Σε μια χώρα που η
ανεργία κινείται σταθερά γύρω στο 26%, με αυτή των νεότερων συμπολιτών
μας να κυμαίνεται σε σχεδόν διπλάσια ποσοστά, το πρώτο στοιχείο του
προϋπολογισμού που αποσπά την προσοχή μας δεν μπορεί να είναι άλλο παρά η
εξέλιξη αυτού του φαινομένου. Αν και κάθε βασικό μέγεθος δεν παύει να είναι
αλληλένδετο με το άλλο, το βασικό κοινωνικό αντίκτυπο μιας πολιτικής
αποτυπώνεται από το δείκτη της ανεργίας.
Η φράση
«δουλειές, δουλειές, δουλειές» έχει ειπωθεί σε διαφορετικές φάσεις της
σύγχρονης ιστορίας κι έχει χρωματιστεί κατά το δοκούν από συγκρουόμενες
ιδεολογικές εκφάνσεις. Ο στόχος είναι κοινός, τα δρομολόγια και τα μέσα
διαφέρουν. Η πιο ουσιώδης διαμάχη που μπορεί να υπάρξει αυτή τη στιγμή αφορά
την επιλογή των πιο κατάλληλων εργαλείων για την ταχύτερη δυνατή
δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών ανάσχεσης των οικτρών δεδομένων.
Η επαναφορά της
ανεργίας σε προ κρίσης επίπεδα, μείωση της δηλαδή στο μισό από τα σημερινά
επίπεδα, απαιτεί αύξηση του ΑΕΠ πάνω από 20% αφού είναι γνωστό ότι κάθε
μονάδα αύξησης του ΑΕΠ συνεπάγεται και μείωση της ανεργίας κατά λίγο παραπάνω
από μισή μονάδα. Με βάση τους αναμενόμενους ρυθμούς ανάπτυξης αυτό θα
επιτευχθεί στα τέλη της δεκαετίας. Αυτό που τίθεται σε δημόσια
διαβούλευση είναι το μείγμα ιδιωτικών και δημοσίων επενδύσεων που μπορεί να
πετύχει το μέγιστο αποτέλεσμα και με ποιες προϋποθέσεις θα συμβεί αυτό.
Ο μύθος του
κράτους – επιχειρηματία που παρεμβαίνει σε όλους τους παραγωγικούς τομείς
έχει αποδειχτεί πρακτικά ασύμφορος με τη δημιουργία τεράστιων γραφειοκρατικών
μηχανισμών διαφθοράς και την έλλειψη ανταγωνιστικής προσαρμοστικότητας
στο όνομα της διατήρησης ρουσφετολογικών κεκτημένων. Οι δημόσιες επενδύσεις
αποτελούν ένα αναγκαίο υποβοηθητικό σκαλοπάτι για τη διαμόρφωση ενός ικανοποιητικού
επενδυτικού περιβάλλοντος στο βαθμό που βελτιώνουν τις υποδομές, την ενεργειακή
επάρκεια, την τεχνολογική και ψηφιακή αρτιότητα.
Τα μεγάλα
κονδύλια για δημόσιες επενδύσεις τις προηγούμενες δεκαετίες δεν έκρυβαν
παρά κατασπατάληση δημοσίου χρήματος και υπερκοστολογήσεις. Σήμερα μεγάλο μέρος
αυτών των αναβαθμίσεων προωθούνται μέσα από προγράμματα της Ε.Ε. με
μειωμένη μάλιστα την εθνική συμμετοχή ή άλλα πραγματοποιούνται μέσα από
συμβάσεις παραχώρησης χρήσης σε ιδιώτες. Η πραγματική ατμομηχανή μιας
οικονομίας παραμένει η ευρηματικότητα και το επιχειρηματικό ρίσκο του
κάθε επενδυτή.
Η ταχύτατη μείωση
της ανεργίας δεν θα προέλθει από κρατικά ποσά έμμεσης «επιδότησης» της ή
μεγαλόπνοα προγράμματα καταπολέμησης της με δημόσια έργα πεπερασμένου ορίζοντα
και δανεικών πόρων που την ανατροφοδοτούν μετά από λίγα χρόνια. Η σταθερότητα
μεγάλων επενδύσεων και η διευκόλυνση μικρών επιχειρηματικών πλάνων φέρνουν
μόνιμη επούλωση της πληγής. Το κράτος μπορεί απλά να θέτει και να ελέγχει την τήρηση
κανόνων ανταγωνιστικότητας, να αναβαθμίζει δίκτυα και υποδομές, να
περιορίζει το ενεργειακό κόστος, να μειώνει την γραφειοκρατία και τη διαφθορά,
να διασφαλίζει το ήρεμο πολιτικό κλίμα και τη δυνατότητα ύπαρξης ρευστότητας
στην αγορά.
