Από το 2007 που ενεργοποιήθηκαν οι επιδοτήσεις μέσω του ΕΣΠΑ δεν έπαψαν οι παρατηρήσεις, οι ενστάσεις, η κριτική για τον τρόπο διαχείρισης των προγραμμάτων, τους όρους χορήγησης, τις διαδικασίες αξιολόγησης, την κατεύθυνση και τις προτεραιότητες στην επιλογή των επενδυτικών πεδίων. Κάθε καλόπιστος όμως συνομιλητής δεν μπορεί παρά να αναγνωρίσει τις σημαντικές προσπάθειες και τα απτά αποτελέσματα του τελευταίου χρόνου, με αποκορύφωμα την πρόσφατη απόφαση για ένταξη στα προς επιδότηση όλων των έργων που έχουν περάσει τη βάση στην αξιολόγηση και την υπερδέσμευση πόρων για το σύνολο των επενδυτικών προτάσεων για την περίπτωση που κάποια από τα εγκριθέντα δεν πραγματοποιηθούν λόγω κρίσης.
Η σημαντικότατη βελτίωση στην απορροφητικότητα που μας έφερε στην 4η Ευρωπαϊκή θέση εντός του 2013 ήρθε με την απλοποίηση κι απάλειψη χρόνιων γραφειοκρατικών ζητημάτων, την εξειδίκευση προγραμμάτων ώστε να ανταποκρίνονται στις τεχνολογικές επιταγές και τις κοινωνικές απαιτήσεις της εποχής, τη μεταφορά πόρων προς στις δράσεις με τη μεγαλύτερη ανταπόκριση και παραγωγή έργου.
Επιμέρους προβλήματα μπορεί να παρουσιάστηκαν, χρονική πίεση για την εκτέλεση συγκεκριμένων προγραμμάτων μπορεί να υπήρξε, όπως και αγωνία για τη μη αξιοποίηση περίπου 4-5 δις ευρώ μέχρι το τέλος της χρονιάς που είναι κι ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του πρώτου ΕΣΠΑ, αποτελεί όμως γεγονός ότι τουλάχιστον υπήρξε, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, θέληση για διευκόλυνση του όλου εγχειρήματος.
Στην αγορά υπήρχαν διάφορες προσεγγίσεις για το πως θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τα αναξιοποίητα κονδύλια. Από «πρωτοποριακές» ιδέες για... καταβολή τόκων από πλευράς Ε.Ε. για τους αχρησιμοποίητους πόρους, έως τη μεταφορά των ποσών σε ένα ειδικό σχήμα για τη στήριξη δημοσίων έργων. Τελικά η επιλογή της ελαστικοποίησης των όρων έγκρισης για τις ΜμΕ ήταν η σοφότερη δυνατή κίνηση, ακόμα κι αν συνεπάγεται αύξηση της εθνικής συμμετοχής (της ήδη μειωμένης από 15% σε 5%).
Ένα ποσό όμως που δεν ξεπερνά αρχικά τα 60 εκ. ευρώ θα μπορούσε να βρεθεί, αν όχι από ανακατανομή πόρων άλλων προγραμμάτων, ακόμα και με χρήση μέρους του πρωτογενούς πλεονάσματος. Χρήσιμη η επιδοματική στήριξη ασθενέστερων ακόμα πιο χρήσιμη η στήριξη και ανάπτυξη επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας.
Πρόκειται για μια απόφαση που δείχνει έμπρακτη εμπιστοσύνη και συμπόρευση με όσους πολίτες δείχνουν με αποδείξεις την αταλάντευτη διάθεση τους να επιχειρήσουν μεσούσης της κρίσης επενδύοντας στην αισιοδοξία και την ελπίδα για το μέλλον της χώρας (μέσω επαλήθευσης του 30% του επιλέξιμου προϋπολογισμού ή έγκρισης δανεισμού για το 20% του συνόλου).
Το κράτος για πρώτη φορά είπε στους πολίτες με τόσο εμφαντικό τρόπο: «Επιχείρησε με αποφασιστικότητα, σε στηρίζουμε...».
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος