Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας
Οικονομολόγος-Ψυχολόγος

Τα τελευταία χρόνια είχε δημιουργηθεί ένας συμβολικός μύθος γύρω από το 2021 και τα 200 χρόνια από την εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση του 1821, την απεμπλοκή από την στενή δημοσιονομική επιτροπεία, την επανεκκίνηση σε ηθικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, την επανατοποθέτηση της Ελλάδας στο διεθνή χάρτη, την ανάκτηση της ελπίδας και της αισιοδοξίας για μια καινούρια αρχή. Με βάση τις ανακοινώσεις για τις βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις στο ελληνικό χρέος φαίνεται ότι το πραγματικό χρονικό ορόσημο για την χώρα μετατίθεται τουλάχιστον προς το 2060!

Όταν κάνεις προσεγγίσεις για μια περίοδο σαράντα και πλέον ετών είναι σαν να παίζεις ταυτόχρονο στοίχημα για 44 ποδοσφαιρικά παιχνίδια και να ελπίζεις ότι θα έχεις επιτυχία σε όλες τις προβλέψεις σου. Οι προϋποθέσεις για να εξελιχθούν τα πράγματα για το δημόσιο χρέος μας με βάση το συγκεκριμένο σενάριο στηρίζονται σε τόσα απρόβλεπτα γεγονότα (τιμή πετρελαίου, συναλλαγματικές ισορροπίες, διεθνείς εντάσεις κλπ) που είναι αναπόφευκτο ότι κάποια από αυτά θα ξεφύγουν από τον αρχικό σχεδιασμό. Αφήστε που οι παράγοντες που παρατίθενται είναι εξ ορισμού αρκετά αισιόδοξοι στην οπτική τους.

Οι διαρκώς υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και η διατήρηση των επιτοκίων δανεισμού της χώρας σε συμφέρουσα επίπεδα είναι απίθανο να μην πέσουν θύματα των οικονομικών κύκλων μέσα στις επόμενες τέσσερις δεκαετίες. Οι πολιτικές διακυμάνσεις που σίγουρα θα προκύψουν βάσει και των ιστορικών δεδομένων μας θα δημιουργήσουν πρόσθετες ταλαντεύσεις. Το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον και οι ενεργειακές εξελίξεις που προμηνύονται εξαιρετικά ενδιαφέρουσες δεν επιτρέπουν μονοδιάστατες, χαρωπές αλλά αφελείς αναλύσεις.

Μέσα σε αυτό το κλίμα και γνωρίζοντας ότι οι ουσιαστικές ελαφρύνσεις στην αποπληρωμή του χρέους θα προκύψουν με το τέλος του υπάρχοντος προγράμματος την Άνοιξη του 2018, όπου εφόσον έχουμε ολοκληρώσει επιτέλους τις μεταρρυθμίσεις και τις ιδιωτικοποιήσεις θα προσαρμοστούν -ανάλογα με την προβλεπόμενη μείωση των ετήσιων τόκων- και οι στόχοι για πρωτογενή πλεονάσματα προς το 2%, η κυβέρνηση επιδόθηκε σε ένα παιχνίδι παροχών που αν δεν αποδειχτεί προεκλογική φούσκα το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για την απέλπιδα προσπάθεια να εντείνει την ταξικότητα των επιλογών της.

Αδιαφορώντας για το γεγονός ότι το υπερβάλλων του στόχου πλεόνασμα προέκυψε από την μη καταβολή των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους ιδιώτες που στεγνώνει την αγορά από ρευστότητα και περιορίζει τις πληρωμές των εταιρειών σε υπαλλήλους και προμηθευτές, εκτόξευσε μια υπόσχεση για ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων. Τους προσφέρει δηλαδή μετά τις νέες αχρείαστες, έως το τέλος του 2014 περικοπές στο εισόδημα τους, μια ανταμοιβή εξαγοράς συνειδήσεων που παραβλέπει ότι το θεμελιώδες πρόβλημα κάθε οικογένειας είναι τα άνεργα και χωρίς προοπτική παιδιά της.

Η δική τους ενίσχυση για είσοδο στην εργασία θα πρόσθετε επί της ουσίας κάτι θετικό στην ανάταξη της οικονομίας. Θα τους έδινε μια ευκαιρία απασχόλησης, θα διεύρυνε τις παραγωγικές δυνατότητες των επιχειρήσεων κι έτσι το συνολικό κοινωνικό και οικονομικό αποτέλεσμα θα ήταν πολλαπλώς πιο αποδοτικό για όλους μας. Όμως αυτές οι απλές προσεγγίσεις προσκρούουν στον σαφή ταξικό προσανατολισμό του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι προτιμότερο ένα πρόσκαιρο, εφάπαξ δόλωμα στους απόμαχους της εργασίας από την στήριξη του ενεργούς δυναμικού προσωπικού με διαρκείς και μόνιμες θετικές συνέπειες.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας

Οικονομολόγος - Ψυχολόγος, Σύμβουλος Επενδύσεων

Σημειολογικά δεν θα μπορούσε να υπάρξει άλλη ημέρα, που να αποτυπώνει ταυτόχρονα και με τόση πιστότητα τις δυο διαφορετικές εικόνες της Ε.Ε. όπως αυτές καταγράφονται τα τελευταία χρόνια, όπως η προηγούμενη Κυριακή. Από την μια η Αυστριακή Προεδρική εκλογή κι από την άλλη το Ιταλικό δημοψήφισμα αποκάλυψαν σε όλο τους το εύρος τις δυο αντίθετες πορείες που έχει να διαλέξει η Ευρώπη και τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί κάθε πλευρά.

Οι Αυστριακοί μπρος στο φάσμα της εκλογικής ενός ακραία απομονωτικού σωβινιστή υποψηφίου (μην τον συγχέουμε με το προφίλ ενός τυπικού συντηρητικού πολιτικού) επέλεξαν να στηρίξουν τον εκλεκτό των Πρασίνων θεωρώντας ότι μπορεί να υπερασπιστεί καλύτερα το Ευρωπαϊκό κεκτημένο ακόμη κι αν η οπτική, που κατά πιθανότητα διαθέτει για το μέλλον της Ε.Ε., κινείται στα πλαίσια μιας σφιχτής ομοσπονδιοποίησης την οποία πολλοί φοβούνται ως το έσχατο μέσο καταπίεσης των εθνικών συνειδήσεων.

Την ίδια ώρα οι Ιταλοί έστειλαν το ακριβώς αντίθετο μήνυμα αντικρούοντας το κυβερνητικό σκεπτικό που επιθυμούσε την συγκέντρωση των εξουσιών με άλλοθι την μείωση του κόστους λειτουργίας του κράτους. Με ένα συντριπτικό ποσοστό έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου προς όσους θεωρούν ότι ο περιορισμός των παρεμβατικών δυνατοτήτων του πολίτη γίνεται εύκολα ανεκτός ακόμη κι αν διέπεται από μια ορθολογική αντίληψη για την δομή των νομοθετικών και εκτελεστικών μηχανισμών.

Υπάρχει χρυσή τομή ανάμεσα στις δυο θεωρητικές προσεγγίσεις; Υπάρχουν ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες με διορατικότητα και θέληση ώστε να αναλάβουν την ευθύνη του διοικητικού ανασχεδιασμού της Ε.Ε. με τρόπο που να εξυπηρετεί και την αποδοτικότητα των θεσμικών οργάνων αλλά και να επιτρέπει την διατήρηση ενός σημαντικού βαθμού αυτονομίας τέτοιου που θα της προσδίδει το αντίστοιχο κύρος αλλά πάνω από όλα και την αναγκαία δημοκρατική νομιμοποίηση;

Σε μια περίοδο οικονομικών και κοινωνικών πιέσεων αυτοί που αναδεικνύονται στο προσκήνιο είναι οι πιο σκληροί και άτεγκτοι, συχνά και οι πιο φαιδροί, εκπρόσωποι της κάθε μιας σχολής σκέψης. Λείπει η ψυχραιμία, η ψυχρή ανάλυση των θετικών αποτελεσμάτων αλλά και των αρνητικών επιπτώσεων κάθε εναλλακτικού δρόμου έτσι ώστε τελικά να χαραχθεί μια πορεία που θα εκμεταλλεύεται στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις πιο αποδοτικές πλευρές κάθε στάσης.

Λείπουν οι συνετές φωνές που θα αναζητήσουν την χρήση ομοσπονδιακών επιλογών εκεί όπου δύναται να συνεισφέρουν σε δράσεις υψηλού κύρους και τεράστιου εύρους, ικανές να προσφέρουν οφέλη για τον κάθε Ευρωπαίο πολίτη που δεν είναι ικανές να πετύχουν οι μεμονωμένες, αποσπασματικές και συχνά αντικρουόμενες εθνικές πολιτικές. Όπως πχ στη λειτουργία της ΕΚΤ, στην κοινή φύλαξη των συνόρων, την ενιαία αμυντική πολιτική, τα αναπτυξιακά εργαλεία και την στήριξη της απασχόλησης.

Λείπουν οι σύγχρονες εθνικές φωνές που δεν καπηλεύονται πρόσκαιρα τις αναφορές σε παραδοσιακές αξίες και συμβολισμούς τους παρελθόντος αλλά αναδεικνύουν εκείνες της πτυχές της ιστορίας που ενισχύουν την ατομική και συλλογική δράση των πολιτών με τρόπο που τους καθιστά όσο πιο συνειδητά συμμέτοχους στις αποφάσεις και τους δίνει το περιθώριο να ακολουθούν εθνικές πολιτικές σε ζητήματα όπως πχ τα φορολογικά, ο παραγωγικός σχεδιασμός, η παιδεία συντηρώντας τα αναντίρρητα στοιχεία διαφορετικότητας που χαρακτηρίζουν κάθε λαό.

Όπως στα περισσότερα ζητήματα η λύση βρίσκεται στη δημιουργική σύνθεση, στη συνδυαστική σκέψη, στην οραματική πολυπλοκότητα κι όχι στην στρυφνή, συγκρουσιακή απόρριψη κάθε αντίθετης άποψης με μια μεγάλη δόση στρουθοκαμηλισμού για τις διεθνείς εξελίξεις που συνεχίζουν να απωθούν την Ευρώπη, σε οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο, στην άκρη των εξελίξεων.