Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος

Όταν προκηρύχθηκαν οι εκλογές άκουγα τα εξ αμάξης από τους Νεοδημοκράτες φίλους μου, μόλις τολμούσα να αρθρώσω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κερδίσει τις εκλογές με 5%. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι θα είναι μια κλειστή μάχη, με την κυβέρνηση αποδυναμωμένη μετά τον εσωκομματικό διχασμό και την ΝΔ ενωμένη, χωρίς εσωτερικές έριδες και δικαιωμένη από τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. Πως θα μπορούσε να διατηρήσει υψηλά ποσοστά ο ΣΥΡΙΖΑ όταν ο ιστορικός του πυρήνας αυτονομήθηκε και το περιβάλλον που δημιούργησε για την κοινωνία δεν έχει καμιά σχέση με τις προεκλογικές εξαγγελίες του Ιανουαρίου;

Ακόμα και όταν τα δημοσκοπικά ευρήματα έδειχναν πλειοψηφικό μέρος των αναποφάσιστων να προέρχονται από το ΣΥΡΙΖΑ, υπήρχε η προσδοκία ότι επειδή αποτελούνταν κυρίως από νέους και γυναίκες θα τρέπονταν μαζικά προς την αποχή διατηρώντας το τελικό αποτέλεσμα σε ελάχιστη διαφορά μεταξύ των δυο πρωτοπόρων. Η κεντροδεξιά βάση φάνταζε συμπαγής και αποφασισμένη να στηρίξει τον νέο προεκλογικό αγώνα.

Στην πράξη παραβλέπονταν μια πραγματικότητα που είχε να κάνει με πολύ βαθύτερα ενστικτώδη κίνητρα. Τα ευρύτατα λαϊκά στρώματα που συντάχθηκαν με το ΣΥΡΙΖΑ είτε επειδή άφησαν ελεύθερο να εκφραστεί, το καθημαγμένο στην ευδαιμονία της αστικοποίησης, αριστερό "DNA", είτε γιατί βρήκε τον νέο πόλο εξουσίας που θα υποθάλψει τις κρατικιστικές εμμονές του, δεν έστρεψαν την πλάτη στην κυβέρνηση ακόμα κι όταν αποφάσισε να "λερώσει" τα χέρια της με μνημονιακές υπογραφές.

Σημαντικό μέρος του γυναικείου πληθυσμού, με ένα είδος μητρικού φίλτρου, θέλησε να προστατέψει τον Τσίπρα ως εν δυνάμει αντισυμβατικό νεοσσό που ακόμα κι αν πρόσκαιρα υπέκυψε στις πιέσεις των ισχυρών πρέπει να του δοθεί ο χρόνος να αναδείξει τα συγκρουσιακά με το κατεστημένο χαρίσματα του. Αδιαφορούσαν αν το νέο που πρεσβεύει καλύπτεται με φθαρμένο μανδύα και ωραιοποιείται από ένα ασουλούπωτο μακιγιάζ. Συντηρούσαν αναλλοίωτη την φρέσκια εικόνα του πέρα από τις ιδεολογικές γρατσουνιές και τις επικοινωνιακές αστοχίες.

Η νεολαία από την άλλη στράφηκε σε ένα βαθμό προς την αποχή αλλά τελικά αυτό το γεγονός ισοφαρίστηκε από αντίστοιχη αποχή κεντροδεξιών ψηφοφόρων που δυσανασχέτησαν με τις χωρίς όρους σύμπλευση με τον ΣΥΡΙΖΑ που συνέχιζε να παριστάνει τον αναμάρτητο και να φορτώνει την ΝΔ με ευθύνες που δεν αναλογούσαν και μάλιστα με μια αποκλειστικότητα που έμοιαζε και η ίδια να αποδέχεται με διαρκές πρόσχημα την διατήρηση της Ευρωπαϊκής πορείας της χώρας.

Όσο κι αν οι νεότεροι δεν πείθονταν απόλυτα για την πιστή αντιπροσώπευση του καινούριου από το Τσίπρα τον προτιμούσαν ως το πιο κοντινό πρότυπο, από το υπάρχον πολιτικό σύστημα, σε αυτό που αναζητούσαν. Το αριστερό ένστικτο της επιβίωσης, που δηλώνει ότι δεν παραδίδει την εξουσία που με κόπο κατέκτησε και προτιμά να αποδεχτεί την πολιτική ήττα που υπέστη με την υπογραφή της νέας συμφωνίας διανθίζοντας την με τον αγώνα εναντίον ενός εσωτερικού μετώπου διαφθοράς, λειτούργησε στο μέγιστο βαθμό.

Υ.Γ. Για μια ακόμα φορά η αποχή, παρά το ότι αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο μιας εκλογικής διαδικασίας, αντιμετωπίζεται ως παρελκόμενο. Η κοινωνία έριξε μια ακόμα ισχυρή σταγόνα αδιαφορίας στο πολιτικό σύστημα κι αυτό την αντιμετωπίζει ως ψιχάλα. Όσο η αντίδραση στην απογοήτευση δεν περιλαμβάνει θεσμικές παρεμβάσεις για τον τρόπο οργάνωσης και στελέχωσης των κομμάτων, ανταπόκριση στις σύγχρονες ανάγκες και τα κοινωνικά ρεύματα, αυτή η ψιχάλα δεν θα αργήσει να γίνει μπόρα πλήρους απαξίωσης για τις δημοκρατικές διεργασίες με ότι θα σημαίνει αυτό για το μέλλον της χώρας.

Του Αλέξανδρου Κριτσίκη,
Δικηγόρου, Υπ. ΔΝ

Λίγες ώρες μετά τις εκλογές, στις οποίες η Ν.Δ γνώρισε νέα εκλογική ήττα μέσα μάλιστα σε λιγότερο από ένα χρόνο. Όσο θλιβερό και αν είναι για πολλούς μεταξύ των οποίων και για μένα τον γράφοντα το γεγονός αυτό, είναι ωστόσο μια πραγματικότητα την οποία πρέπει να αποδεχτούμε. Γεννάται λοιπόν τη δεδομένη χρονική στιγμή στον κάθε οπαδό, φίλο, απλό ψηφοφόρο κτλ του συγκεκριμένου κόμματος το ερώτημα για το πώς οδηγήθηκε η ΝΔ στην τρίτη κατά σειρά ήττα, αλλά και το ποια θα είναι η επόμενη μέρα αυτής.

Κατά την ταπεινή μου λοιπόν άποψη δεν κέρδισε ο Αλέξης. Ο Αλέξης άλλωστε δεν είναι ο χαρισματικός ηγέτης, που ανέλυσε εκτενέστερα ο μεγάλος κλασικός κοινωνιολόγος Μax Weber, όπως ήταν λ.χ ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος μόνο με ένα απλό νεύμα γοήτευε και συνάρπαζε τα πλήθη. Οι συγκυρίες ήταν αυτές, που του έδωσαν την νέα νίκη και όχι τόσο το εύρος της προσωπικότητας του. Κατά γενική ομολογία μέχρι τώρα δεν έχει κυβερνήσει. Τώρα όμως καλείται να το κάνει και να εφαρμόσει την πολιτική του τρίτου μνημονίου, που ο ίδιος υπέγραψε. Φαίνεται λοιπόν, ότι μπρος στην κάλπη ο μέσος ψηφοφόρος ψήφισε με το σκεπτικό να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στο νέο παιδί μιας και αισθανόταν και όχι άδικα απογοητευμένος από το παλιό πολιτικό σύστημα, το οποίο πολλοί θεωρούν φθαρμένο.

