Μια εβδομάδα δημοψηφισματικής αναμονής αρκούσε για να αποκαλύψει όλο το εύρος των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αδιεξόδων στα οποία εγκλωβίστηκε η κυβέρνηση. Ξεκίνησε μια θεωρητικά θεμιτή δημοκρατική διαδικασία χωρίς υποκείμενο, αντικείμενο και.... κατηγορούμενο! Το ερώτημα τίθεται επί μιας ανύπαρκτης συμφωνίας, με την χώρα εκτός προγράμματος και τους πολίτες ανενημέρωτους για τις βραχυπρόθεσμες αλλά κυρίως τις δυνητικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της μιας ή της άλλης επιλογής.

Οι πολίτες βιώνουν πρωτόγνωρες εμπειρίες όπως κεφαλαιακοί έλεγχοι, πρώτα σημάδια ανεπάρκειας προϊόντων και φαρμάκων. Η οικονομία πέρασε από το «πάγωμα» των προηγούμενων πέντε μηνών στην αποσύνθεση των αρχικών ελλείψεων πρώτων υλών και της αδυναμίας εύρυθμων συναλλαγών. Η διεθνής εικόνα στιγματίστηκε μόνιμα από την μη πληρωμή του ΔΝΤ και τις ταπεινωτικές δηλώσεις του Γ.Γ. του Συμβουλίου της Ευρώπης για παράτυπο δημοψήφισμα, γεγονότα πρωτοφανή για μια ανεπτυγμένη Δυτική χώρα.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να φέρει τον πολίτη πάνω από μια κάλπη αποκλειστικά με θυμική προδιάθεση και λογική απέχθεια απέναντι στην λιτότητα, την οποία όμως η ίδια αναπαράγει βυθίζοντας κάθε μέρα όλο και περισσότερο την οικονομία στην ύφεση δημιουργώντας έτσι την ανάγκη για όλο και σκληρότερα δημοσιονομικά μέτρα. Με τον ίδια ευκολία που υπέκλεψαν την εκλογική ψήφο του Ιανουαρίου υποσχόμενοι φοροελαφρύνσεις και αυξήσεις εισοδημάτων, έρχονται σήμερα να ζητήσουν νέα λευκή επιταγή για να πετύχουν υποτίθεται (πως και γιατί άραγε;) καλύτερα διαπραγματευτικά αποτελέσματα.

Όσο αξιόπιστη ήταν η προεκλογική απάντηση τους ότι ούτε δεν υπάρχει ούτε μια στο εκατομμύριο πιθανότητα να μην δεχτούν οι εταίροι τις προτάσεις μας άλλο τόσο τεκμηριωμένη είναι η υπόσχεση ότι ένα ενισχυμένο ΟΧΙ στο δημοψήφισμα συμβάλλει την προοπτική συμφωνίας. Όσο ισχυρό εργαλείο αποδείχτηκε το 36,5% του ΣΥΡΙΖΑ, το 41% της κυβερνητικής πλειοψηφίας ή το 80% της αρχικής αποδοχής της, άλλο τόσο δυνατό όπλο θα είναι το όποιο δημοψηφισματικό ποσοστό. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι ο σεβασμός στην ελληνική λαϊκή ετυμηγορία αδυνατίζει την ισχύ των Ευρωπαίων αξιωματούχων και των εκλογικών πλειοψηφιών που οι ίδιοι εκπροσωπούν.

Ας πούμε λοιπόν μερικές αυταπόδεικτες αλήθειες. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη προσυπογράψει το ΝΑΙ στη νέα λιτότητα με πολλαπλάσια μέτρα που αφορούν κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση. Όσο καθυστερεί την υπογραφή της συμφωνίας τόσο διευρύνει και μονιμοποιεί τη σκληρότητα της και αντιστρέφει την αναπτυξιακή ροπή που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται και θα έδινε τη δυνατότητα για σταδιακή άρση μνημονιακών αδικιών. Όσο διαπραγματεύεται πρωτίστως με το κομματικό κατεστημένο του, το τραπεζικό σύστημα θα παραμένει κλειστό και οι καταθέσεις θα τίθενται σε προοπτική αμφισβήτησης όντας εκτός κάλυψης ΕΚΤ.

Η ελληνική κοινωνία είναι σταθερά προσηλωμένη στην Ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και δηλώνει κατά 75% υποστηρικτική στο ευρώ. Αν ο Τσίπρας δεν προετοιμάζει την ηρωική έξοδο του, προφασιζόμενος μια αρνητική για τον ίδιο κατάληξη του δημοψηφίσματος, θα είναι υπόλογος στο διηνεκές για το ότι ενέπλεξε τη χώρα σε μια περιπέτεια χωρίς προφανή εθνικό στόχο δημιουργώντας ένα διχαστικό κλίμα που μόνο χρήσιμο δεν είναι για την ανόρθωση του τόπου.

Το ΝΑΙ στη λογική, το ΝΑΙ σε ένα υπαρκτό κι όχι σε ένα φαντασιακό μέλλον, το ΝΑΙ στην εθνική ενότητα, στην κοινή προσπάθεια για απεμπλοκή από τον φαύλο κύκλο της δημοσιονομικής αστάθειας, της υπερχρέωσης και την παραγωγική αναγέννηση δεν θα προκύψει από στρουθοκαμηλικές μικροκομματικές κινήσεις όπως το άκαιρο και άτοπο δημοψήφισμα του κ.Τσίπρα. Κι αυτό το ηχηρό μήνυμα ελπίζουμε να το λάβει έγκαιρα ο πρωθυπουργός πριν του το στείλει εκκωφαντικά η κοινωνία...

Οικονομολόγος – Ψυχολόγος

Το δημοψήφισμα, ακόμη κι αν τελικά δεν πραγματοποιηθεί, θα αποτελέσει την πολιτική λαιμητόμο του Αλέξη Τσίπρα. Δεν γνωρίζω αν πρόκειται για το τελευταίο απομεινάρι της εσωτερικής θεωρίας των παιγνίων του Βαρουφάκη που κατευθύνεται προς την ανυποψίαστη και θυμική κοινωνία ή μια έμπνευση των κοντινότερων συμβούλων του πρωθυπουργού αλλά με αυτή του την πρωτοβουλία άνοιξε μια πόρτα που ή θα μείνει ανοιχτή φέρνοντας παγωμένο αέρα για τη χώρα ή θα κλείσει με κρότο κλείνοντας απ’ έξω τον κυβερνητικό παροξυσμό.

Υποθέτω ότι κάποιοι, οι ίδιοι που ανακάλυψαν το ανύπαρκτο 1 τρισ. των επιπτώσεων του Grexit στην Ε.Ε., επένδυσαν σε μια αισθητή αναταραχή των χρηματαγορών και την εκτόξευση του κόστους δανεισμού των εταίρων μας ως μιας διαπραγματευτικής χρήσιμης «ποινής» που θα τους επιβάλαμε και στην πίεση της οποίας θα υπέκυπταν προσφέροντας μας γη και ύδωρ. Βέβαια με τις βαρύγδουπες δημοψηφισματικές ανακοινώσεις σχεδόν ξεχάσαμε ότι το κυβερνητικό «γη και ύδωρ» είναι η κυβερνητική πρόταση υπερφολόγησης νοικοκυριών κι επιχειρήσεων με 8 δισ. που δεν το λες και περήφανη επαναστατική νίκη!

Βέβαια οι αγορές δεν αντέδρασαν με τον αναμενόμενο από την κυβέρνηση τρόπο. Οι διακυμάνσεις κρατήθηκαν στα πλαίσια των συνηθισμένων ημερήσιων διαφοροποιήσεων, το ευρώ ενισχύθηκε μάλιστα έστω και ελάχιστα αντί να κατακρημνιστεί, τα επιτόκια δανεισμού των Ευρωπαϊκών χωρών δεν είχαν σημαντικές μεταβολές. Το πρώτο μέρος του φοβικού σχεδίου, αυτό προς το εξωτερικό, αποδείχτηκε υπερεκτιμημένο και απολύτως ανυπόστατο.

Το δεύτερο μέρος του σχεδίου στηρίζονταν στην διάχυση ενός φοβικού συνδρόμου στο εσωτερικό με περιορισμό αναλήψεων, τμηματική καταβολή συντάξεων, αρχικά προβλήματα σε προμήθεια προϊόντων κλπ. Ένα είδος προπλάσματος του περιβάλλοντος που θα έφερνε μια οριστική ρήξη και έξοδος από το ευρώ. Οι πολίτες αντέδρασαν με περισσή ψυχραιμία και δεν κατρακύλησαν προς τον παρελκυστικό διχασμό που τεχνηέντως δημιούργησε η κυβέρνηση.

Έμεινε βέβαια το άγχος και η κατήφεια για τις συνέπειες μιας αμετάκλητης σύγκρουσης αφού κανείς δεν πείθεται από τις διαρκώς αυτοαναιρούμενες διαβεβαιώσεις για άνοιγμα των τραπεζών από τη στιγμή που είναι γνωστό ότι από τη Δευτέρα και χωρίς πρόγραμμα προσαρμογής διακόπτεται ο ELA και μένουν στο έλεος της τύχης τους αναγκαζόμενες να προχωρήσουν σε εσωτερικό δανεισμό ή σε αλλαγή νομίσματος.

Αν ο Τσίπρας προχωρήσει έστω και την ύστατη ώρα στην υπογραφή μιας συμφωνίας που θα πλησιάζει πολύ στις δικές τους κάκιστες προτάσεις και θα περιλαμβάνει μια αναφορά για τη ρύθμιση του χρέους που είναι δεδομένο ότι θα γίνει με τους παραμετρικούς όρους που έχουν τεθεί από το 2012, θα έχει αποδειχτεί ένας αριβίστας, οπορτουνιστής που δεν φείδεται επικοινωνιακών τεχνασμάτων για να διατηρήσει τη θέση του.

Η ανακούφιση που θα υπάρξει στην κοινωνία μπορεί να τον μετατρέψει παροδικά σε σωτήρα σύντομα όμως και μόλις κατακάτσει η αναστάτωση του πρώτου σοκ θα εντυπωθεί στις ψυχές μας ως ο πολιτικός εκείνος που χρησιμοποίησε τα ταπεινότερα πολιτικά εργαλεία για να εγκλωβίσει τους πολίτες στο σχέδιο του θέτοντας σε αμφιβολία την Ευρωπαϊκή μας πορεία και διαταράσσοντας την διεθνή αξιοπιστία και το κύρος της χώρας.

Ακόμα κι αν δεν ολοκληρωθεί το δημοψήφισμα και δεν υπερισχύσει το ΟΧΙ για να κρυφτεί πίσω από τη δημοκρατική επίφαση της υφαρπαγής της ψήφου με ψευδεπίγραφο και παραπλανητικό ερώτημα, η στάση των τελευταίων ημερών θα μετατραπεί στον χειρότερο εφιάλτη του Αλέξη Τσίπρα. Έναν εφιάλτη που θα τον κουβαλάει ως την χειρότερη παρακαταθήκη για όσο διάστημα συνεχίσει να έχει ρόλο στα κοινά.

Οικονομολόγος – Ψυχολόγος

Τούτες τις κρίσιμες ώρες και λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες για το περιβόητο δημοψήφισμα θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποια ερωτήματα για τα οποία βέβαια θα κληθούμε να απαντήσουμε έστω και ασυνείδητα όλοι εμείς, που θα ψηφίσουμε την Κυριακή.  Αρχικά εκπλήσσομαι από το γεγονός, ότι μια αριστερή κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή εντελώς ξαφνικά στο όνομα της επίκλησης μιας δημοκρατικής διαδικασίας (δημοψήφισμα) ζητά την έκφραση της λαϊκής βούλησης εκ νέου για να αποφανθεί επί ενός ερωτήματος στηριγμένο σε ένα ανυπόγραφο σχέδιο, το οποίο αργότερα οι ίδιοι οι θεσμοί/Τρόικα απόσυραν. Άραγε η πρώτη φορά αριστερά κυβέρνηση έτσι αντιλαμβάνεται τη Δημοκρατία ή χρησιμοποιεί κατ’ επίφαση τη Δημοκρατία;;;  Περαιτέρω, αδίστακτα ωθεί τον κόσμο μέσα σε ελάχιστο χρόνο να αποφανθεί χωρίς καν να ξέρει επί τίνος θέματος καλείται να αποφασίσει, παρά σε κλίμα «δημιουργικής ασάφειας» τον καλεί να αποφανθεί για το μέλλον όχι μόνο το δικό του, αλλά και των επόμενων γενιών;;; Γιατί διενεργεί δημοψήφισμα στην τελική;;; Τόσους μήνες που διαπραγματευόταν μήπως ΑΠΕΤΥΧΕ αλλά διστάζει να το παραδεχτεί;;;

Επικαλείται τάχα η αριστερή κυβέρνηση, ότι ωθείται σε αυτές τις ενέργειες γιατί τάχα θέλει να αλλάξει την Ευρώπη και να την κάνει την Ευρώπη της Κοινωνικής Συνοχής, της Αλληλεγγύης και της Δικαιοσύνης. Ειλικρινά, ξέρει αλήθεια τι πράττει;;; Ποιος αλήθεια δεν το θέλει αυτό;;; Αλλά μέχρι τώρα τί  κατόρθωσε η πρώτη φορά Αριστερά Κυβέρνηση;;; Να απομονώσει την χώρα μας, να μην πληρώσουμε το ΔΝΤ με ό,τι αυτό συνεπάγεται, να κινδυνεύουμε να μετατραπούμε σε Τριτοκοσμική χώρα  και φυσικά να βιώσουμε πρωτοφανείς σκηνές εξαθλίωσης και μάλιστα με κυβέρνηση αριστερή. Δυστυχώς ποιος αλήθεια ξέρει ακόμη τι μέλλει γενέσθαι (εφιαλτικά σενάρια κουρέματος καταθέσεων);;;

 Έτσι άραγε αντιλαμβάνεται η πρώτη φορά αριστερά κυβέρνηση την αλλαγή της Ευρώπης;;; Έχει καταλάβει τι παγκόσμιο σύστημα νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης επικρατεί;;; Ο κόσμος έχει συνειδητοποιήσει, ότι αλλάζει με ΔΙΕΘΝΕΙΣ συμμαχίες και όχι με μονομερείς ενέργειες;;; Μήπως εντέλει χρησιμοποίησε το δημοψήφισμα καταστρατηγώντας το Σύνταγμα (πχ ερώτημα δημοσιονομικού χαρακτήρα) τάχα για να υφαρπάξει την ψήφο των πολιτών και να μας γυρίσει στο δραχμή, ή μήπως για να εξυπηρετήσει τα δικά της κομματικά συμφέροντα υπέρτερα των εθνικών, όπως εύστοχα ο υπουργός Τσακαλώτος με μεγάλη ειλικρίνεια αποκάλυψε σήμερα ή μήπως γιατί μέσα στην κυβέρνηση επικράτησαν ιδεοληπτικές φωνές;;; Άραγε πώς πιστεύει ότι με το ΌΧΙ, που επιζητά σφόδρα από τον κόσμο, θα συμφωνήσει με τους εταίρους και δανειστές, όταν οι ίδιοι ερμηνεύουν το ΌΧΙ ως ψήφος κατά της Ευρώπης και του Ευρώ;;;

Τι άραγε κατάφερε με το δημοψήφισμα οι ιστορικοί του μέλλοντος σίγουρα θα αποφανθούν με περισσότερη αντικειμενικότητα από μας. Σίγουρα κατάφερε να διχάσει τους έλληνες και αυτό δεν είναι ένα ερώτημα, αλλά μία αλήθεια, που όλοι μας οφείλουμε να παραδεχτούμε ως αντικειμενική. Όλα άλλωστε τα δημοψηφίσματα ιστορικά (πχ το δημοψήφισμα επί του πολιτειακού ζητήματος) αυτό έχουν αποδείξει.

Εορτάζοντας τους πέντε μήνες διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ καταλήγουμε σε μια συμφωνία που απέχει παρασάγγας όχι μόνο από κάθε προεκλογική εξαγγελία τους αλλά κι από το πλαίσιο δημιουργικής ασάφειας το οποίο υποτίθεται ότι έθετε η συμφωνία της 20^ης Φεβρουαρίου. Παρόλο όμως που έδωσαν έναν γοργό σάλτο πάνω από τις κόκκινες γραμμές και βρέθηκαν στο άλλο άκρο της υπερφορολόγησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οφείλει καθένας μας να τους αναγνωρίσει ότι πέτυχαν να εγκλωβίσουν την συζήτηση σε ένα διπλό προνομιακό για αυτούς πεδίο.

Από την μια, αυτή η χρονικά κλιμακωτή υποχώρηση προς θέσεις που απάλειφαν κάθε αρχική κυβερνητική υπόσχεση, δημιουργούσε όλο και μεγαλύτερη ανοχή σε επιλογές ιδεολογικά ασύμβατες ειδικά με τον ΣΥΡΙΖΑ. Έχτιζαν σταδιακά μια επιχειρηματολογία που από την συμβολική μεταφορά ενός προϊόντος σε υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ κατέληξε στον χαρακτηρισμό μακαρονιών και κονσερβών ως προϊόντων πολυτελείας! Πέρασαν βήμα, βήμα από την προστασία μισθών και συντάξεων στην έμμεση οριζόντια μείωση τους.

Η ειδική εισφορά, η μείωση της οποίας κατά 30% καταψηφίστηκε από το ΣΥΡΙΖΑ υποσχόμενος πλήρη κατάργηση, πλέον παρουσιάζεται ως αναδιανεμητικό εργαλείο! Η φορολόγηση ακινήτων διατηρείται άθικτη έως και το 2016, οι ιδιωτικοποιήσεις έπαψαν να αποτελούν ιδεολογικό ανάχωμα όπως και το άνοιγμα αγορών και επαγγελμάτων.

Τα επικοινωνιακά αντίδοτα στη σκληρή φορολόγηση των νοικοκυριών είναι η υψηλή φορολόγηση και των επιχειρήσεων και η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών που κάποιοι παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν πως το αυτό το αυξημένο κόστος, ειδικά μέσα στην νέα περίοδο ύφεσης, θα οδηγήσει τις εταιρείες είτε σε αύξηση τιμών, είτε σε μισθολογικές μειώσεις, είτε σε απολύσεις.

Τι κι αν η σύγκριση των τωρινών μέτρων (8 δισ.), όχι μόνο με το email Χαρδούβελη (900 εκ.) αλλά και με τις τότε απαιτήσεις των εταίρων (1,8 δισ.) αποδεικνύει την χαώδη διαφορά που δημιούργησε η οικονομική απραξία πέντε μηνών; Τι κι αν τα μειωμένα πλεονάσματα δεν σημαίνουν λιγότερα μέτρα αλλά τουναντίον αδυναμία αύξησης των κρατικών εσόδων από την ανύπαρκτη πλέον ανάπτυξη και μετακύλιση βαρών στις πλάτες των πολιτών; Τι κι αν το αναπτυξιακό πακέτο Γιουνκέρ ήταν προειλημμένη απόφαση (όπως κι αυτή για την αναδιάρθρωση του χρέους) που όμως χρειάζεται ισχυρή μόχλευση από ιδιωτικά κεφάλαια;

Μεγάλο μέρος της κοινωνίας και του πολιτικού λόγου εγκλωβίστηκε στις υπαρκτές αντιφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και «επένδυσε» στο σενάριο της ρήξης και της επιστροφής στην δραχμή, ανοίγοντας χώρο για την πιο θετική αντιμετώπιση της κυβέρνησης για την τεράστια μετατόπιση της προς φαινομενικά πιο ορθολογικές θέσεις. Η εμμονή με την δραχμοκαταστροφή που θα υποχρεωτικά θα έφερνε η νέα κυβέρνηση, άφησε περιθώρια για πιο χαλαρή αντιμετώπιση των κυβιστήσεων της και για την δημιουργία μιας πιο θετικής διαπραγματευτικής εικόνας, εφόσον ολοκληρωθεί η συμφωνία, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Όσο γρήγορα ξεπεράστηκαν όλες οι κόκκινες γραμμές άλλο τόσο η δραχμοσυζήτηση αποπροσανατολίζει πλέον τους πολίτες από μια κατ’ επίφαση Ευρωπαϊκή κυβερνητική στροφή. Όσο έντονα ποδοπατήθηκαν οι υποσχέσεις στο βωμό της κυβερνησιμότητας και της διατήρησης της εξουσίας, άλλο τόσο η πίστη ότι η ανικανότητα και η ιδεοληψία τους θα φέρει υποχρεωτικά τη ρήξη ενισχύει το ανύπαρκτο Ευρωπαϊκό προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ ακόμα κι όταν αναγκάζεται να φέρει την χειρότερη δυνατή συμφωνία.

Οικονομολόγος – Ψυχολόγος