλοποίηση του, συσσωρεύει προβλήματα που θα απαιτούν προσαρμογές και σε αυτό το πλάνο, ώστε να μπορεί να καταστεί αποτελεσματικό με τα δεδομένα που θα έχει να αντιμετωπίσει, εφόσον κληθεί να αναλάβει την εξουσία από το 2014.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος