Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας
Οικονομολόγος-Ψυχολόγος

Τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία κατέγραψαν μείωση της στο β” τρίμηνο της χρονιάς, σε σχέση με το αντίστοιχο του 2015, κατά 1.5%. Όλοι απόρησαν πως σε υφεσιακή οικονομική περίοδο είναι δυνατόν να μειώνονται οι άνεργοι. Επίσημοι φορείς επεσήμαναν την καταλυτική συνεισφορά του δημοσίου στην αύξηση των θέσεων εργασίας. Το ζήτημα όμως είναι ευρύτερο ειδικά αν κανείς ρίξει μια ματιά στις λεπτομέρειες που συνοδεύουν αυτές τις ανακοινώσεις.

Είναι αλήθεια ότι η, σε πρώτη ανάγνωση, θετική εξέλιξη στηρίζεται σε τόσο πήλινα πόδια που είναι πολύ πιθανό τα αποτελέσματα να αναιρεθούν έως το επόμενο τρίμηνο ή απλά ένα νούμερο να κρύβει από πίσω του μια πολύ πικρή πραγματικότητα. Δεν είναι μόνο ότι ακόμη κι η κρατική επίδραση οφείλεται σε προσλήψεις εποχικών, αναπληρωτών και γενικά προσωπικού που δεν καλύπτει πάγιες ανάγκες ή στελεχώνει θέσεις σε τομείς που συνεπικουρούν στην αύξηση των ταχυτήτων της οικονομίας, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας ή την βελτίωση των κρατικών εσόδων όπως η αναβάθμιση των φοροελεγκτικών μηχανισμών.

Αν κάποιος επικεντρωθεί στις αλλαγές με βάση την ηλικιακή ή την γεωγραφική κατανομή θα ανακαλύψει μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία. Για παράδειγμα ενώ παρουσιάζεται μια μείωση από 2.5-3% για τις ηλικίες από 25 έως 44 ετών, καταγράφεται περαιτέρω αυξητική τάση έως και 2% για τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Επίσης ενώ για παράδειγμα στην Δυτική Ελλάδα και Δυτική Μακεδονία εμφανίζεται σημαντική αύξηση της ανεργίας υπάρχει μια τεράστια πτώση… στα Ιόνια νησιά.

Δεν πρόκειται για ανεξήγητα φαινόμενα. Απλά στις παράπλευρες πληροφορίες κρύβεται η ουσία του προβλήματος της απασχόλησης στη χώρα καθώς και οι επιμέρους θετικές επιπτώσεις κάποιων στοχευμένων πολιτικών ή γενικότερων εσωτερικών ή διεθνών συγκυριών που όμως δεν αρκούν για να αντιστρέψουν οριστικά τις αρνητικές επιπτώσεις της συνεχιζόμενης ύφεσης και καταδεικνύουν ότι θα χρειαστεί αρκετός ακόμη χρόνος και θεμελιώδεις παραγωγικές αλλαγές για να μιλάμε για οριστική βελτίωση των αριθμών.

Η ηλικιακή διαφοροποίηση είναι χαρακτηριστική της ανισορροπίας που προκύπτει από την οικονομική δραστηριότητα. Η πρόσκαιρη βελτίωση στις νεανικές ηλικίες προέκυψε από τα γνωστά προγράμματα τύπου voucher και την όποια επιμέρους αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Μόνο που οι μεν πρώτες θέσεις εργασίας αφορούν μια ιδιότυπη ολιγόμηνη ανακύκλωση της απασχόλησης ανάμεσα στους νέους ανέργους.

Οι δε δεύτερες όσο κι αν αφορούν ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μένει να δούμε αν σε ένα βεβαρημένο επενδυτικό και καταναλωτικό περιβάλλον θα μπορέσουν να σταθούν περισσότερο από ελάχιστα χρόνια. Άλλωστε ακόμη και στις πιο εύρωστες εποχές ένα 50% αυτών των επιχειρήσεων έκλεινε μέσα στα πρώτα 5 χρόνια λειτουργίας λόγω έλλειψης ικανού μάνατζμεντ και ολοκληρωμένου επιχειρηματικού σχεδίου.

Ενώ από την άλλη η χειροτέρευση της κατάστασης για τους πιο ηλικιωμένους αποδεικνύει ότι η κοινωνική πληγή της μακροχρόνιας ανεργίας χτυπά στην καρδιά την ελληνική οικογένεια σε ηλικίες που είναι δύσκολη ή αλλαγή καριέρας ή η απόκτηση νέων δεξιοτήτων ώστε να υπάρξει η αναγκαία κινητικότητα και προσαρμογή του εργατικού δυναμικού στις σύγχρονες απαιτήσεις.

Για την δε άνιση γεωγραφική κατανομή, η περαιτέρω συρρίκνωση στις πιο αγροτικές περιοχές είναι ισχυρή ένδειξη της έλλειψης βελτίωσης του εξαγωγικού προσανατολισμού ενώ η επιμέρους εντυπωσιακή βελτίωση στα νησιά είναι απότοκο των γεωπολιτικών εξελίξεων που καθιστούν την Ελλάδα ασφαλή τουριστικό προορισμό για αυτή την περίοδο αλλά και στο γεγονός της ευρείας χρήσης του τεχνάσματος με τους υπαλλήλους από την Ε.Ε που καλύπτουν όλο και περισσότερες μόνιμες θέσεις εργασίας ενώ προσλαμβάνονται ως ασκούμενοι.

Σε μια εποχή που κάθε θετική είδηση είναι μια σπίθα ελπίδας η χειραγώγηση των στοιχείων για την ανεργία, χωρίς να διευκρινίζονται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και το πρόσκαιρο κάποιων ενισχυτικών επιδράσεων, το μόνο που επιτυγχάνει είναι η παραπλάνηση της κοινωνίας και το κυβερνητικό βόλεμα πίσω από αποτυχημένες επιλογές. Μόνο που πλέον έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια για αυταπάτες…