Καθοριστικά
θετικό ρόλο στην επενδυτική άνθηση παίζει και το φορολογικό σύστημα όταν
χαρακτηρίζεται από απλότητα, σταθερότητα και έλλειψη περιττών βαρών (φόροι προς
τρίτους, υψηλές ασφαλιστικές εισφορές). Κι αν ορισμένοι θεωρούν ότι ο επίπεδος
επιχειρηματικός φόρος θα πρέπει να μειωθεί ακόμα και κάτω από το 15%, που είναι
ο άμεσος στόχος, για λόγους γεωγραφικής ανταγωνιστικότητας, πόσο
υποβοηθητική προς το επιχειρείν είναι η με βάρος καρδιάς αποδοχή του ΣΥΡΙΖΑ για
παραμονή του συντελεστή στο 26%;
Πόσες θέσεις
εργασίας δεν θα δημιουργηθούν από τον περιορισμό των επανεπενδυτικών
κεφαλαίων λόγω υψηλής φορολόγησης; Πόσοι νέοι επιχειρηματίες θα
αποθαρρυνθούν από την πραγμάτωση μιας ελκυστικής φρέσκιας ιδέας; Πόσοι
επενδυτικοί όμιλοι θα προτιμήσουν φιλικότερους επιχειρηματικά «γείτονες»
μας; Όσο εμείς θα αναζητούμε ξανά κρατικιστικούς παραδείσους κάποιοι άλλοι θα
εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες που εμείς τους χαρίσαμε κι οι οποίες στον σύγχρονο
ανταγωνιστικό κόσμο δεν επανέρχονται εύκολα.
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος
Αναδημοσίευση από την σελίδα 6 της Κυριακάτικης εφημερίδας "ΕΞΕΛΙΞΗ" - 12/10/2014.
Γράφει ο Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος
Σύμβουλος Επενδύσεων
Κάθε προϋπολογισμός καταγράφει την εικόνα των δημοσιονομικών στοιχείων και την τάση της οικονομίας για την επόμενη χρονιά. Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζεις αυτά τα δεδομένα αποτυπώνει την κοσμοθεωρία, τις πιθανές ιδεοληψίες, την μικροπολιτική αντίληψη με τα οποία αντιλαμβάνεσαι τις εξελίξεις. Μπορεί να αντιλαμβάνεσαι ότι ανοίγει ένας δρόμος ελπίδας και ευκαιριών ή να θεωρείς ότι επιτελείς το «έργο σου» περιγράφοντας το παρελθόν, καταγράφοντας το παρόν, αποφεύγοντας όμως το μέλλον!
Γράφει ο Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος
Σύμβουλος Επενδύσεων
Κάθε προϋπολογισμός καταγράφει την εικόνα των δημοσιονομικών στοιχείων και την τάση της οικονομίας για την επόμενη χρονιά. Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζεις αυτά τα δεδομένα αποτυπώνει την κοσμοθεωρία, τις πιθανές ιδεοληψίες, την μικροπολιτική αντίληψη με τα οποία αντιλαμβάνεσαι τις εξελίξεις. Μπορεί να αντιλαμβάνεσαι ότι ανοίγει ένας δρόμος ελπίδας και ευκαιριών ή να θεωρείς ότι επιτελείς το «έργο σου» περιγράφοντας το παρελθόν, καταγράφοντας το παρόν, αποφεύγοντας όμως το μέλλον!
Ο
προϋπολογισμός του 2015 καταγράφει υψηλή ανάπτυξη μετά από πολλά χρόνια,
μείωση της ανεργίας κατά 2%, πρωτογενές πλεόνασμα που σχεδόν μηδενίζει και το
συνολικό έλλειμμα, τις πρώτες φοροελαφρύνσεις που περιορίζουν
αναποτελεσματικούς καταναλωτικούς φόρους και αυξάνουν, έστω και λίγο, το
εισόδημα όλων με την σταδιακή κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης (μετά την
αύξηση μισθών κατά 1% που είχε φέρει από το περασμένο καλοκαίρι η μείωση των
ασφαλιστικών εισφορών).
