Ανακοινώθηκε λοιπόν κι επίσημα η λειτουργία του φόρουμ ιδεών της κ.Μπακογιάννη ως πρόπλασμα της επικείμενης δημιουργίας πολιτικού φορέα, που μόλις λίγες μέρες αργότερα παραδέχθηκε, για πρώτη φορά ξεκάθαρα, σε ραδιοφωνική της συνέντευξη. Μια κίνηση προδιαγεγραμμένη από τη στιγμή που οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, που πολλοί αναμένουν λόγω των συσσωρευμένων κοινωνικών αντιδράσεων τους επόμενους μήνες, θεωρεί ότι της δίνουν το περιθώριο να αποκτήσει ένα νέο ρόλο στο πολιτικό γίγνεσθαι. Ένας τέτοιος «όμιλος» είναι θεωρητικά ο πιο ασφαλής τρόπος διερεύνησης των διαθέσεων της κοινωνίας και αποτύπωσης προτάσεων για την οικονομική, πολιτική και κοινωνική αναγέννηση που χρειάζεται ο τόπος.

Τι είναι όμως επί της ουσίας ένα φόρουμ ιδεών, ποιος «δικαιούται» να καταφεύγει σε μια τέτοια επιλογή και για ποιους λόγους; Τα αγγλιστί think tanks (δεξαμενές σκέψεις) αποτελούν μια χρήσιμη μορφή ανταλλαγής απόψεων, προσεγγίσεων, κατάθεσης καινοτόμων ιδεών η χρήση όμως των οποίων μάλλον έχει αποκλίνει του αρχικού στόχου. Η χρησιμότητα τους έγκειται ακριβώς στην μη κομματική ταυτότητα των μελών της, και την ευθεία σχέση τους με την καθημερινότητα, την κοινωνία, την αγορά και τα προβλήματα τους, ώστε μέσα από μια ειλικρινή αποτύπωση της πραγματικότητας, μακριά από κομματικές αγκυλώσεις, να κατατίθενται προτάσεις και λύσεις σε συγκεκριμένα ζητήματα, άλλοτε περισσότερο άλλοτε λιγότερο εφικτές. Συνήθως πιο δημιουργικές κι αποδοτικές είναι οι «δεξαμενές» αυτές που διαθέτουν την μεγαλύτερη δυνατή συνοχή. Τα μέλη τους δηλαδή διαθέτουν κοινές αναφορές επαγγελματικές, ακαδημαϊκές, τοπικές και άλλες που τους επιτρέπει με εξειδίκευση και προσήλωση να ασχοληθούν διεξοδικά με κάποια θέματα που γνωρίζουν διεξοδικά και μπορούν να τα δουν από διαφορετικές οπτικές γωνιές.

Όσο κι αν ρητορικά η κ.Μπακογιάννη προσπάθησε να «ντύσει» αυτή της την προσπάθεια με αυτά τα χαρακτηριστικά, η αδυσώπητη πραγματικότητα αποδεικνύει ότι ελάχιστη σχέση έχει, τουλάχιστον η αρχική μορφή του φόρουμ της, με το πλαίσιο που περιγράψαμε. Παρά τις διαδόσεις επί εβδομάδες για διαρκείς συναντήσεις με νέους, άφθαρτους ανθρώπους από την κοινωνία, που δεν είχαν πρότερη επαφή με τις πολιτικές διαδικασίες, οι «προβληματισμένοι» πολίτες, όσοι μας παρουσιάσθηκαν δηλαδή ως η αρχική ομάδα που θα όφειλε να είναι χαρακτηριστική των προθέσεων της, μάλλον απογοήτευσαν όχι με την ακαδημαϊκή ή επαγγελματική τους επάρκεια (πολλοί από αυτούς έχουν άλλωστε πολύ καλά βιογραφικά σε αυτό το επίπεδο, αλλά με την εντονότατη και πολυετή ενασχόληση τους με την πολιτική είτε σε κομματικές είτε σε κρατικές θέσεις.

