ΜΑΧΗΤΙΚΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ: 2015-02-08

Δυο βασικά σημεία της δημοσιονομικής προσέγγισης του νέου υπ. Οικονομικών είναι η απομείωση του χρέους (το κούρεμα που υπόσχονταν ο ΣΥΡΙΖΑ χάθηκε στις προεκλογικές καλένδες της ψηφοθηρίας!) και ο περιορισμός του στόχου για τα πρωτογενή πλεονάσματα. Μόνο που από ένα κούρεμα που δεν εξασφάλιζε υποχρεωτικά και μικρότερες ετήσιες πληρωμές τόκων από τις υπάρχουσες και την μονομερή ελαχιστοποίηση των πλεονασμάτων στο 1,5% για τα επόμενα χρόνια, περάσαμε σε μια ρητορική ανακατασκευή αυτού που ήδη είχε αποφασίσει η Ε.Ε. από το Νοέμβριο του 2012. Επιμήκυνση του χρέους και ανάλογα με την ελάφρυνση από τόκους αντίστοιχη μείωση και των πλεονασμάτων.

Όλα τα τεχνικά μέσα αντικατάστασης των ομολόγων με πανάκριβες αέναες εκδόσεις που διαπνέονται από ένα ανεπίτρεπτο για διακρατικό χρέος είδος εταιρικής νοοτροπίας, ρήτρες ανάπτυξης που κινούνται σε μια μετοχική αντίληψη που μπορεί τη μια να μηδενίζει και την άλλη να εκτοξεύει στα ουράνια τις πληρωμές ή αντικαταστατική έμμεση χρηματοδότηση από την ΕΚΤ μέσω εντόκων γραμματίων που φορτώνουν με «τοκογλυφικούς» τόκους τον προϋπολογισμό διογκώνοντας το χρέος, γι’ αυτό και όλες οι χώρες επιδιώκουν τον περιορισμό της χρήσης τους, δεν αποτελούν παρά θεωρητικά εργαλεία που αναδεικνύονται για να διανθίσουν ανέξοδα τον δήθεν αγωνιστικό βερμπαλισμό.

Αν ο κ. Βαρουφάκης ήθελε να είναι ειλικρινής με όσες ιδέες αναπτύσσει θα έπρεπε να δώσει μια ειλικρινή απάντηση στο εξής ερώτημα. Αν αυτό που θα συμφωνηθεί ως τρόπος διευθέτησης που χρέους δεν περιλαμβάνει μείωση των ετήσιων τόκων τουλάχιστον ισόποση με τον εξαγγελθέντα περιορισμό των πλεονασμάτων πως θα καταστεί το χρέος όχι απλά βιώσιμο με βάση τις δικές του θέσεις αλλά έστω και με το υπάρχον χρονοδιάγραμμα που μιλά για 120% το 2020;

Η δεδομένη πρόθεση για επιμήκυνση (τουλάχιστον στα 50 χρόνια) και μείωση (σχεδόν μηδενισμό) των επιτοκίων θα επιφέρει ελάφρυνση των τόκων γύρω στα 2 δις ευρώ, άρα δίνει δυνατότητα επαναπροσδιορισμού του πλεονάσματος στο 2% για φέτος και στο 3,5% για του χρόνου. Αυτό είχε ήδη επιτευχθεί και απέμενε η ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης και η μετάβαση στην πιστωτική γραμμή που να συγκρατήσουμε ότι αποτελείται από τα αδιάθετα κεφάλαια του ΤΧΣ. Οποιαδήποτε συμφωνία που θα προσπαθήσει να παρουσιάσει ο ΣΥΡΙΖΑ ως επιτυχία, θα πρέπει να πηγαίνει τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα κι όχι απλά να καταλήγει στον ίδιο στόχο με άλλη διατύπωση.

Αν λοιπόν η νέα αναδιάρθρωση του χρέους είναι αυτού του μεγέθους με ποιο τρόπο θα καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό που θα δημιουργηθεί από την εμμονή για στόχο πλεονάσματος 1,5% όταν και τότε για να πληρωθούν οι εναπομείναντες χαμηλότεροι τόκοι; Κάθε χρόνο έως το 2020 θα υπάρχει ένα κενό από 0,5% έως 1,5% (1-3 δις) που θα μας απομακρύνει και πάλι ακόμα κι από τον αρχικό στόχο για το 120% χρέος.

Σε αυτή τη διαπίστωση να προστεθούν και τα μειωμένα έως εξαλειμμένα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις που αναστέλλονται ή σταματούν οριστικά τα οποία ήταν μια ακόμα σημαντική μεταβλητή δεκάδων δις για την επίτευξη του επιθυμητού επιπέδου χρέους ως το τέλος της δεκαετίας. Θα πρέπει επίσης να αφαιρεθεί κι ένα μέρος από τα κεφάλαια του ΤΧΣ που η νέα κυβέρνηση επιθυμεί να χρησιμοποιήσει για τη διαγραφή κάποιων «κόκκινων» δανείων, αν και δεν προβλέπεται αυτή η χρήση τους από τη στιγμή που πέρασαν στην πιστωτική γραμμή.

Κεφάλαια που αν βγαίναμε πλήρως στις αγορές όπως προβλεπόταν η μη χρήση αυτών των ποσών θα μείωναν αυτόματα το χρέος κατά 6%. Όπως κατά περίπου 9% θα μειώνονταν το χρέος κι από την πώληση των μετοχών του ΤΧΣ στις τράπεζες κάτι που είναι πλέον αμφίβολο να συμβεί αν τηρηθούν οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για περαιτέρω κρατικοποίηση τους.

Άρα καταλήγουμε στην προοπτική μιας τριπλής πληγής που αφήνει κυριολεκτικά στον αέρα όλο τον προγραμματισμό για την πορεία του χρέους. Εκτός κι αν υπάρχουν άλλες πιο ριζικές λύσεις στο πίσω μέρος του κυβερνητικών μυαλών που δικαιολογούν και το γεγονός ότι κανένας λόγος δεν γίνεται για το χρηματοδοτικό κενό όχι του 2015 (που υποτίθεται ότι θα καλύπτονταν από ένα μέρος της πιστωτικής γραμμής κι από την έξοδο στις αγορές) αλλά κυρίως του 2016 που όλοι πριν λίγους μήνες θεωρούσαν ότι θα προέρχονταν αποκλειστικά από τις αγορές.

Αλλά ο όρος «αγορές» έχει πάψει πλέον καν να αναφέρεται από τα επίσημα ελληνικά χείλη και μοιάζει να έχει ξεχαστεί ως προοπτική. Γιατί άραγε; Ή επειδή το κενό που περιγράψαμε στην επίτευξη του στόχου για μείωση του χρέους στο 120% θα καλυφθεί με αναγκαστικό νέο δανεισμό (εσωτερικό ή εξωτερικό με νέα επαχθέστερη συμφωνία) ή επειδή έχει παρθεί η απόφαση «ηρωικής» εξόδου και αλλαγής νομίσματος. Αυτό είναι το καλά κρυμμένο μυστικό;

Υ.Γ. Όλα αυτά λοιπόν που συνολικά αγγίζουν τα 60 δισ. ευρώ πάντα υπό την αίρεση ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αρνητικές αποκλίσεις στην εκτέλεση του υπάρχοντος (που ήδη δείχνει υπαρκτή υστέρηση εσόδων) και των επόμενων προϋπολογισμών που θα οδηγούσε σε λήψη επιπρόσθετων νέων μέτρων.

Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος –Ψυχολόγος

Οι προγραμματικές δηλώσεις έχουν πάντα μια αίσθηση οραματικού μεγαλείου, πόσο μάλλον όταν προέρχονται από κάποιον που για πρώτη φορά γεύεται το μεθυστικό ποτό της εξουσίας. Ο Τσίπρας μας είπε πολλά τετριμμένα (που ελπίζουμε να μην πραγματωθούν με τον ίδιο τρόπο που μικρό κυβερνητικό σχήμα θεωρείται αυτό που διαθέτει 10 υπουργούς και καμιά 25 αναπληρωτές!), μερικά ενδιαφέροντα και άλλα φιλόδοξα σχέδια που θα κριθούν στην πορεία όπως συμβαίνει με κάθε κυβέρνηση. Μεγαλύτερη σημασία όμως έχουν όσα δεν μας είπε είτε λόγω αρχικής άγνοιας των δεδομένων, είτε λόγω ηθελημένης ωραιοποίησης μιας σειράς από αξιακές αρχές του.

Δεν μας διευκρίνισε πως γίνεται να κριτικάρεις την προηγούμενη κυβέρνηση για το ότι δεν ζήτησε εξάμηνη παράταση του μνημονίου, όταν εσύ τώρα αρνείσαι να την δεχτείς γιατί δεν συμφωνείς με τους όρους της. Ας έκανε δηλαδή ο προηγούμενος τον «κακό» για να διαθέτω εγώ περισσότερο χρόνο και να μην αναγκαστώ να αναλάβω τις ευθύνες μου;

Δεν μας εξήγησε με ποιο τρόπο θα περιόριζε την λιτότητα αν ήταν ο ίδιος πρωθυπουργός όλα τα προηγούμενα χρόνια. Πως θα μείωνε τα 25 δις ευρώ πρωτογενών ελλειμμάτων χωρίς ουσιαστικά να αγγίξει τον υπερμεγέθη δημόσιο τομέα και την πραγματική κρατική σπατάλη; Εκτός κι αν θεωρεί ότι αρκούν οι επικοινωνιακές φούσκες των ελάχιστων εκατομμυρίων ευρώ από τη σωστή κίνηση του περιορισμού των υπουργικών συμβούλων και των κυβερνητικών αυτοκινήτων.

Δεν παραδέχεται ευθαρσώς ότι αυτό που υπονοεί είναι ότι οι εταίροι μας θα έπρεπε να επωμιστούν ταυτόχρονα και την απομείωση του χρέους και την χρηματοδότηση των ελλειμμάτων... εις το διηνεκές, χορεύοντας στο ρυθμό των νταουλιών που με τόση επιτυχία περιφέρει εσχάτως στην Ευρώπη.

Δεν μας ενημέρωσε για το πως αντιλαμβάνεται την αξιολόγηση στο δημόσιο ως πραγματικό εργαλείο βελτιστοποίησης κι όχι ως πρόσχημα. Δεν καταλάβαμε πως συνδυάζεται το αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων να περνά μέσα από την άκριτη κρατική χρηματοδότηση τους. Δεν έγινε κατανοητό πως θα βελτιωθεί η παροχή υγειονομικών υπηρεσιών όταν στο όνομα του εκλογικού λαϊκισμού περιορίζονται οι προσλήψεις εξειδικευμένου προσωπικού για να καλυφθούν θέσεις από χαμηλών προσόντων απολυμένους. Έμεινε μυστήριο πως θα χρηματοδοτηθεί το ασφαλιστικό σύστημα χωρίς νέους φόρους και ειδικές εισφορές υπέρ τρίτων.

Κυρίως δεν ξεδιαλύναμε από τα λόγια του τον τρόπο με τον οποίο θα προέλθει η αναγκαία παραγωγική άνθηση. Στην φορολογική πρόταση του δεν αφιερώθηκε ούτε μια λέξη για την κινητροδότηση των επιχειρήσεων. Στο αναπτυξιακό του πλάνο δεν περιλαμβάνεται το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας, η αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας και η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων περιγράφηκε με μια ανεδαφική, κλειστοφοβική λογική.

Ακόμα περιμένω να ακούσω τις κυβερνητικές προβλέψεις για το ρυθμό ανάπτυξης και την αντίστοιχη μείωση της ανεργίας το 2015. Προβλέψεις που να ξεπερνούν τα δεδομένα του 2,9% και 22,5% αντίστοιχα. Αλλιώς οι αυτοκρατορικές εξαγγελίες θα μετατραπούν σε ψηφοθηρικά φληναφήματα.

Υ.Γ. Ούτε μια φράση δεν χαλάλισε ο Τσίπρας, μέσα σε μιάμιση ώρα ομιλίας, για το πως θα διασφαλιστεί η χρηματοδότηση της χώρας, πως θα επανέλθουμε στις αγορές ομολόγων. Εκτός κι αν έχει ήδη αποφασιστεί η αλλαγή νομίσματος ή έχει προαποφασιστεί η συνέχιση του μνημονίου και κάποιοι παρέλειψαν να μας ενημερώσουν!

Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος –Ψυχολόγος

Πέρασαν δυο εβδομάδες «πρώτης φοράς αριστερά» και η συγκυβέρνηση αναλώθηκε σε εσωτερικές χαριτωμενιές και επαναβεβαίωση υποσχέσεων (αναμενόμενες μέσα στην γλυκιά ζάλη από την κατάληψη της εξουσίας) και εθιμοτυπικές διεθνείς αβρότητες με άλλους ηγέτες που καταλήγουν όπως όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης σε αναπτυξιακά ευχολόγια χωρίς τον καθορισμό συγκεκριμενοποιημένων στόχων και πρωτοβουλιών.

Τον ανούσιο δήθεν μήνα του μέλιτος ακολούθησε η σκληρή πραγματικότητα της αντιμετώπισης των θεσμικών παραγόντων. Η Ε.Ε. διαμέσου Γιουνκέρ διαμήνυσε στον Τσίπρα ότι χωρίς ολοκλήρωση της αξιολόγησης του υφιστάμενου προγράμματος δεν πρόκειται να ανοίξει διάλογος για την επόμενη (το μεταμνημονιακό καθεστώς που τώρα ακούω να μετατρέπεται σε νέο τετραετές «κοινωνικό συμβόλαιο» με τους δανειστές!).

Το ΔΝΤ απέκλεισε λόγω καταστατικού κάθε πιθανότητα απομείωσης της δανειακής συνεισφοράς της στην Ελλάδα και η ΕΚΤ για τους ίδιους λόγους απέκρουσε τις ευφάνταστες θεωρητικές ιδέες του Βαρουφάκη για αέναα ομόλογα, ρήτρες ανάπτυξης και πακτωλό πανάκριβων πλέον εντόκων γραμματίων και ανακοίνωσε τον αποκλεισμό των τραπεζών μας από τον απευθείας φθηνό δανεισμό παραπέμποντας μας στον πανάκριβο ELA που θα εξαφανίσει την προοπτική τριπλασιασμού των χορηγήσεων που είχαν ανακοινώσει τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ήταν το αποκορύφωμα μιας απομόνωσης που ξεκίνησε με την συμμετοχή μας στην πιστωτική χαλάρωση υπό τον όρο της εξεύρεσης κοινού τόπου με τους εταίρους.

Τι απομένει; Το καθοριστικό επόμενο Eurogroup όπου έχει ήδη δοθεί τελεσίγραφο στην ελληνική πλευρά ότι χωρίς συμφωνία έρχεται το οριστικό τέλος της χρηματοδότησης. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύει ότι με μια ψευδεπίγραφη ταμπέλα «μεταρρυθμίσεις» κάτω από την οποία εκτός από απαραίτητες διαρθρωτικές κινήσεις για τους φορολογικούς μηχανισμούς, την γραφειοκρατία και τη διαφθορά (αυτές που περιλαμβάνει ο Βαρουφάκης στο 70% των αποδεκτών απαιτήσεων της τρόικας!) προσθέτει και μια σειρά από κινήσεις ανόρθωσης του πιο αντιπαραγωγικού κρατισμού στο δημόσιο τομέα και την οικονομία, θα πείσει τους συνομιλητές του ώστε να του παραχωρήσουν αφειδώς χρηματοδότηση και τεράστια ελαστικοποίηση των πρωτογενών πλεονασμάτων τέτοια που θα σημαίνει ότι για τα επόμενα χρόνια δεν θα πληρώνουμε κανέναν τόκο για το χρέος, τότε μάλλον κατοικοεδρεύει σε άλλον γαλαξία.

Δυστυχώς αν δεν προκύψει κάτι το εντυπωσιακό μέσα στις επόμενες λίγες ημέρες καταλήγουμε σε μια μετωπική σύγκρουση με το «παπάκι» της ελληνικής κυβέρνησης να προσκρούει με πάταγο πάνω στην Ευρωπαϊκή νταλίκα με προκάλυμμα την στήριξη της κοινωνίας η οποία όμως έδωσε εξουσιοδότηση για μια σκληρότερη διαπραγμάτευση ελπίζοντας σε μια αναίμακτη και χωρίς σοβαρές συνέπειες αντιπαράθεση όχι στην ασύντακτη χρεοκοπία της χώρας.

Μετά από αυτό μια σχετική ρευστότητα στην αγορά ίσως διατηρηθεί για όσο διάστημα η ΕΚΤ θα αξιολογεί ως αξιόπιστες τις ελληνικές τράπεζες αλλά κι αυτή ανεπαρκής για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών. Τα ταμειακά αποθέματα του κράτους στερεύουν κι αν συνεχιστεί η υστέρηση δημοσίων εσόδων, που ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει να καλύψει με νέους φόρους (όπως το ασαφές εφεύρημα της «επιδεικτικής διαβίωσης»), ειδικές εισφορές και νέες περαιώσεις επιχειρήσεων ενώ την ίδια στιγμή θα πετάει ως «τυράκι» στην κοινωνία την 13^η σύνταξη σε χαμηλοσυνταξιούχους (αν παραμένει κυβέρνηση ως το Δεκέμβριο!), την μελλοντική αύξηση του κατώτατου μισθού και την αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ με τον φόρο επί της περιουσίας που θα αγγίξει και τις καταθέσεις.

Ακόμα κι αν επιχειρηθούν λύσεις απελπισίας που θα παραπέμψουν την οριστική χρεοκοπία στον Ιούλιο, όπως η δέσμευση καταθέσεων, η αξιοποίηση των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων ή η καθυστέρηση της πληρωμής μισθών και συντάξεων, το αποτέλεσμα δεν θα είναι παρά μια οδυνηρή παράταση σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία προς την λαιμητόμο. Εκτός κι αν προτιμηθεί μια ηρωική έξοδος μέσω ενός δημοψηφίσματος που με εθνικοαπελευθερωτικό γαρνίρισμα θα ωραιοποιεί την οικονομική και διπλωματική απομόνωση. Δεν μένει παρά να ευχηθούμε η σύνεση να πρυτανεύσει έστω και την ύστατη ώρα!

Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος –Ψυχολόγος

Μετάφραση

Πληροφορίες

Σύνδεσμοι

Αρχείο

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Ιστολόγια