.png "English"){kind=small}
Πρόκειται πιθανότατα για την πιο ιδιαίτερη
εκλογική διαδικασία των τελευταίων δεκαετιών. Κι αυτό επειδή η κοινωνία
έρχεται ταυτόχρονα αντιμέτωπη με εξίσου ισχυρές αντίρροπες δυνάμεις. Από
τη μια, εξαιρετικά έντονα συναισθήματα, από φόβο για το μέλλον έως
ανεξέλεγκτη οργή για το πολιτικό σύστημα κι από την άλλη, πρακτικές λογικές
σκέψεις για τις εθνικές προτεραιότητες, τις εναλλακτικές επιλογές και τις
πολυεπίπεδες συνέπειες τους. Μπορούν να εκφραστούν ταυτόχρονα και οι δυο τάσεις
συνδυασμένες σε έναν κοινό στόχο;
Ο φόβος είναι σχεδόν αντανακλαστική αντίδραση
ασφάλειας, προάσπισης κεκτημένων, διαφύλαξης του δεδομένου. Στην προσπάθεια
ποδηγέτησης της κοινωνικής αντίδρασης άλλοι τον χρησιμοποιούν ως μέσο
εγκλωβισμού δημιουργώντας ιδεατά αξεπέραστα αδιέξοδα με απολύτως
μονοδιάστατες απαντήσεις, κι άλλοι τον χρησιμοποιούν ως εργαλείο περιχαράκωσης
και συνεχούς αναζήτησης εξωτερικών «εχθρών» που αίρουν το μερίδιο της
προσωπικής ευθύνης.
Στην προκειμένη περίπτωση η πρώτη διαδρομή ακολουθείται
εδώ και δυο χρόνια από το ΠΑΣΟΚ που στην προσπάθεια αποποίησης των ευθυνών
του για τη σωρεία λαθών που «έσπρωξαν» τη χώρα προς το ΔΝΤ αλλά και την
αδυναμία εκτέλεσης ακόμα και των πιο αυτονόητων μεταρρυθμίσεων σε κράτος και
οικονομία, χρησιμοποιεί συνεχώς τον εκφοβισμό των πολιτών ως όχημα
επιβολής οριζόντιων περικοπών και υπερφορολόγησης. Κι αυτό είναι λογικό να
γεννά οργή!
Ο δεύτερος δρόμος ήταν διαχρονικό προνόμιο της
αριστερής και δεξιάς συνωμοσιολογίας όπου και ψήγματα αλήθειας
μετατρέπονται σε «αστικούς μύθους» που οδηγούν σε ανέφικτες, υπερφίαλες
προτάσεις και τελικά συχνά στην παθητικότητα που υποτίθεται ότι αντιμάχονται.
Είναι γεγονός ότι υπάρχει υπερμεγέθυνση αυτού του χώρου το τελευταίο διάστημα.
Όταν αναζητούνται αντισυμβατικές λύσεις που
αγνοούν τα όρια της πραγματικότητας, δεν προτείνονται πρακτικές, εφικτές ιδέες
αλλά γενικόλογες ακόμα και καταστροφικές θέσεις που προσβλέπουν σε πρόσκαιρα
εκλογικά οφέλη. Σε μια κοινωνία υπό πίεση, με μεγάλο μέρος της να
αντιμετωπίζει πλέον ζήτημα επιβίωσης και την αντιφατική κι αποσπασματική
πληροφόρηση να τριβελίζει το νου των πολιτών, καθετί μπορεί να κερδίσει την
προσοχή του. Όσο πιο απλοϊκό και πιο «απελευθερωτικό» φαντάζει κάτι,
τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες προσέλκυσης του λαϊκού ενδιαφέροντος έχει και τόσο
είναι πιο πιθανό να καθοδηγεί έμμεσα προς την τυφλή οργή!
Οι διαφορετικές διαδρομές του φόβου
καταλήγουν στην έκφραση μιας οργής που θεωρεί ότι η κοινωνική αποσυμπίεση, η
εκτόνωση μπορεί να έλθει όχι από τη συντεταγμένη ευρεία ανανέωση του πολιτικού
προσωπικού και την προώθηση ριζικών θεσμικών αλλαγών στις
κοινοβουλευτικές και κομματικές διαδικασίες αλλά από πρόσκαιρη πριμοδότηση των
διαχρονικών ανεδαφικών προτάσεων της Αριστεράς ή τη στήριξη νεότευκτων χώρων
από συστατικά υλικά του παρελθόντος συστήματος μέχρι και ακραίων
σχηματισμών.
Μπορεί ο φόβος να μην μετατραπεί σε ασαφή οργή
αλλά να διοχετευθεί σε μια συγκεκριμένη δίοδο ελπίδας; Μπορεί ο πολίτης
να πεισθεί ότι υπάρχουν ισχυρά ισοδύναμα μέτρα που θα φέρνουν απτά
δημοσιονομικά αποτελέσματα με μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη; Μπορεί να
αποδειχτεί ότι η κρατική σπατάλη θα αποτελέσει παρελθόν με μεθοδικό
τρόπο; Μπορεί να προβληθεί ένα πειστικό στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο;
Αν αυτού του είδους η ελπίδα υπερισχύσει της
φοβικής οργής θα υπάρξει μια ισχυρή κυβερνητική εντολή, στήριγμα μιας
τέτοιας αναγεννητικής προσπάθειας. Αν πάλι επιβεβαιωθεί μια εικόνα αυξημένου
κατακερματισμού είναι δεδομένο ότι από τη στιγμή που οι δυνατότητες
συνεργασίας είναι περιορισμένες, βάσει δηλώσεων και διακριτών πολιτικών
στοχεύσεων, η συγκεκριμένη εκλογική μάχη θα λειτουργήσει ως μια μεταβατική
εθνική ψυχοθεραπευτική διαδικασία.
Μια διαδικασία που μετά την προσωπική εκτόνωση
που ούτε θα ανανεώσει τις δομές του σαθρού μεταπολιτευτικού συστήματος, ούτε θα
προσφέρει άμεση διέξοδο από την κρίση, θα καταλήξει σε μια νέα προσφυγή στις
κάλπες όπου όλα τα ερωτήματα και τα διλήμματα θα τεθούν υπό ένα νέο πρίσμα,
κυβερνητικής πληρότητας, διοικητικής στιβαρότητας και οραματικής οπτικής.
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος
0 σχόλια