Όπως με ενημέρωσε μια πολύ καλή μου φίλη το 2014 είναι η χρονιά του αλόγου, σύμφωνα με το Κινέζικο ημερολόγιο, γεγονός που προμηνύει μεγάλες αλλαγές κι ανατροπές. Αν και δεν θα ήθελα να διαφωνήσω με την εξ Ανατολών θεώρηση, θα έλεγα ότι μάλλον το 2013 αποτέλεσε το πραγματικό έτος των αλλαγών και των ανατροπών για την Ελλάδα. Το 2014 αυτό που πιθανότατα θα βιώσουμε θα είναι μια χρονιά εκπλήξεων, φυσικό επακόλουθο βέβαια της ολοκλήρωσης των αλλαγών αλλά και αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων και της διαχείρισης που κάθε παράταξη θα κάνει με βάση τα συμπεράσματα της για αυτά.
Αφήνουμε πίσω μας μια χρονιά με ιδιαίτερα διδάγματα. Το 2013, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, αποδείξαμε ότι τα οικονομικά αποτελέσματα μπορούν να είναι καλύτερα από τους στόχους. Το αρχικώς αμφίβολο πρωτογενές πλεόνασμα καταλήγει κοντά στο 1 δις και η ύφεση περιορίζεται σχεδόν μια μονάδα περισσότερο από το στόχο. Τα διπλά ελλείμματα αποτελούν πλέον οδυνηρό παρελθόν. Εκπληρώνουμε μέχρι και το στόχο του Μάαστριχτ για δημοσιονομικό έλλειμμα 3%, ενώ το ισοζύγιο πληρωμών, και κυρίως το εμπορικό ισοζύγιο, αποκτά θετικό πρόσημο.
Η Ελλάδα αρχίζει να ανακτά την ανταγωνιστικότητα της, να ανεβαίνει αρκετές θέσεις σε όλες τις διεθνείς αξιολογήσεις, να αποκτά ένα φιλικότερο επενδυτικό περιβάλλον και έτσι να ξαναμπαίνει δυναμικά στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη.
Η αξιολόγηση στο δημόσιο με όλες του τις μορφές (κρατικός μηχανισμός, αυτοδιοίκηση, εκπαίδευση) αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα. Ακόμα και με τις αστοχίες, τη βιασύνη λόγω χρονικής πίεσης από τις καθυστερήσεις προηγούμενων υπευθύνων ή την οριζόντια λογική κάποιων παρεμβάσεων, είναι κατάκτηση για τον τόπο το να βγαίνει ο δημόσιος τομέας από το απυρόβλητο της ομογενοποιημένης χαλαρότητας.
Εξίσου σημαντική κατάκτηση είναι και εμπέδωση της ευνομίας, όχι ως «συντηρητικό» ζητούμενο, αλλά ως γενικευμένη απαίτηση κοινωνικής ισορροπίας. Σηματοδοτεί μια τεράστια αλλαγή νοοτροπίας η άρση του πανεπιστημιακού ασύλου, η παράδοση στους πολίτες χώρων που είχαν παρανόμως καταληφθεί, ο περιορισμός της λαθρομετανάστευσης, η ποινική δίωξη πολιτικών προσώπων και η αδιάκριτη ανάδειξη σχετικών θεμάτων πέρα από μικροπολιτικές σκοπιμότητες.
Κανείς δεν παραβλέπει την... εμμονή της ανεργίας σε επίπεδα κοινωνικής αποσάθρωσης, την περαιτέρω μείωση των εισοδημάτων με το συνεπακόλουθο περιορισμό της κατανάλωσης, τη διατήρηση ενός δυσβάσταχτου φορολογικού πλαισίου (με τη μείωση όμως του ΦΠΑ στη εστίαση και του φόρου μερισμάτων των επιχειρήσεων να δείχνουν το δρόμο για την αναμενόμενη αναστροφή της πορείας).
Το 2014 μπορεί να μετατραπεί στο μεταίχμιο διάστημα των συνεχών εκπλήξεων που θα οδηγήσουν στην αρχή της ανάκαμψης. Από τη γενναία ρύθμιση του χρέους που με την καίρια μείωση των ετήσιων τόκων θα απελευθερώσει κρίσιμα δημοσιονομικά κεφάλαια έως την αξιοποίηση του πρωτογενούς πλεονάσματος για την έναρξη της επούλωσης των μνημονιακών πληγών. Από την ενίσχυση των Ευρωπαϊκών πολιτικών για την απασχόληση έως την επιβεβαίωση του νέου επενδυτικού αέρα. Από την έξοδο μας στις αγορές έως την αποδέσμευση από τη διαρκή μνημονιακή επιτήρηση.
Και τι γίνεται με τις ευρωεκλογές του Μαΐου; Ένα αρνητικό αποτέλεσμα για την κυβέρνηση δεν θα οδηγήσει σε εθνικές εκλογές; Και με την πολιτική αστάθεια να κρέμεται από πάνω μας, πόσο επισφαλείς είναι οι θετικές προβλέψεις για το 2014;
Να ξεκαθαρίσουμε ότι καμιά κυβέρνηση δεν αναγκάστηκε να πάει σε εκλογές από ένα αποτέλεσμα ευρωεκλογών. Όλοι άλλωστε θυμούνται την περιφανή νίκη της ΝΔ στις ευρωεκλογές του 1999 που όχι μόνο δεν προκάλεσε εκλογές αλλά κατέληξε, εν μέσω μάλιστα της χρηματιστηριακής φούσκας, σε επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στις εθνικές εκλογές του 2000.
Ειδικά μάλιστα όπως αυτό που προδιαγράφεται χωρίς δομικές ανατροπές, με κανένα κόμμα δηλαδή να μην λαμβάνει τα αυτοκρατορικά ποσοστά άλλων εποχών που να καταδεικνύουν σαφή αλλαγή του πολιτικού τοπίου (η πρωτοκαθεδρία μετά βίας θα κινείται στο 30%) και τις ασαφείς και αδήλωτες συμμαχίες να μην δημιουργούν κανέναν συγκροτημένο και αξιόπιστο εναλλακτικό κυβερνητικό πόλο.
Εφόσον δεν προκύψουν τεκτονικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό τους επόμενους μήνες μια καταγραφή που να προσομοιάζει με αυτή που προβλέπουν όλες οι δημοσκοπήσεις θα αποτυπώνει ένα κατακερματισμένο τοπίο, χαρακτηριστικό κάθε ευρωεκλογής, που θα αφήνει ανοιχτό το παιχνίδι για τις εθνικές εκλογές που εκτός εντυπωσιακού απροόπτου δεν θα πραγματοποιηθούν πριν τον Μάρτιο του 2015 και με πρόσχημα την προεδρική εκλογή.
Έως τότε όμως το πεδίο της συζήτησης θα έχει αλλάξει σε τέτοιο βαθμό που η αντιπολιτευτική ρητορική θα φαντάζει με παρωχημένη ιστορική συζήτηση που θα ασφυκτιά κάτω από την πραγματικότητα των 2,9 δις πρωτογενούς πλεονάσματος στο τέλος του 2014 που θα επιτρέπουν τη χρήση επιπρόσθετων πόρων 2 δις για κοινωνικό μέρισμα, της μικρής αλλά υπαρκτής μείωσης της ανεργίας και της επενδυτικής άνθησης. Σε αυτό το περιβάλλον το αναμάσημα των επαναστατικών κοινοτοπιών και η απουσία παραγωγικού σχεδίου της αντιπολίτευσης θα έχει φέρει την ίδια σε απολύτως αμυντική θέση.
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος