Η προηγούμενη ελληνική προεδρία ήταν σε μια εποχή όπου όλα καλύπτονταν από την... αιθαλομίχλη της ακόρεστης εκτόνωσης μιας καταπιεσμένης καταναλωτικής μανίας, της προσδοκίας μιας εθνικής υπεραξίας από τους Ολυμπιακούς αγώνες, και της κατάκτησης του ευρώ αγνοώντας τους δομικούς κινδύνους και τις εγγενείς αδυναμίες μας. Η τωρινή περίσταση, που βρίσκει την Ελλάδα στο τιμόνι της Ε.Ε., αποτελεί το άλλο άκρο των εξελίξεων.
Η χώρα ολοκληρώνει μια επώδυνη δημοσιονομική προσαρμογή, η σαπουνόφουσκα (πολιτική και οικονομική) των προηγούμενων δεκαετιών έσκασε με εκκωφαντικό κρότο, αποκαλύπτοντας πόσο γυμνός ήταν τελικά ο «βασιλιάς», αλλά και η Ευρώπη βιώνει τις συνέπειες του ανορθολογικού οικοδομήματος της ΟΝΕ και της έλλειψης συνεκτικών και ευρύτατα δημοκρατικών μηχανισμών διοίκησης.
Κι αν η τότε προεδρία εξαντλήθηκε σε επικοινωνιακές φιέστες και ανούσιες τυπικότητες, η σημερινή ιδιαίτερη συγκυρία επιτάσσει η ανάληψη αυτής της σημαντικής ευθύνης να αποτελέσει αυτή τη φορά τουλάχιστον ένα σημειολογικό επίκεντρο αναφοράς για το επόμενο διάστημα. Μια χώρα που μέχρι 1,5 χρόνο πριν θεωρούνταν παρίας και υποψήφια προς αποχώρηση από το ευρώ, τη στιγμή που ανακτά τη δημοσιονομική αξιοπιστία της έχει την υποχρέωση να θέσει επί τάπητος όλα τα βασικά ζητήματα που ανέδειξε αυτή η κρίση.
Να διερευνήσει τις αναγκαίες βελτιώσεις στο πολιτικό και οικονομικό διοικητικό κενό που έφερνε τις διαρκώς καθυστερημένες αποφάσεις και άφηνε περιθώριο στην απόλυτη επιβολή των γερμανικών τιμωρητικών μονομερειών. Να απαντήσει στον ευρύτατο ευρωσκεπτικισμό με σαφή επιχειρήματα εμβάθυνσης της δημοκρατικής νομιμοποίησης και σεβασμού των εθνικών ιδιαιτεροτήτων. Να αποκτήσει ξεκάθαρο παραγωγικό προσανατολισμό απέναντι στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και να αναπτύξει αποδοτικούς μηχανισμούς στοχευμένης ενίσχυσης της απασχόλησης.
Πέρα όμως από αυτά το ευρύτερα ζητήματα, η συγκυρία δεν μπορεί παρά να πρέπει να αξιοποιηθεί από την ελληνική πλευρά και για καθαρά εθνικούς λόγους. Ως μέρος της λύσης του Ευρωπαϊκού ενεργειακού προβλήματος, η εκμετάλλευση της ΑΟΖ μας αποκτά μια γενικότερη κάλυψη και επέκταση των εξαρτωμένων συμφερόντων. Η αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης με ενεργότερη Ευρωπαϊκή συμμετοχή στη φύλαξη των συνόρων είναι μια απαραίτητη επιλογή με αμοιβαία οφέλη.
Είναι προφανές ότι αν όλη αυτή η προβολή της χώρας συνδυαστεί με μια ατζέντα θεμάτων που θα προσπαθήσει να αφυπνίσει συνειδήσεις και να δείξει το δρόμο ενός συνεκτικού και λειτουργικού μέλλοντος για την Ε.Ε., αυτή η προεδρία δεν αποκλείεται να λειτουργήσει ως ένα κομβικό σημείο για την πορεία του Ευρωπαϊκού οράματος, από τη στιγμή μάλιστα που οι επικείμενες ευρωεκλογές θα αναδείξουν το βάθος των διαχρονικών προβλημάτων της.
Θα έχει πάντως σίγουρα αφήσει μια αναμφισβήτητα θετική εντύπωση για τις δυνατότητες και την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να αποτελέσει τελικά όχι την Ιφιγένεια μιας αυτιστικής Ευρωπαϊκής ηγεσίας αλλά τον Προμηθέα που μέσα από την προσωπική του ταλαιπωρία θα δώσει (στη συγκεκριμένη περίπτωση για δεύτερη φορά) τη φωτιά του πολιτισμού και της γνώσης στους εταίρους.
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος