Ο τρόπος με τον οποίο το συνδικαλιστικό κατεστημένο, διαχρονικά τοποθετημένο πολιτικά στο χώρο του ΠΑΣΟΚ, διαχειρίζεται τις κατακλυσμιαίες εξελίξεις στο εργασιακό και ασφαλιστικό πεδίο, αποκάλυψε αυτό που έτσι κι αλλιώς ήταν πρόδηλο από την έως τώρα λειτουργία του. Ότι δηλαδή η όποια δράση τους για τα δικαιώματα των εργαζομένων προσέκρουε σε δυο κομβικούς «υφάλους». Από τη μια τη συντήρηση του κρατικοδίαιτου συστήματος εξουσίας που δαιμονοποιεί την επιχειρηματικότητα, αποποιούμενο των δικών του ευθυνών, κι από την άλλη την προώθηση των προσωπικών διαδρομών των επικεφαλής των συνδικαλιστικών παρατάξεων που σχεδόν νομοτελειακά οδηγούσε στην κατάληψη βουλευτικών ή ακόμα και υπουργικών θώκων.

Μετά από δεκαετίες δράσης το συνδικαλιστικό κίνημα με τη συγκεκριμένη του δομή μοιάζει να έχει εξαντλήσει τα όρια του. Ο ρόλος του υπερασπιστή των εργασιακών δικαίων, ως μέσο ανέλιξης στην κομματική επετηρίδα έχει μειώσει την αξιοπιστία των «επαγγελματιών» του συνδικαλισμού. Συχνά κινούνται ανάμεσα σε μια μαξιμαλιστική, αντιπολιτευτική ρητορική και το συμβιβασμό με τις κυβερνητικές επιλογές του κομματικού τους χώρου, αφού πρώτα τον διανθίσουν με αγωνιστικές λεκτικές διατυπώσεις. Ταυτόχρονα ο όγκος των «ευθυνών» τους, συχνά τους απομακρύνει από την ενεργή ενασχόληση με την καθημερινότητα του εργασιακού τους αντικειμένου, μετατρέποντας τους σε υψηλόμισθους θεωρητικούς.

Με κάποιο τρόπο θα έπρεπε να διαχωριστεί η συνδικαλιστική διαδρομή τους με την πολιτική καριέρα. Μια πρόταση θα ήταν να υπάρξουν κάποια προσχώματα στην μετέπειτα πολιτικής τους διαδρομή (αδυναμία άμεσης μεταπήδησης στην κεντρική πολιτική σκηνή, ένα είδους ασυμβίβαστο με την άμεση ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών κλπ). Την ίδια στιγμή οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, η εξ’ αποστάσεως εργασία μέσω των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, η μεγαλύτερη εξειδίκευση των γνωστικών αντικειμένων, διαφοροποιούν πλήρως το τοπίο των δικαιωμάτων και το πεδίο των διεκδικήσεων.

Σε αυτές τις νέες συνθήκες δημιουργείται ένα σώμα νέων, σχετικά πιο αυτόνομων εργαζομένων που δεν καλύπτονται πλήρως από τις συνήθεις διαδικασίες. Όσο λοιπόν χρειάζεται να θεσμοθετηθούν κάποια εχέγγυα για την πιο ακομμάτιστη λειτουργία των τωρινών μορφών συνδικαλισμού, άλλο τόσο οφείλουμε να διαλογιστούμε επάνω στις απαιτήσεις του μέλλοντος και την προσαρμογή των δεδομένων σε αυτές.


Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος - Ψυχολόγος