Έχει μείνει ιστορική η ρήση του Ανδρέα Παπανδρέου «δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της Ευρώπης». Μέσα στο «προοδευτικό εθνικοαπελευθερωτικό» κλίμα, της τότε εποχής, η προσφορά τουριστικών υπηρεσιών, ειδικά σε ένα μέρος του εύρους τους, φάνταζε ως υποτιμητική ενασχόληση. Ο Έλληνας που ονειρεύονταν μια θέση στο δημόσιο ή μια παχυλή επιδότηση δεν θα μπορούσε να συμβιβαστεί απλά με το να εξυπηρετεί άλλους! Σήμερα και μετά το σπάσιμο του διαθλαστικού καθρέφτη της αυτοπαραπλάνησης, ο τουρισμός φαντάζει ως μια από τις κυριότερες σανίδες ανάκαμψης της οικονομίας.
Το πρώτο ισχυρό μήνυμα αναπτυξιακής αναστροφής ήρθε από τη φετινή απρόσμενα θετική τουριστική περίοδο. Κάτι η σημαντική πτώση τιμών που από ακριβό προορισμό μας μετέτρεψε στον φθηνότερο της περιοχής (με τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση να γίνεται το απαραίτητο κερασάκι στην τούρτα), κάτι η βελτίωση του διεθνούς κλίματος για τη χώρα (περισσότερες θετικές ειδήσεις, πολιτική και οικονομική σταθερότητα, μειωμένες κοινωνικές αναταραχές), κάτι η μετατροπή της Β. Αφρικής σε εύφλεκτη πυριτιδαποθήκη και η Κυπριακή χρηματοπιστωτική αναστάτωση, μετέτρεψαν ξανά την Ελλάδα σε πόλο έλξης.
Για μια χώρα που τα έσοδα από τον τουρισμό και τις παράπλευρες δραστηριότητες του ξεπερνούν το 17% του ΑΕΠ, η μεγάλη πρόκληση δεν είναι άλλη από το να δημιουργήσει τις συνθήκες για μια σταθερά ανοδική πορεία. Κι αυτό θα επιτευχθεί όταν εκπληρωθούν μερικές αναγκαίες και ικανές συνθήκες που αφορούν το ρόλο του κράτους, τη νοοτροπία και τις προτεραιότητες των επαγγελματιών του χώρου, το επίπεδο της εκπαίδευσης και της εξειδίκευσης.
Η παρεμβατικότητα του κράτους περιορίζεται στη δημιουργία απαραίτητων προϋποθέσεων για τη λειτουργία του τουρισμού. Ενίσχυση και βελτίωση υποδομών (μεταφορές - μαρίνες, αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι, οδικοί άξονες -, ψηφιακές παροχές), επενδυτικό πλαίσιο που διευρύνει χωροταξικά και σε επίπεδο υπηρεσιών το αντικείμενο (η άρση του καμποτάζ ήταν μια πρώτη νίκη της λογικής), στοχευμένη προβολή προσαρμοσμένη στις ανάγκες των αγορών που βολιδοσκοπούμε και διαδικαστικές διευκολύνσεις (βίζα), διευκόλυνση της χρηματοδότησης για την αναβάθμιση εγκαταστάσεων και τον εκσυγχρονισμό υπηρεσιών.
Όσοι ήδη ασχολούνται με τον τουρισμό αλλά και όσοι σκέφτονται να εμπλακούν οφείλουν να αναρωτηθούν ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι τους και πως αντιδρούν στις προκλήσεις των καιρών. Καθοριστικό ρόλο στην οριοθέτηση αυτών των στόχων μπορούν να παίξουν και οι περιφερειακές διοικήσεις στο βαθμό που έχουν τη δυνατότητα, σε αγαθή συνεργασία με τους τοπικούς παράγοντες, να αξιολογήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου που πρέπει να αναδειχθούν, να προτείνουν δράσεις που ενισχύουν αυτά τα ξεχωριστά στοιχεία, να προσανατολιστούν σε μορφές τουρισμού και παράπλευρων υπηρεσιών που κινούνται στο πλαίσιο των τοπικών ιδιαιτεροτήτων.
Η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, οι συνέργιες που διευρύνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, η εμμονή στην ποιότητα και τη συνεχή βελτίωση, η δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης αντί για το πρόσκαιρο κέρδος και το διορατικό μάνατζμεντ που δημιουργεί και αναδεικνύει ευκαιρίες είναι μόνο μερικές από τις απαιτήσεις μιας σύγχρονης προσέγγισης από πλευράς επαγγελματιών.
Ένα τέτοιο πλάνο για τον τουρισμό δεν μπορεί παρά να έχει την ανάγκη εξειδικευμένου, επαρκώς εκπαιδευμένου και διαρκώς ενημερωμένου προσωπικού σε όλα τα επίπεδα της εργασιακής αλυσίδας. Η αθρόα χρήση (χωρίς καν τη θέσπιση ενός θεμιτού ορίου σε σχέση με το συνολικό εργατικό δυναμικό ενός ξενοδοχείου) χαμηλά αμειβομένων, δήθεν εκπαιδευόμενων από άλλες χώρες δεν αναβαθμίζει το προφίλ των ελληνικών ξενοδοχείων και εξανεμίζει το άμεσο όφελος για τον εργοδότη από τη χαμηλή ικανοποίηση και τη μειωμένη επιστροφή των πελατών.
Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τετριμμένες παραδοχές αλλά ένας τόπος που διαθέτει ταυτόχρονα άπλετο φως και ακτογραμμές, φυσικές ιδιαιτερότητες και ανεπανάληπτο περιβαλλοντικό σκηνικό, μοναδικό πολιτισμό και κουλτούρα δεν μπορεί να μην κεφαλαιοποιεί πλήρως αυτό το πρωτογενές υλικό μετατρέποντας σε πραγματική βαριά βιομηχανία την αξιοποίηση των αρετών το Ξένιου Δία.
Μπορούμε να γίνουμε οι καλύτεροι οικοδεσπότες της υφηλίου και να αναδειχθούμε σε κορυφαίο προορισμό τόσο για την πρόσκαιρη αναψυχή όσο και για τη μόνιμη διαμονή. Αρκεί να το πιστέψουμε και να ακολουθήσουμε επιτέλους με συνέπεια τα αναγκαία βήματα αναβάθμισης και επανακαθορισμού του τουριστικού μοντέλου
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος