Όσο πιο δύσκολη και πιο περίπλοκη είναι μια
κατάσταση τόσο μεγαλύτερη είναι και η
φυσική ανθρώπινη τάση για να διερευνήσει εναλλακτικές μεθόδους προσέγγισης ενός
ζητήματος. Η ικανοποίηση του εγωισμού και η έκσταση της διαφοροποίησης
που κομίζει το ξεχωριστό, το υπερβατικό, ωθεί, ιδιαίτερα τους ειδικούς ενός
επιστημονικού αντικειμένου, στη διατύπωση άλλοτε αντιφατικών, άλλοτε
επιπόλαιων, άλλοτε ακραίων προτάσεων. Ο χώρος της οικονομίας, εν μέσω κρίσης,
βρίθει από αναπαραγωγή... μπαρούφας με δήθεν ρηξικέλευθες λύσεις.
Θα επικεντρωθούμε στο πιο πρόσφατο σύμπτωμα που αφορά τις εξελίξεις μετά τη ψήφιση των νέων δημοσιονομικών μέτρων και ένα ευφάνταστο εναλλακτικό σενάριο που διακινήθηκε από τα ΜΜΕ. Πλησιάζοντας σε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό (2,5-3 δις προβλέπεται το φετινό πρωτογενές έλλειμμα), γιατί να μην υπάρξουν περικοπές αντίστοιχου εύρους που θα έφερναν άμεσα το ποθούμενο αποτέλεσμα και θα μπορούσαν να προκύψουν αποκλειστικά με περικοπές κρατικής σπατάλης. Έτσι θα μπορούσαμε, υποτίθεται, να αποκτούσαμε ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση για ένα μεγαλύτερο «κούρεμα» του χρέους.
Δεν θα αναφερθούμε καν στην πυραμιδική λογική μισθολογικών περικοπών στο δημόσιο
που συνόδευσε τη συγκεκριμένη καθηγητική πρόταση. Αν το αντίβαρο στις
οριζόντιες περικοπές είναι η... κάθετη πτώση από ένα επίπεδο του «χάρτινου»
πύργου στο αμέσως προηγούμενο, τότε είναι κατανοητό γιατί η ελληνική κοινωνία
παραμένει «αλλεργική» στην ουσιαστική αξιολόγηση δομών και προσώπων, στο
προσδιορισμό και τα κίνητρα παραγωγικότητας κ.ο.κ.
Θα μείνουμε στο καθαρά αριθμητικό σκέλος της
πρότασης αλλά και την ιδεοληπτική αφέλεια που περιλαμβάνει. Με βάση την αποδοτικότητα
των δημοσιονομικών μέτρων για να πετύχεις 2,5-3 δις μείωση ελλείμματος
χρειάζεσαι από 5 (με βάση τα θεωρητικά μοντέλα) έως 7 δις μέτρων (με βάση τα
έως τώρα πρακτικά στοιχεία). Άρα ούτε άμεσα (εντός διμήνου όπως διατείνονταν ο
προτείνων!) μπορεί να επιτευχθεί πλεόνασμα, ούτε τα μέτρα μπορούν να
περιοριστούν σε διαρθρωτικές αλλαγές και λειτουργικά έξοδα που αποδίδουν
σταδιακά και κλιμακωτά.
Αν τα σχεδόν 9,5 δις μέτρων εντός του 2013 δημιουργούν ύφεση 20 δις (ο
θεωρητικός συντελεστής γύρω στο 1 για οικονομίες με σχετικά φυσιολογική ρευστότητα,
όπως θα είναι κι η δικής μας μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, πολύ
εύκολα έγινε 2 προς τηλεοπτική τέρψη, ενώ στο Ελληνικό πρόγραμμα κυμάνθηκε από 0,8 έως
1,5!), προφανώς και 7 που θα χρειαστούν για να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα θα
φέρουν 14 δις ύφεση (πάνω από 7% του ΑΕΠ!).
Φυσικά και στις δυο περιπτώσεις δεν προσμετρούνται
οι θετικές επιδράσεις του εναπομείναντος προγράμματος δημοσίων
επενδύσεων, της αποπληρωμής των χρεών του δημοσίου προς τρίτους μέσα στο
επόμενο έτος, της αξιοποίησης των ποσών της ΕΤΕπ και της αυξημένης
απορροφητικότητας του ΕΣΠΑ ή τα οφέλη από τις ιδιωτικοποιήσεις και την
αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας.
Αποτελεί επίσης υπερβολή που φτάνει στα ακριβώς
αντίθετα όρια, από τον ακραίο προτεσταντικό τιμωρητισμό, να θεωρείς ότι
στόχος μιας χώρας είναι αποκλειστικά ο ισοσκελισμός εσόδων – εξόδων,
προσεγγίζοντας τις πρακτικές υπέρογκου και αντιαναπτξιακά διαχειρίσιμου
κρατικού δανεισμού ως.. παράπλευρη ατυχή δράση που πρέπει να περάσει
αυτόματα στη διεθνή λήθη και τη συγχώρεση.
Η λεπτή κόκκινη γραμμή ανάμεσα σε
ρεαλιστικές προτάσεις (όπως είναι αυτές που ακούγονται για τη διαχείριση του
χρέους ή την ταχύτερη προώθηση ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της ακίνητης
περιουσίας) και το λαϊκισμό των εύκολων, αποσπασματικών και διαστρεβλωμένων
ιδεών που κατακλύζουν τα ΜΜΕ, διασχίζεται ακόμα πιο γρήγορα όταν στόχος
είναι ο εντυπωσιασμός και κίνητρο ο εγωκεντρισμός.
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος
0 σχόλια