Αποτυπώνει
την δυνατότητα της χώρας να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες από
τις αγορές, το εξαιρετικά περιορισμένο των τόκων για αποπληρωμή δανείων, χωρίς
μάλιστα να υπολογίζεται η όποια θετική επίδραση από την αναμενόμενη ρύθμιση
του ελληνικού χρέους. Περιγράφει τη μεταρρυθμιστική συνέπεια μιας
χώρας που έχει αποφασίσει να γυρίσει την πλάτη στις παθογένειες που την
κρατούσαν δέσμια του ρουσφετολογικού κρατισμού και της αναξιοποίησης των
συγκριτικών πλεονεκτημάτων της.
Απέναντι
σε αυτόν τον αισιόδοξο, γενναίο αλλά και απαιτητικό νέο κόσμο της
μεταμνημονιακής εποχής, ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργεί ως «αιχμάλωτος» ενός
ιδιότυπου Συνδρόμου της Στοκχόλμης αδυνατώντας να περάσει από την αποτύπωση των
συνεπειών ενός λαθεμένου αρχικού σχεδιασμού πιεστικής χρονικά εσωτερικής
υποτίμησης το 2010, στην άρθρωση ρεαλιστικών προτάσεων που επουλώνουν
πληγές χωρίς να διακινδυνεύουν το μέλλον της χώρας.
Τα 9
δις που προβλέπεται να αντλήσουμε από τις αγορές θα προκύψουν εφόσον υπάρχουν
οι δυο απαραίτητες προϋποθέσεις
που αυτές θέτουν. Πολιτική σταθερότητα και μεταρρυθμιστική συνέχεια.
Αρκούσε η υπόνοια αδιέξοδης σύγκρουσης με την Ε.Ε. ή περαιτέρω καθυστέρησης των
διαρθρωτικών αλλαγών για να εκτοξευθούν τα επιτόκια του δεκαετούς ομολόγου στο
6,8%. Πιστεύει κανείς ότι η διελκυστίνδα των αντιμαχόμενων δηλώσεων στελεχών
του ΣΥΡΙΖΑ για μονομερή διαγραφή, απόσυρση ή επιμήκυνση του χρέους
καθησυχάζουν τις αγορές;
Πόσο
υπολογίζουν ότι θα μειωθεί η ανεργία την επόμενη διετία αν ο φόρος των επιχειρήσεων και των
αυτοαπασχολούμενων δεν μειωθεί στο 15% όπως προβλέπεται αλλά παραμείνει
σταθερός στο 26% όπως με πόνο καρδιάς αποδέχτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ αυξάνοντας
ταυτόχρονα... με ένα νόμο το εργασιακό κόστος κατά 25%; Τα 5 δις που
υποσχέθηκε για ενίσχυση της απασχόλησης από κονδύλια του ΕΣΠΑ ή του ΤΧΣ, που
γνωρίζει ότι δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει κατά το δοκούν αφού έχουν
προγραμματιστεί να απορροφηθούν σε άλλες χρήσεις, δεν είναι παρά το αναμάσημα
μιας παρωχημένης κρατικής παρεμβατικότητας.
Συνδυάζεται προφανώς με την εμμονή στις
δημόσιες επενδύσεις τη στιγμή που καμιά μεγάλη ιδιωτική πρωτοβουλία δεν
καλύπτει τις άγνωστες προδιαγραφές της Κουμουνδούρου. Μόνο που είναι άλλο η βελτίωση
των υποδομών είτε μέσω προγραμμάτων της Ε.Ε. είτε και με παραχώρηση χρήσης
σε ιδιώτες, η ενεργειακή αναβάθμιση και η μείωση του σχετικού κόστους κι άλλο η
νεκρανάσταση του κράτους – επιχειρηματία των γραφειοκρατικών και
διεφθαρμένων μηχανισμών.
Τα δημόσια
έσοδα ήδη ξεπερνούν τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο που ήταν ο στόχος του ΣΥΡΙΖΑ και
η ανθρωπιστική κρίση που θα αντιμετωπίσει με δανεικά και φορολόγηση του...
πλούτου, το όρίο του οποίου εσκεμμένα δεν ορίζεται για να καλύπτει με
ευκολία τη μεσαία τάξη, αντιμετωπίζεται με κοινωνικό μέρισμα, φοροελαφρύνσεις
και στοχευμένες δράσεις κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Ένας
προϋπολογισμός. Δυο εντελώς αντίθετοι κόσμοι...