Η, δίχως αμφιβολία, ιστορική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους φαίνεται πως είχε ιδιαίτερα θετική εξέλιξη. Ο καθηγητής Οικονομικών και Research Fellow του Peterson Institute for International Economics, Jacob Funk Kirkegaard, υποστηρίζει με άρθρο του στο voxeu.org ότι η εξέλιξη αυτή ίσως είναι παραπλανητική.

“Ήταν ένας σκύλος που γάβγιζε αλλά δεν δάγκωνε”. Η Ελλάδα χρεοκόπησε ωστόσο τίποτα δεν συνέβη στις αγορές. Δεν υπήρξε μετάδοση, ούτε πανικός, ούτε καμία κατάρρευση τράπεζας και όλα αυτά γιατί το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο.

Για μία Ευρωζώνη που συχνά... τα άκουγε για την πολιτική της στρατηγική “κερδίζω χρόνο μεταφέροντας το πρόβλημα για μετά”, η τελική έκβαση αποτελεί δικαίωση και επιτυχία καθώς κανείς δεν έδωσε μεγάλη σημασία όταν τελικά η Ελλάδα χρεοκόπησε. Βέβαια δεν γνωρίζουμε ποια θα ήταν η έκβαση αν η Ελλάδα είχε χρεοκοπήσει το Μάιο του 2010 ή τον Ιούλιο του 2011 – αν θα κατέρρεαν τράπεζες ή αν θα πάγωναν οι αγορές. Συνεπώς αυτό που αναπόφευκτα μένει για τους ηγέτες της Ευρωζώνης είναι ένας ακλόνητος νόμος της πολιτικής: Ποτέ δεν σου αποδίδονται τα εύσημα για την αποτροπή του χειρότερου σεναρίου. Στο μεταξύ, πολλοί αναλυτές μπορούν να νιώσουν πλέον δικαιωμένοι που προέβλεψαν από νωρίς την χρεοκοπία της Ελλάδας.

Φόβοι για νέα “χρεοκοπία”;

Η ανησυχία αυτή τη φορά αφορά τα νέα μακροπρόθεσμα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που υποχρεωτικά “φορτώθηκαν” οι “δύσμοιροι” ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας μέσω της ανταλλαγής χρέους. Ξεκίνησαν να διαπραγματεύονται με απόδοση άνω του 20%. Σε μία εξαιρετικά “ρηχή” αγορά, οι αποδόσεις αυτές υποδεικνύουν ότι οι αγορές αναμένουν ένα δεύτερο χρεοστάσιο από την Ελλάδα.

Το ερώτημα ωστόσο, σημειώνει ο Kirkegaard, είναι κατά πόσο πρόκειται για ένα δεδομένο συμπέρασμα, ακόμη και αν η Ελλάδα ζητήσει επιπρόσθετη χρηματοδότηση από την Ευρωζώνη.

-Αν η Ελλάδα “χρεοκοπήσει” ξανά, ζητώντας εκ νέου χρήματα των Ευρωπαίων φορολογούμενων, γιατί θα πρέπει η Ευρώπη να ωθήσει σε ένα ακόμη PSI; Τα κουπόνια των νέων ομολόγων είναι μόλις 2% έως το 2015, η εξοικονόμηση χρημάτων μέσω στάσης πληρωμών μέσα στα επόμενα τρία χρόνια είναι σχετικά μικρή.

-Μία τέτοια χρεοκοπία επίσης αναπόφευκτα θα οδηγούσε σε περαιτέρω ζημιές για το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης, όπου οι περισσότερες τράπεζες εγγράφουν πιθανώς τα νέα ομόλογα στην ονομαστική τους αξία. Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν προς το γενικό συμφέρον των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης.

-Μία δεύτερη ελληνική στάση πληρωμών έναντι των ιδιωτών πιστωτών θα έθετε ακόμη περισσότερο σε κίνδυνο το χαρακτήρα “μηδενικού κινδύνου” που απολαμβάνουν τα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης. Αυξάνοντας την πιθανότητα μετάδοσης σε άλλες αγορές, γεγονός που θα “κατέστρεφε” όλες τις προσπάθειες για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης στις αγορές κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης.

Το μοναδικό σενάριο στο οποίο μία νέα στάση πληρωμών έναντι των ιδιωτών πιστωτών θα είχε κυρώσεις είναι αυτό που κάνει λόγο για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα, η οποία διατηρείται στη ζωή μέσω ενός δεσμευμένου λογαριασμού της Ευρωζώνης, δεν διαθέτει πια τη δημοσιονομική κυριαρχία να κηρύξει από μόνη της πτώχευση.

Οι ανησυχίες για την εθνική κυριαρχία οδηγούν σε έξοδο από το ευρώ;

Μία μελλοντική λαϊκίστικη ελληνική ηγεσία ίσως επιδιώξει την έξοδο από το ευρώ για να προστατεύσει την εθνική κυριαρχία, παρά το γεγονός ότι θα ακολουθούσε οικονομική καταστροφή. Η προοπτική της εξόδου μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλη όσο συνιστούν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, ωστόσο τα νέα ομόλογα στην ουσία δεν θα υπάρχουν μέχρι το 2042 όταν και λήγει το τελευταίο. Πιθανότατα θα μετατραπούν σε ευρωομόλογα, ίσως σε 20 χρόνια, αντί να γίνει στάση πληρωμών.

Οι αγορές και οι πολιτικοί ηγέτες παρεξηγούν ο ένας τον άλλο

Η κατάργηση του ταμπού για “μηδενικού κινδύνου” κρατικά ομόλογα έχει προκαλέσει φόβους για ανεπανόρθωτες ζημιές στις αγορές χρέους της Ευρωζώνης και παράλληλα έχει οδηγήσει σε άνοδο το κόστος κεφαλαίου. Όμως οι ηγέτες της Ευρωζώνης λένε πως είναι αποφασισμένοι να ανακτήσουν το προ PSI status quo των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων.

Κατά ειρωνικό τρόπο, η επιμονή των ηγετών της Ευρωζώνης για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση της Ελλάδας ίσως έχει... δημιουργήσει μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία αναφορικά με την απώλεια του χαρακτήρα “μηδενικού κινδύνου” από το κρατικό χρέος.

Οι αγορές δεν θέλουν να σκέφτονται πολύ για τέτοια πολύπλοκα ζητήματα. Προτιμούν τις αναλύσεις που απορρέουν από πρακτικές της αγοράς για την ταμπέλα “μηδενικού κινδύνου” ή οίκους αξιολόγησης που αβίαστα έχουν δώσει ΑΑΑ. Και αυτό γιατί έτσι οι αγορές αποφεύγουν την ταλαιπωρία του να κάνουν τις δικές τους εκτιμήσεις για τον κίνδυνο.

Το κύρος του μηδενικού κινδύνου που συνόδευε για χρόνια τα κρατικά ομόλογα έδωσε στις αγορές ένα παραπλανητικά βολικό σημείο αναφοράς με το οποίο μπορούν να τιμολογήσουν όλων των ειδών τους χρηματοοικονομικούς τίτλους.

Η απώλεια του “ιερού” χαρακτήρα “μηδενικού κινδύνου” άφησε εκτεθειμένους τους ηγέτες της Ευρωζώνης στη μυωπία των αγορών και στην απλοϊκή αντίληψη της πολιτικής της Ευρωζώνης. Οι σημερινές οικονομικές αναλύσεις διαφόρων επενδυτικών τραπεζών είναι γεμάτες μακροπρόθεσμες πολιτικές κρίσεις όπως η ακόλουθη: “Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα δεν μπορεί να αποκλειστεί στο μέλλον. Όσο περνάει ο καιρός, η κόπωση των μεταρρυθμίσεων ίσως γίνει πρόβλημα και ίσως εμφανιστεί τάση στήριξης πιο ριζοσπαστικών πολιτικών κομμάτων”.

Μετά τις εκλογές στις χώρες της περιφέρειας, όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, θα πρέπει να αναρωτηθούμε: “Πραγματικά υπήρχε περίπτωση να βγουν στην εξουσία οι αριστεροί;”

Όπως σχολιάζει ο Kirkegaard, "οι επερχόμενες εκλογές στην Ελλάδα εγείρουν τον κίνδυνο σημαντικών κερδών για τις αριστερές δυνάμεις, όμως ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ήταν ενάντια στη γενικότερη τάση, απομακρύνοντας ακόμη περισσότερο την Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη".

Το ελληνικό PSI, σε συνδυασμό με τα αγγλοσαξωνικά στερεότυπα για τη δεκαετία του 1930 στην Ευρώπη και τη δημιουργία του υπερσυντηρητικού κινήματος Tea Party στις ΗΠΑ, δίνουν τροφή στις χρηματαγορές να κραυγάζουν σαν λύκοι για την πιθανότητα ανόδου των αριστερών στην εξουσία. “Ο λύκος αν υπάρχει, είναι πολύ μακριά”.

Ο Jacob Funk Kirkegaard είναι καθηγητής Οικονομικών και Research Fellow του Peterson Institute for International Economics


ΠΗΓΗ: CAPITAL.GR
http://www.capital.gr/News.asp?id=1449339