Από την άλλη μεριά και η ίδια η ΝΔ συνέβαλε από τη μεριά της στην ήττα. Είναι γεγονός πως αυτή τα τελευταία χρόνια δεν έχει ανανεωθεί στο βαθμό που θα όφειλε. Πέραν ολίγων νέων υποψηφίων και φωτεινών πράγματι εξαιρέσεων στα ψηφοδέλτια, η  ΝΔ δεν ανανεώθηκε σημαντικά. Αλήθεια πόσοι νέοι 30 έως 40 ετών αναδείχθηκαν ως πρωτοκλασάτα στελέχη της τα τελευταία χρόνια; Εύκολα κάποιος θα αντέτεινε, ότι δεν υπάρχουν τέτοιοι. Μεγάλο λάθος μιας και σε αυτήν υπάρχουν πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι, επιστήμονες ή όχι, μορφωμένοι, καταρτισμένοι και επιτυχημένοι στον επαγγελματικό στίβο, αλλά που δυστυχώς δεν τους έχει δοθεί η ευκαιρία. Η ΝΔ σε καμία περίπτωση δεν είναι «φθαρμένο» προϊόν όπως κάποιοι αβάσιμα και κακοπροαίρετα ισχυρίζονται. Για του λόγου το αληθές ας δει κάποιος το στελεχιακό δυναμικό της ΟΝΝΕΔ, το πιο ζωντανό άλλωστε κομμάτι της.

Γιατί λοιπόν τέτοια εγκληματικά λάθη; Μια πιθανή εξήγηση είναι το γεγονός, ότι ορισμένοι, ιδίως κομματικοί, βλέπουν την παράταξη ως φέουδο τους με αποτέλεσμα αντί να ωφελούν να την ζημιώνουν. Μία άλλη εξήγηση είναι ότι κάποιοι παλαιοκομματικοί ιδίως βλέπουν την πολιτική ως επάγγελμα και μάλιστα κλειστό με αποτέλεσμα να μην ενθαρρύνουν τη συμμετοχή νέων ανθρώπων στην πολιτική. Πρέπει όμως  η πολιτική να εκληφθεί ως επάγγελμα;

Ιστορικά η ΝΔ ως κόμμα λειτούργησε κατά την ίδρυση της από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ως προσωποπαγές αρχικά κόμμα. Στην πορεία όμως απέκτησε κομματική δομή, ιεραρχία, ενώ σταδιακά άρχισαν να διεξάγονται και τα πρώτα συνέδρια (συνέδριο Χαλκιδικής), που καθόρισαν το ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα του κόμματος. Εξελίχτηκε δηλ. μέσα σε πολύ λίγα χρόνια από προσωποπαγές κόμμα σε κόμμα μαζικό, το οποίο προερχόταν από την κοινωνία και αυτήν υπηρετούσε σύμφωνα με την αποστολή άλλωστε που καθιερώνεται για τα κόμματα από το Σύνταγμα και τους νόμους. Τα τελευταία όμως χρόνια η ΝΔ έχασε την επαφή της με την κοινωνία. Το κόμμα δεν ήταν ανοιχτό στην κοινωνία, ή τουλάχιστον δεν ήταν ανοιχτό στον βαθμό που θα έπρεπε. Πόσες λχ κομματικές οργανώσεις, οι οποίες είναι το πρώτο κύτταρο του κόμματος στην κοινωνία, λειτουργούν σε όλη την επικράτεια; Αυτές δε, που εξακολουθούν να λειτουργούν πόσο έχουν ανανεωθεί με νέα άτομα ή εξακολουθούν να στελεχώνονται από τα ίδια παλαιοκομματικά στελέχη;

Τώρα όμως ήρθε η ώρα να αλλάξουν όλα αυτά και να αντιμετωπισθούν οι όποιες παθογένειες παρουσιάστηκαν τα τελευταία ιδίως χρόνια στο κόμμα. Με την ανάδειξη νέου αρχηγού και μάλιστα από την βάση ως περίτρανη απόδειξη εσωκομματικής δημοκρατίας είναι ευκαιρία να αλλάξουν όλα. Η εσωκομματική δημοκρατία δεν πρέπει να μείνει μόνο στο στάδιο εκλογής αρχηγού. Αντίθετα πρέπει να επεκταθεί και στις κατώτερες δομές του κόμματος. Να προκηρυχτούν λχ άμεσα εκλογές σε όλες τις τοπικές οργανώσεις (όσες λειτουργούν) και να τεθεί όριο θητείας των μελών σε αυτές. Σε τελική φάση γιατί να μην τοποθετήσει η διοίκηση του κόμματος νέα καταξιωμένα στελέχη στις κομματικές δομές με περιορισμένη θητεία, που έχουν αναγνωσιμότητα στον τόπο τους, ώστε να λειτουργήσουν πραγματικά οι τοπικές και περιφερειακές κομματικές οργανώσεις (ΝΟΔΕ κτλ) και να ανταποκριθούν στον κομματικό τους ρόλο με απώτερο σκοπό να διατηρούν ανοιχτό το κόμμα στις τοπικές κοινωνίες να προσελκύουν νέα μέλη σε αυτό.

