Του Νίκου Κωνσταντάρα

Η Τουρκία βρίσκεται σε μεταίχμιο. Από το 2002 που κυβερνάει, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έβγαλε τη χώρα από την οικονομική κρίση και την πολιτική αστάθεια και την κατέστησε οικονομική και πολιτική δύναμη στην περιοχή, με βλέψεις για μεγαλύτερο ρόλο στη διεθνή σκηνή. Την ίδια ώρα, όμως, η Τουρκία εμπλέκεται όλο και βαθύτερα στον εμφύλιο της Συρίας, οι σχέσεις της με τη Ρωσία περνούν ξαφνική κρίση, οι μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό ατονούν, το Κουρδικό φουντώνει, η Ευρωπαϊκή Ενωση ανησυχεί για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την άρνηση της Αγκυρας να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τη Λευκωσία.

Λόγω της συγκυρίας, πέρα από τη μεγάλη σημασία που έχει κάθε επαφή μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων αξιωματούχων, η προχθεσινή επίσκεψη στην Αθήνα του Αχμέτ Νταβούτογλου παρουσίασε ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών είχε στόχο να προετοιμάσει το έδαφος για συνάντηση των πρωθυπουργών των δύο χωρών στην Τουρκία τον ερχόμενο Ιανουάριο – αλλά έδωσε και σε μια μικρή ομάδα δημοσιογράφων την ευκαιρία για μια συνομιλία με τον θεωρητικό της τουρκικής στρατηγικής των τελευταίων χρόνων. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο καθηγητής πολιτικών επιστημών εξήγησε την επιτυχία της κυβέρνησης Ερντογάν με ψυχολογικούς όρους.

«Γνωρίζουμε την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα. Δεν μας είναι ξένη» είπε χαμηλόφωνα ο Νταβούτογλου, καθισμένος στην κορυφή μεγάλου τραπεζιού σε αίθουσα της τουρκικής πρεσβείας. Περιέγραψε την οικονομική κρίση του 2001 και την πολιτική αστάθεια. «Η μεγαλύτερη ζημιά, όμως, ήταν η κυριαρχία μιας ψυχολογίας απαισιοδοξίας. Επρεπε να δημιουργήσουμε μια νέα αυτοπεποίθηση στην τουρκική κοινωνία. Σε δέκα χρόνια αλλάξαμε την ψυχολογία», είπε.

Ασφαλώς, μεγάλο μέρος της επιτυχίας της Τουρκίας οφείλεται στο ότι, όταν εξελέγη το 2002 με μεγάλη πλειοψηφία, ο Ερντογάν σχημάτισε την πρώτη μονοκομματική κυβέρνηση σε εννέα χρόνια. Επίσης, εφάρμοσε με αυστηρότητα το πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης που είχε υιοθετήσει η προηγούμενη κυβέρνηση. Η σταθερότητα έφερε την ανάπτυξη και η ανάπτυξη την ευημερία και την αυτοπεποίθηση στην αντιμετώπιση σοβαρών θεμάτων (π.χ. η σύγκρουση με το στρατιωτικό κατεστημένο, το κουρδικό). Η αυτοπεποίθηση οδήγησε και σε νέα δυναμική στις διεθνείς σχέσεις της χώρας.

Σήμερα το δόγμα Νταβούτογλου για «μηδέν προβλήματα» με τους γείτονες δοκιμάζεται έντονα (λόγω της συγκυρίας, αλλά ίσως και επειδή καμιά φορά η πολλή αυτοπεποίθηση οδηγεί σε λάθος εκτιμήσεις). Η εξήγησή του είναι πάλι με όρους ψυχολογίας: απαριθμεί τις χώρες με τις οποίες η Τουρκία έχει βελτιώσει τις πολιτικές και εμπορικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, επειδή επέλεξε να δει τις προοπτικές βελτίωσης. «Ως επιστήμων, γνωρίζω ότι δεν υπάρχουν “μηδέν προβλήματα” ούτε μέσα σε μια οικογένεια. Ηθελα να αλλάξω το ψυχολογικό υπόδειγμα ότι μας περικυκλώνουν εχθροί».

Εμείς με ποια ψυχολογία απαντάμε;

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_12/10/2012_465801