Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας
Οικονομολόγος-Ψυχολόγος

Όσοι παρακολουθούν την αρθρογραφία μου τα τελευταία χρόνια, θα θυμούνται με πόση επίταση αναφερόμουν από τις αρχές του 2010 στην ανάγκη δημιουργίας μιας αξιόπιστης επιτροπής αξιολόγησης στελεχών. Μιας επιτροπής στελεχωμένης από προσωπικότητες που καλύπτουν όλο το εύρος των πολιτικών και κοινωνικών πεδίων (εν ενεργεία πολιτικούς, πολιτικούς επιστήμονες, ψυχολόγους, επικοινωνιολόγους κλπ) ώστε διαρκώς να καταγράφονται και να αξιολογούνται όλα τα προσόντα και οι ικανότητες κάθε μέλους και να αποδεικνύεται στα μάτια των ψηφοφόρων το αδιάβλητο του τρόπου ανάδειξης και εξέλιξης κάθε στελέχους.

Θεωρούσα ότι κάτι τέτοιο αποτελούσε προαπαιτούμενο και θεμελιώδη πρωτοβουλία για να δημιουργηθεί ένα φρέσκο, αξιοκρατικό πλαίσιο ανάκτησης της εμπιστοσύνης της λαϊκής βάσης στο πολιτικό σύστημα. Να αισθάνεται κάθε πολίτης ότι εφόσον επιθυμεί την οποιαδήποτε εμπλοκή του στις κομματικές διεργασίες, η προσφορά του θα αποτυπώνεται πλήρως και θα του δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιηθεί στην παραγωγή πολιτικών προτάσεων ακόμη και να αναδειχθεί περαιτέρω με βάση την αξία του και μόνο.

Σε αυτή την λέξη, το “μόνο”, βρίσκεται και η ουσία σχετικά με το κατά πόσο αυτή η φιλόδοξη επιλογή θα εξελιχθεί σε αναζωογονητικό πνεύμονα που θα προσδώσει ούριο αεράκι ή θα αποδειχτεί μια καλόπιστη πρόθεση που θα ατονίσει κάτω από την πίεση των εσωκομματικών ισορροπιών και των γενικότερων εξελίξεων. Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι οι καλύτερες των προθέσεων λύγισαν κάποια στιγμή κάτω από το βάρος των εκάστοτε συγκρούσεων όταν αυτές απειλούσαν να γκρεμίσουν συθέμελα το όλο οικοδόμημα.

Θα αντέξει μια τόσο ριζική ανατροπή η αρτηριοσκληρωτική, παλαιοκομματική αντίληψη κάποιων, για κλειστά κυκλώματα ανακύκλωσης κάθε τοπικού παραγοντισμού και οικογενειοκρατίας; Θα ξεπεραστούν οι αντιδράσεις όσων θεωρούν ότι τα κόμματα διαθέτουν μια άτυπη επετηρίδα που πρέπει να λειτουργεί ως μπούσουλας διευθετήσεων και φάρος για την τακτοποιημένη προώθηση συγκεκριμένων ατόμων; Θα υπάρξουν οι απαραίτητες αντιστάσεις στην πίεση που θα ασκηθεί για υπονόμευση της διαδικασίας και έμμεση υπερφαλάγγιση της, ώστε να διατηρηθούν τα κεκτημένα ή να διαβρωθεί εκ των έσω με επιλεκτική προαποφασισμένη ανάδειξη συγκεκριμένων προσώπων αρεστών σε κάποιους κύκλους διανομής της εξουσίας;

Το βήμα επανασύνδεσης με το λαϊκό ένστικτο μέσα από την προσπάθεια ενεργοποίησης ατόφιων κοινωνικών δυνάμεων μπορεί, εφόσον αφεθεί να αναπτυχθεί στην πληρότητα του, να μετατραπεί στο βασικό εργαλείο εκδημοκρατισμού, διαδραστικότητας και ουσιαστικής ανανέωσης. Η πορεία και η κατάληξη αυτής της διαδικασίας θα αποδείξει αν η ανατροπή μεγάλου μέρους των μεταπολιτευτικών αγκυλώσεων είναι δυνατή από τις υπάρχουσες κομματικές δομές ή η υπέρβαση μιας ολόκληρης εποχής απαιτεί τον εκ βάθρων επανακαθορισμό του πολιτικού κόσμου.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας
Οικονομολόγος-Ψυχολόγος

Τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία κατέγραψαν μείωση της στο β” τρίμηνο της χρονιάς, σε σχέση με το αντίστοιχο του 2015, κατά 1.5%. Όλοι απόρησαν πως σε υφεσιακή οικονομική περίοδο είναι δυνατόν να μειώνονται οι άνεργοι. Επίσημοι φορείς επεσήμαναν την καταλυτική συνεισφορά του δημοσίου στην αύξηση των θέσεων εργασίας. Το ζήτημα όμως είναι ευρύτερο ειδικά αν κανείς ρίξει μια ματιά στις λεπτομέρειες που συνοδεύουν αυτές τις ανακοινώσεις.

