You Are Here: Home - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ , ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΠΟΛΙΤΙΚΗ , ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ - Συμπεριφορικές και... αψυχολόγητες πολιτικές προσεγγίσεις

Η συμπεριφορική οικονομική θεωρία εμφανίστηκε ως η προσπάθεια για μια πιο συστηματική εξήγηση, και με όρους ψυχολογίας, των οικονομικών αποφάσεων που αντίκεινται στην κλασική λογική της επίτευξης του βέλτιστου αποτελέσματος. Βέβαια αν απαριθμήσει κανείς τα βασικά σημεία της θεωρίας θα ανακαλύψει ότι οι μηχανισμοί που μοιάζουν να επηρεάζουν καίρια τις οικονομικές επιλογές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να εξηγήσουν και τις πολιτικές, πολλές από τις οποίες συχνά φαντάζουν... αψυχολόγητες. Κι αυτό όχι μόνο δεν δικαιολογεί τις αστοχίες αλλά αποδεικνύει το περιορισμένο πλαίσιο σκέψης και κινήτρων που διέπουν το πολιτικό γίγνεσθαι με τις δομές και τον τρόπο που ασκείται.

Ο φόβος κι οι ενοχές για τις συνέπειες μιας ενδεχόμενης αποτυχίας, η εμμονή σε δοκιμασμένες συνταγές διατήρησης μιας κατάστασης κι η αντίσταση σε κάθε ουσιαστική αλλαγή, ο εξωτερικός επηρεασμός, ο περιορισμός σε επιφανειακά επιχειρήματα και μονομερή οπτική καθώς και η υπερβολική εμπιστοσύνη στις προσωπικές δυνατότητες που οδηγεί και σε υπερεκτίμηση της ικανότητας πρόβλεψης των εξελίξεων, είναι μερικοί από τους βασικούς παράγοντες ψυχολογικού επηρεασμού των οικονομικών αποφάσεων.

Είναι προφανέστατη η επιρροή τους και στις συνηθισμένες πολιτικές προσεγγίσεις. Σπάνια προωθούνται ρηξικέλευθες προτάσεις ιδιαίτερα στις κοινοβουλευτικές και κομματικές διαδικασίες υπό το φόβο διάρρηξης των ισορροπιών. Με ευκολία προτιμάται η συντήρηση κατεστημένων νοοτροπιών και παθογενειών που ανακυκλώνουν το σύστημα που ανέδειξε και στήριξε συγκεκριμένα πρόσωπα.

Κάποιοι πολιτικοί επηρεάζονται σε υπερβάλλοντα βαθμό από προσωπικά περιβάλλοντα και κόλακες αυλικούς, περιορίζοντας το εύρος της θεώρησης τους για τα γεγονότα. Και φυσικά συνήθως υπερκεκτιμούν τις ικανότητες τους επενδύοντας στο προσωπικό τους «άστρο» κι όχι στη δυναμική της ομάδας. Γι’ αυτό και στην πορεία τα περισσότερα οράματα καταλήγουν στην πράξη να μετατρέπονται σε εφιάλτες για τους πολίτες.

Η σύγχρονη Ελληνική ιστορία βρίθει από ανάλογες περιπτώσεις. Όσο μάλιστα διατηρούνται δομές και διαδικασίες που διαχειρίζονται την πολιτική ως πεδίο «επαγγελματικής»... αποκατάστασης αντί για απαραίτητη ανοιχτή κοινωνική δραστηριότητα αξιοσύνης, ακόμα και οι πιο αγνές ή φιλόδοξες προσπάθειες θα μοιάζουν καταδικασμένες να κινηθούν από τη μέτρια αποδοτικότητα έως την πλήρη απαξίωση.

Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος – Ψυχολόγος

Tags: ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ , ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΠΟΛΙΤΙΚΗ , ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