Κι αυτό μπορεί από μόνο του να μην είναι κακό, αλλά δεν μπορείς να ευαγγελίζεσαι την έκφραση των πραγματικά προβληματισμένων πολιτών αυτής της κοινωνίας (των νέων που βλέπουν την ανεργία να εκτινάσσεται και το εργασιακό & ασφαλιστικό τους μέλλον να βαίνει αβέβαιο, των μικρομεσαίων επαγγελματιών που βλέπουν την αγορά να έχει «αφυδατωθεί» πλήρως από ρευστότητα και την πιθανότητα να κλείσουν οριστικά την επιχείρηση τους να μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, την μέση οικογένεια που βλέπει πέρα από τον περιορισμό του οικογενειακού εισοδήματος, τον αυξανόμενο πληθωρισμό να της περιορίζει ακόμα περισσότερο την καταναλωτική δυνατότητα οδηγώντας την συχνά σε αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών και πληρωμής καίριων υποχρεώσεων, τους συνταξιούχους που αναγκάζονται στα στερνά της ζωής τους να αλλάξουν συνήθειες λόγω των περικοπών), και να προβάλεις ως εφαλτήριο της προσπάθειας σου γνωστά, λιγότερο ή περισσότερο καταξιωμένα πολιτικά στελέχη και ανθρώπους του περιβάλλοντος πολιτικών προσώπων.

Άλλωστε οι πολιτικές θέσεις της ιδίας της κ.Μπακογιάννη ως κορυφαίου στελέχους επί δυο δεκαετίες, είναι γνωστές, έχουν καταγραφεί και αξιολογηθεί από την κοινωνία, όπως φυσικά και της συντριπτικής πλειοψηφίας του πυρήνα του φόρουμ, που σχεδόν ολοκληρωτικά συμπίπτουν μαζί της, αφού υπήρξαν με τη στενότερη ή ευρύτερη έννοια στο περιβάλλον της. Μοιάζει λοιπόν ανώφελο για ένα έμπειρο πολιτικό στέλεχος και τον περίγυρο της, να προσπαθούν να παρουσιάσουν κάτι που σε τελική ανάλυση δεν είναι. Δηλαδή κάτι νέο, φρέσκο κι άφθαρτο που ξεκινά από τα «σπλάχνα» της κοινωνίας. Πόσο δε μάλλον όταν πέρα από την πολυετή πολιτική πορεία και την μοναδική ιστορία σου, έχεις κάνει μια κορυφαία επιλογή όπως η στήριξη του μνημονίου, πάνω στην οποία συνεπέστατα συνεχίζεις με την υπερψήφιση σημαντικού μέρους του ασφαλιστικού νομοσχεδίου και πιθανότατα κι άλλων που έρχονται.

Αν υπήρχε η ανάγκη για κάτι τέτοιο, μια δεξαμενή ιδεών, η ίδια η κοινωνία θα μπορούσε να βρει τρόπους να το δημιουργήσει από άτομα που δεν έχουν ταυτιστεί με κομματικές θέσεις και ανησυχούν πραγματικά για τις εξελίξεις, κυρίως επειδή οι συνέπειες τους αφορούν άμεσα το παρόν και το μέλλον τους. Να θυμίσουμε απλώς ότι μια τέτοια επιτροπή εξειδικευμένων επιστημόνων συμβουλευτικού χαρακτήρα (που πιθανότατα θα μπορούσε να εμπλουτιστεί περαιτέρω με απλούς ανθρώπους όλων των ηλικιών, της αγοράς και της κοινωνίας) έχει περάσει στο Καταστατικό της Ν.Δ. με τις οργανωτικές αλλαγές που πρότεινε ο Πρόεδρος της Αντώνης Σαμαράς.

Ας προχωρήσει λοιπόν η κ.Μπακογιάννη σε αυτό που εξ’ αρχής σχεδίαζε, την δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα. Τις θέσεις της σε μεγάλο βαθμό τις γνωρίζουμε, αν και το τελευταίο διάστημα πέρα από προσωπικές επιθέσεις στον Αντώνη Σαμαρά, γενικόλογες αναφορές και περιγραφή καταστάσεων δεν έχουμε ακούσει μια ολοκληρωμένη πρόταση για τα ζέοντα θέματα (ανάπτυξη, κρατική σπατάλη, μεταρρυθμίσεις κλπ), και α στελέχη της προς το παρόν δεν προέρχονται από παρθενογένεση, μάλλον ανακύκλωση περιβάλλοντος θυμίζουν. Όταν αποφασίσει να το κάνει θα ακούσουμε με ενδιαφέρον τις απόψεις της και με επιχειρήματα θα τις αναλύσουμε και θα απαντήσουμε για την αξιοπιστία, την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική χρησιμότητα τους. Ελπίζουμε τουλάχιστον να μην αφορούν απλώς παλιές συνταγές που η ιστορία έχει αποδείξει τα αδιέξοδα στα οποία οδηγούν, γιατί τότε το έργο μας θα είναι εξαιρετικά εύκολο.

Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος