Η συναισθηματική εκτόνωση μπορεί να
αποτελεί μια αναγκαία προσωπική διαδικασία αποφόρτισης συσσωρευμένων αρνητικών
εμπειριών, αλλά όταν αρχίζει να μετατρέπεται σε αποκλειστική μέθοδο
συλλογικής αντίδρασης, ο δρόμος που χωρίζει μια κοινωνία από ένα ετερόκλητο
κυνήγι μαγισσών και μια γενικευμένη εσωτερική αντιπαλότητα δεν είναι
ιδιαίτερα μακρύς. Αυτή η απομάκρυνση από την ορθολογική σκέψη ως υπαρξιακή
δύναμη και την προάσπιση της ελευθερίας έκφρασης όχι ως απλή ανοχή αλλά κι ως
ένδειξη ισχύος της αλήθειας, μπορεί πρόσφατα να αποκτά νέες διαστάσεις, αλλά με
τον ένα ή τον άλλο τρόπο διαρρέει όλη τη μεταπολίτευση.
Όταν τα μεταδικτατορικά σύνδρομα καταπίεσης κάλυπταν για μεγάλο διάστημα με βουβή συμπάθεια κάθε αντιεξουσιατική ακόμα και τρομοκρατική δράση, θεωρώντας και την ελάχιστη αναφορά στην τάξη και την ευνομία ως κατάλοιπο ολοκληρωτισμού, εκτρέφαμε την ανοχή στη βία ως «δημοκρατικό» δικαίωμα.
Κάποιοι από αυτούς που σήμερα δικαίως διαρρηγνύουν
τα ιμάτια τους για τους φραστικούς ή σωματικούς τραμπουκισμούς, «φίμωναν»
επί δεκαετίες κάθε αναφορά στην πατρίδα ως ακραίο εθνικισμό, κάθε δράση
ευταξίας ως παρακρατική καταστολή, κάθε φιλελεύθερη μεταρρύθμιση ως
ιμπεριαλιστική επιβολή.
Ο Ντεκάρτ κι ο Βολταίρος ως φάροι της
ελεύθερης σκέψης έχουν εγκαταλειφθεί προ πολλού στη νεοελληνική πραγματικότητα,
απλά η απότομη κατάρρευση ενός συστήματος που βιώνουμε σήμερα, έδωσε άλλοθι σε
κάθε ακραία συμπεριφορά ως αντικαθεστωτική «απελευθερωτική» στάση.
Η επέκταση αυτών των νοοτροπιών και σε άλλα
ζητήματα (θρησκευτικά, πολιτιστικά κλπ) προκύπτει ως ανάγκη επιβίωσης όσων
αντιλαμβάνονται ότι το περιορισμένο θεματικά ρεπερτόριο τους μπορεί να
εξαντληθεί με συγκροτημένες κρατικές δράσεις (εγκληματικότητα,
λαθρομετανάστευση) και αναζητούν με παράπλευρες παρεμβάσεις την προσέλκυση
ενός ευρύτερου ακροατηρίου (πχ θρησκευόμενοι).
Όταν διαχρονικά μπερδεύαμε τη διαφωνία και τη
δημοκρατική αντίδραση με τη βία και την καταστροφή, η εντατικοποίηση και ο
πλήρης εκτροχιασμός του φαινομένου έπρεπε να είναι αναμενόμενος σε συνθήκες
κοινωνικής διάρρηξης και πολιτικής απαξίωσης.
Η ωμότητα και η αγριότητα των τωρινών
«παραστάσεων» από κοινοβουλευτικά μέλη μακάρι να μετατραπεί σε εκκωφαντικό
ξυπνητήρι συνειδήσεων για τις ανοχές μας στα όρια κάθε συναισθηματικής
αντίδρασης αλλά και έναυσμα για την ανάκτηση της αξιοπιστίας του πολιτικού
συστήματος με θεσμικές παρεμβάσεις και επανένωση του με τις δημιουργικές
κοινωνικές δυνάμεις.
Κων/νος Μανίκας
Οικονομολόγος – Ψυχολόγος
0 σχόλια