Είναι αλήθεια ότι η, σε πρώτη ανάγνωση, θετική εξέλιξη στηρίζεται σε τόσο πήλινα πόδια που είναι πολύ πιθανό τα αποτελέσματα να αναιρεθούν έως το επόμενο τρίμηνο ή απλά ένα νούμερο να κρύβει από πίσω του μια πολύ πικρή πραγματικότητα. Δεν είναι μόνο ότι ακόμη κι η κρατική επίδραση οφείλεται σε προσλήψεις εποχικών, αναπληρωτών και γενικά προσωπικού που δεν καλύπτει πάγιες ανάγκες ή στελεχώνει θέσεις σε τομείς που συνεπικουρούν στην αύξηση των ταχυτήτων της οικονομίας, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας ή την βελτίωση των κρατικών εσόδων όπως η αναβάθμιση των φοροελεγκτικών μηχανισμών.

Αν κάποιος επικεντρωθεί στις αλλαγές με βάση την ηλικιακή ή την γεωγραφική κατανομή θα ανακαλύψει μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία. Για παράδειγμα ενώ παρουσιάζεται μια μείωση από 2.5-3% για τις ηλικίες από 25 έως 44 ετών, καταγράφεται περαιτέρω αυξητική τάση έως και 2% για τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Επίσης ενώ για παράδειγμα στην Δυτική Ελλάδα και Δυτική Μακεδονία εμφανίζεται σημαντική αύξηση της ανεργίας υπάρχει μια τεράστια πτώση… στα Ιόνια νησιά.

Δεν πρόκειται για ανεξήγητα φαινόμενα. Απλά στις παράπλευρες πληροφορίες κρύβεται η ουσία του προβλήματος της απασχόλησης στη χώρα καθώς και οι επιμέρους θετικές επιπτώσεις κάποιων στοχευμένων πολιτικών ή γενικότερων εσωτερικών ή διεθνών συγκυριών που όμως δεν αρκούν για να αντιστρέψουν οριστικά τις αρνητικές επιπτώσεις της συνεχιζόμενης ύφεσης και καταδεικνύουν ότι θα χρειαστεί αρκετός ακόμη χρόνος και θεμελιώδεις παραγωγικές αλλαγές για να μιλάμε για οριστική βελτίωση των αριθμών.

Η ηλικιακή διαφοροποίηση είναι χαρακτηριστική της ανισορροπίας που προκύπτει από την οικονομική δραστηριότητα. Η πρόσκαιρη βελτίωση στις νεανικές ηλικίες προέκυψε από τα γνωστά προγράμματα τύπου voucher και την όποια επιμέρους αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Μόνο που οι μεν πρώτες θέσεις εργασίας αφορούν μια ιδιότυπη ολιγόμηνη ανακύκλωση της απασχόλησης ανάμεσα στους νέους ανέργους.

Οι δε δεύτερες όσο κι αν αφορούν ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μένει να δούμε αν σε ένα βεβαρημένο επενδυτικό και καταναλωτικό περιβάλλον θα μπορέσουν να σταθούν περισσότερο από ελάχιστα χρόνια. Άλλωστε ακόμη και στις πιο εύρωστες εποχές ένα 50% αυτών των επιχειρήσεων έκλεινε μέσα στα πρώτα 5 χρόνια λειτουργίας λόγω έλλειψης ικανού μάνατζμεντ και ολοκληρωμένου επιχειρηματικού σχεδίου.

Ενώ από την άλλη η χειροτέρευση της κατάστασης για τους πιο ηλικιωμένους αποδεικνύει ότι η κοινωνική πληγή της μακροχρόνιας ανεργίας χτυπά στην καρδιά την ελληνική οικογένεια σε ηλικίες που είναι δύσκολη ή αλλαγή καριέρας ή η απόκτηση νέων δεξιοτήτων ώστε να υπάρξει η αναγκαία κινητικότητα και προσαρμογή του εργατικού δυναμικού στις σύγχρονες απαιτήσεις.

Για την δε άνιση γεωγραφική κατανομή, η περαιτέρω συρρίκνωση στις πιο αγροτικές περιοχές είναι ισχυρή ένδειξη της έλλειψης βελτίωσης του εξαγωγικού προσανατολισμού ενώ η επιμέρους εντυπωσιακή βελτίωση στα νησιά είναι απότοκο των γεωπολιτικών εξελίξεων που καθιστούν την Ελλάδα ασφαλή τουριστικό προορισμό για αυτή την περίοδο αλλά και στο γεγονός της ευρείας χρήσης του τεχνάσματος με τους υπαλλήλους από την Ε.Ε που καλύπτουν όλο και περισσότερες μόνιμες θέσεις εργασίας ενώ προσλαμβάνονται ως ασκούμενοι.

Σε μια εποχή που κάθε θετική είδηση είναι μια σπίθα ελπίδας η χειραγώγηση των στοιχείων για την ανεργία, χωρίς να διευκρινίζονται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και το πρόσκαιρο κάποιων ενισχυτικών επιδράσεων, το μόνο που επιτυγχάνει είναι η παραπλάνηση της κοινωνίας και το κυβερνητικό βόλεμα πίσω από αποτυχημένες επιλογές. Μόνο που πλέον έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια για αυταπάτες…