Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος

Παρωχημένα απωθημένα και αρχετυπικές εμμονές. Όσο περισσότερο δυσκολεύεσαι να τα διαχειριστείς τόσο πιο μαρτύριο γίνεται η ζωή σου. Κάπως έτσι διάγει τον πρωθυπουργικό του βίο ο Αλέξης Τσίπρας. Με το πέπλο της παρακαταθήκης του Αντώνη Σαμαρά να τον ταλαιπωρεί και να προσπαθεί, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, να το αποβάλλει. Ένα απωθημένο εξελισσόμενο σε τρία στάδια

Στην αρχή ήταν το email Χαρδούβελη και το ύψος των νέων δημοσιονομικών μέτρων. Όταν έχεις επενδύσει στον μηδενισμό των απαιτήσεων των δανειστών και καταλήγεις να ανεβάσεις τον υπό διαπραγμάτευση πήχη των 1,8 δισ. στα 9 δισ. , έκτοτε όλο και κάποιο απωθημένο θα κουβαλάς. Γι αυτό και ξεκίνησε η αστεία επιχειρηματολογία για τα μειωμένα ελλείμματα που οφείλονταν στην αποδοχή της νέας υφεσιακής πορείας κι όχι σε καμιά θετική αλλαγή στάσης των… Θεσμών. Χωρίς νέο εισόδημα για να φορολογηθεί περιόρισαν τις απαιτήσεις αφού θα έπρεπε και πάλι να στραγγίξουν μια κοινωνία και μια αγορά που ήδη στέναζε.

Την κοινωνία που προσδοκούσε στην αναπτυξιακή πορεία που είχε φτάσει για να προκύψουν επιπλέον φορολογικές ελαφρύνσεις και βρέθηκε να επιβαρύνεται ξανά και σε πολλαπλάσιο βαθμό. Ο Τσίπρας έπρεπε να αμφισβητήσει κι αυτό το επίτευγμα αλλά πως να το κατορθώσεις όταν εκτός από την ετήσια ανάπτυξη 0,6% για το 2014, την νέα δυναμική αποκάλυπτε το 1,8% του 4ου τριμήνου της χρονιάς και η πρόβλεψη για 2,2% για το επόμενο τρίμηνο. Ήταν αυτή η δυναμική που κράτησε την χώρα σε αναπτυξιακό έδαφος όλο το πρώτο εξάμηνο του 2015 παρά την… “περήφανη” διαπραγμάτευση του ΣΥΡΙΖΑ.

Η τρίτη πράξη του απωθημένου παίζεται αυτές τις μέρες με το οικονομικό επιτελείο να σχεδιάζει την όσο πιο άμεση προσφυγή στις αγορές, παρά το γεγονός ότι η ίδια η αγορά του λέει με χίλιους τρόπους ότι θα πρόκειται για μια βιαστική επικοινωνιακή κίνηση ειδικά όσο δεν κατατίθεται μια θετική έκθεση βιωσιμότητας του χρέους από το ΔΝΤ και δεν υπάρχει πρόσβαση στην ποσοτική χαλάρωση του Ντράγκι που σημαίνει αγορά του ομολόγου από την ΕΚΤ άρα και συμπίεση του επιτοκίου. Υποτίθεται ο στόχος είναι να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι θα καταφέρουν να  αναχρηματοδοτήσουν το πενταετές ομόλογο Σαμαρά από το 2014 με επιτόκιο μικρότερο του 4,95% που είχε πετύχει η τότε έκδοση. Αυτό που λήγει αυτές τις ημέρες είναι το τριετές ομόλογο βέβαια κι όχι το πενταετές!

Τι φοβάται ο Τσίπρας και δεν “ανακυκλώνει” το τριετές αλλά αντικαθιστά το πενταετές; Προφανώς δεν μπορεί να πιάσει ένα αξιοπρεπές επιτόκιο, κάτω από το τότε 3,5%, για αυτό το ομόλογο και κάνει ένα χρονικό άλμα στο μέλλον. Ενημερωτικά το τριετές κινείται σε επιτόκιο 3,9% γιατί παραμένει ο φόβος των πολιτικών εξελίξεων και της μη ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων.

Φυσικά και τυπικά ένα καλύτερο επιτόκιο σημαίνει αντικατάσταση ενός μέρος του χρέους με νέο χαμηλότερης επιβάρυνσης σε επίπεδο τόκων. Όμως όλοι πλέον γνωρίζουν ότι το σημαντικό σε μια έκδοση ομολόγων, ώστε να δημιουργήσει συνθήκες αναβάθμισης του αξιόχρεου της χώρας, είναι το spread – η απόσταση δηλαδή που σε χωρίζει από το Γερμανικό ομόλογο.

Το κυριότερα μάλιστα δεν είναι ότι με βάση το σημερινό Γερμανικό επιτόκιο το ομόλογο Τσίπρα θα πρέπει να πέσει στο 4,26% για να είναι αντίστοιχης δυναμικής με το ομόλογο Σαμαρά. Ούτε καν οι εξαιρετικές επιδόσεις της Πορτογαλίας ή της Κύπρου που απλά επισημαίνουν ότι η θετική αναστροφή της οικονομίας και η εμπέδωση της αλλαγής κλίματος φέρνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα στις αγορές. Αυτό που παραβλέπουμε είναι ότι η συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας και το πέρασμα στην πιστοληπτική γραμμή θα άλλαζαν άρδην την ψυχολογία της αγοράς και αν επιβεβαιώνονταν, ή έστω προσεγγίζονταν, οι προβλέψεις για σταθερούς ετήσιους ρυθμούς άνω του 2,5%, το τριετές επιτόκιο θα βρίσκονταν κάτω από το 3,5%, όσο τιμολογείται σήμερα το διετές ομόλογο, και πολύ πιθανόν να είχε πέσει και κάτω από το 2,5%!

Αν όντως η κυβέρνηση θεωρεί ότι οι προοπτικές για την οικονομία είναι τόσο θετικές και ο ορίζοντας των εκλογών είναι όντως για τον Σεπτέμβριο του 2019, ποιος είναι ο λόγος που βιάζεται να προβεί σε κινήσεις που  θα μπορούσε να κάνει σε μερικούς μήνες με ακόμη μικρότερο κόστος και ζητώντας μεγαλύτερα ποσά από την αγορά; Περισσεύουν μερικές δεκάδες εκατομμύρια για πληρωμή παραπάνω τόκων τα οποία μπορούν να ξοδευτούν για επικοινωνιακή διαχείριση ενός τόσο σοβαρού θέματος;

Όχι βέβαια αλλά χρειάζεται ένα οικονομικό αντίβαρο για την ΔΕΘ και τι καλύτερο από την προπαγάνδα ότι αντικαταστήσαμε το ομόλογο Σαμαρά με ένα φθηνότερο. Δεν αντέχεται το απωθημένο της εξόδου της χώρας από το μνημόνιο όπως δρομολογούνταν μεθοδικά στα τέλη του 2014 κι ο Τσίπρας παλεύει με τους δαίμονες του για να πετάξει από πάνω του αυτό που η κοινωνία πλέον αναγνωρίζει μαζικά. Ότι ναι, με τον Σαμαρά αρχίζαμε να ήμασταν πολύ καλύτερα σε όλα τα επίπεδα.