You Are Here: Home - ΑΝΑΠΤΥΞΗ , ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ , Ε.Ε. , ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ - Είναι τελικά τόσο «τέρας» η παραοικονομία;

Παραφιλολογία, προσωπικές «μελέτες» κι εκτιμήσεις μοιάζουν να αρκούν για να πυροδοτήσουν το διάλογο γύρω από την έκταση της παραοικονομίας. Πρόσφατα όμως ανακοινώθηκαν τα επίσημα Ευρωπαϊκά στοιχεία που δίνουν βάση για ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Είναι τελικά τόσο μεγάλο το μέγεθος της σε σχέση με τους υπόλοιπους εταίρους μας και εν πάση περιπτώσει πως εξηγείται και πως οφείλει να προσεγγίσει κανείς ψύχραιμα το όλο φαινόμενο.

Διαθέτουμε λοιπόν ένα εκτός πλαισίου μέρος της οικονομίας που φθάνει στο 24% του ΑΕΠ (παλαιότερη αποτύπωση μιλούσε για 30%!), όταν ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 19% και οι κορυφαίες επιδόσεις κινούνται πέριξ του 10-12%. Τι σημαίνουν αυτά τα νούμερα; Η πρώτη εντυπωσιακή ανάγνωση κάνει λόγο για περίπου 50 δις παραοικονομίας. Το κύριο όμως είναι η διαδρομή που σε χωρίζει από τους γύρω σου κι όχι η απόσταση από την ιδεατή αλλά ανύπαρκτη τελειότητα.

Άρα από το μέσο όρο σε χωρίζει μόλις ένα 5% που μεταφράζεται σε 10 δις εθνικό προϊόν και μια άμεση μείωση του ελλείμματος 1,5-2%. Για να προσεγγίσεις τους σχετικά πρωτοπόρους πάλι, χρειάζεσαι ένα άλμα περιορισμού της παραοικονομίας γύρω στο 10-12% που θα αφορά 20-25 δις ΑΕΠ και δημοσιονομική προσαρμογή από 3,5-5%.

Τα μεγέθη είναι σημαντικά αλλά αν περιοριστούμε στα πρώτα από αυτά, που είναι και τα πιο εφικτά για επίτευξη, το σίγουρο είναι ότι δεν μπορούν να θεωρηθούν καταλυτικά για την υπέρβαση της κρίσης και φυσικά δεν αρκούν για να εξηγήσουν τις συνολικές παθογένειες του κράτους και της οικονομίας που μας έφεραν στα σημερινά αδιέξοδα!

Προφανώς οι φοροελεγκτικοί μηχανισμοί δεν έχουν εκσυγχρονιστεί, οι τρόποι νομότυπης φοροαποφυγής έχουν εξελιχθεί, το παρεμπόριο έχει διευρύνει τις... εργασίες του και λόγω εκμετάλλευσης της λαθρομετανάστευσης και η παρατεταμένη ύφεση ωθεί όλο και περισσότερους στην παρακράτηση ή την πλήρη αδυναμία καταβολής φόρων (αυτό, εν πολλοίς, εξηγεί και την χείριστη κατάταξη μας στη σχετική Ευρωπαϊκή λίστα για τα έσοδα από ΦΠΑ!).

Είναι γεγονός ότι η παραοικονομία ήταν και παραμένει ένα «τέρας» που στερεί καίριους πόρους από την αγορά και τα κρατικά έσοδα. Είναι όμως επίσης αλήθεια ότι το εύρος της εξαρτάται από δυο δομικούς παράγοντες του συστήματος μας. Στο «υψηλό» εταιρικό επίπεδο οι πολιτικές διασυνδέσεις και παρεμβάσεις στηρίζουν έστω και έμμεσα, πρακτικές εξόφθαλμων στρεβλώσεων.

Στο πιο καθημερινό επίπεδο, ο τεράστιος κατακερματισμός της αγοράς με τον υπερβολικό αριθμό αυτοαπασχολούμενων που δεν υπόκεινται σε εταιρικά λογιστικά πρότυπα και λόγω της φύσης της λειτουργίας τους, επιτρέπουν ευρύτατη απόκρυψη εσόδων. Δίχως κουλτούρα συνεργασίας (παρά τις νομοθετικές παρεμβάσεις για ενίσχυση των συγχωνεύσεων) και με μόνο όχημα τα συχνά άδικα τεκμήρια διαβίωσης, ο περιορισμός της παραοικονομίας περνά κυρίως μέσα από την πολιτική βούληση για στοχευμένες δράσεις (από έλεγχο ενδοομιλικών συναλλαγών έως δημιουργία και παρακολούθηση του περιουσιολόγιου).

Κων/νος Μανίκας

Οικονομολόγος – Ψυχολόγος

Tags: ΑΝΑΠΤΥΞΗ , ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ , Ε.Ε. , ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ , ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