Τέλος, όποιος και αν είναι ο νέος αρχηγός του κόμματος δεν έχει πιστεύω τόσο σημασία η ηλικία, αλλά το κατά πόσο θα είναι νέος στη σκέψη και στη νοοτροπία. Σημασία δηλ. έχει το κατά πόσο ο νέος αρχηγός θα απαλλάξει το κόμμα από τα βαρίδια-φθαρμένα στελέχη και θα εξουδετερώσει την αντίληψη ορισμένων που βλέπουν το κόμμα ως φέουδο τους, καθώς και σε ποιο βαθμό θα καταφέρει να το στελεχώσει με νέους ανθρώπους, που έχουν όρεξη και μεράκι να προσφέρουν. Σε γενικές γραμμές το στοίχημα για αυτόν είναι ένα: Πώς θα κάνει και πάλι το κόμμα ανοιχτό στην κοινωνία.

Άλλωστε, η ΝΔ είχε από τη γέννηση της σταθερό ιδεολογικό στίγμα και ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Αυτή ήταν η πολιτική παρακαταθήκη του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Σε αυτήν ακριβώς πρέπει να πατήσει ο νέος αρχηγός και να χτίσει ένα νέο ευρωπαϊκό κεντροδεξιό κόμμα, και να το αναγεννήσει, που τόσο έχουν ανάγκη οι οπαδοί και οι ψηφοφόροι του, τόσο έχει ανάγκη η χώρα. Άλλωστε  μην λησμονούμε, ότι αυτή η παράταξη είναι καταδικασμένη να σώζει αυτήν τη χώρα. Το έχει κάνει πολλάκις στο παρελθόν. Δεν έχει ανάγκη λοιπόν η ΝΔ έναν «αντι-τρίπρα» ως αρχηγό όπως κάποιοι ισχυρίζονται. Ανάγκη έχει να βρει έναν νέο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ, αλλά επειδή τέτοιοι ηγέτες δύσκολα βγαίνουν, άλλα πράγματα πρέπει να γίνουν. Εν προκειμένω, χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας, ανανέωση, όρεξη και πολύ μα πολύ δουλεία. Η κρίση που διέρχεται το κόμμα είναι μία μοναδική ευκαιρία να αναγεννηθεί το κόμμα. Ας μην χαθεί, γιατί πιθανόν να είναι και η τελευταία…
                                                                       

Το τελευταίο προεκλογικό "Φρενοκομείο" ανέδειξε τον νικητή των εκλογών, περιέγραψε την επόμενη μέρα για τη χώρα, ανέλυσε το ντιμπέιτ και την επικοινωνιακή πολιτική όλων των κομμάτων, χωρίς να ξεχάσει τη μόνιμη πληγή του μεταναστευτικού και της σκανδαλολογίας (από τον "ξεχασιάρη" Φλαμπουράρη μέχρι τον "άσπιλο" Φαλτσιανί.

Στο δεύτερο μέρος το μικρόφωνο δόθηκε σε δυο νέες γυναικείες παρουσίες στο ψηφοδέλτιο της Περιφέρειας Αττικής της ΝΔ. Την Ευρώπη Κοσμίδη και την Ευαγγελία Κοπανάκη.

Κάθε Παρασκευή 1-3 μμ στον iD Radio το "Φρενοκομείο" με τον Κώστα Μανίκα ανιχνεύει τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά παράλογα που μας περιτριγυρίζουν.